Tibbiyot institutlari talabalari uchun

Bu usulni yangi bir shakli kapsula endoskopiya bo’lib, 20 mm kattalikdagi kapsula shaklidagi yoritgichga ega bo’lgan elektron blokni bemor og’iz orqali qabul qiladi. Kun davomida bemorni oshqozon- ichak tizimida kapsula xarakatlanib, shilliq qavatlar xolati va tasviri bemorni cho’ntagidagi qabul qiluvchi blokka uzatilib, maxsus magnit disketga yoziladi va uni vrach kompyuterda taxlil qiladi.

Zamonaviy endoskopiya usullaridan biri qo’shaloq (dablbalon) ballonli endos-

kopiya bo’lib balonlarga navbatma – navbat havo yuborilib, endoskop oshqozon –ichak bo’ylab to’liq xarakat qiladi va ular xaqida to’liq endoskopik malumot beradi.

Punktsion biopsiya, yara va jigar kasallarida hilekobakter pilorini aniqlash usullari; ureazan sinamasi va xozirgi vaqtda noinvazion kompyuter yordamida taxlil usullari mavjud.

Yo'g'on ichakni (ko'r ichak bilan birgalikda) tekshirish kolonoskopiya deyiladi. BU usulda ham fibroskop qo'llaniladi. Tekshirishdan oldin ichak tozalanishi kerak. To'g'ri va siqmasimon ichakni tekshirish (rektoromonoskopiya) deyiladi.

Me'da shirasini tekshirish

Me'daga ingichka zond yuborilib nahorgi shira olinadi, so'ngra har 15 daqiqa 4 porsiya bazal shira ajratib olinadi, keyin stimulyator yuborilib yana 4 porsiya shira ajratib olinadi. Bunda umumiy xlorid kislota, erkin chlorik kislota va bog'langan chlorid kislotalar aniqlanadi. Meyorida umumiy chlorid kislota 12 mm ol/soat, o'rtacha 2-3 mmol/soat bo'ladi. 12 barmoq ichak yara kasalligida bu ko'rsatkich ancha ortib ketadi. Me'da shirasini eng kuchli stimulyatori bo'lib gistamin va pentogastrin hisoblanadi.

Qon zardobida gastrinni aniqlash diagnostik ahamiyatga ega. U radioimmun usul bilan aniqlanadi. Me'yorida u 100-200 mg/1. Uning 600 mg/l dan ko'p bo'lishi (gipergastrinimiya) Zollinger-Ellison sindromida va pernitsioz anemiyada kuzatiladi.

Helikobacter pylorini aniqlash uchun ureas testi qo'llaniladi. Bunda biopsiya materialini olib mochevinali gelga joylanadi (bakteriya ureaza ishlab chiqaradi), va bir necha daqiqadan so'nd rang o'zgaradi.

Me'da va o'n ikki barmoq ichakni tekshirish.

Me'da va o'n ikki barmoq ichak kasalligiga duchor bo'lgan bemorlar qorinning yuqori qismidagi (epigastral) og'riqqa, dispeptik holatlarga, me'da-ichakdan qon ketishiga, ozib ketishga shikoyat qiladilar.

Og'riq.

Odatda me'da va o'n ikki barmoq ichak kasalligi paydo bo'lganda og'riq epigastral sohada joylashgan bo'lib, u doimiy yoki hurujli harakterga ega bo'ladi. Bunda ovqat egandan so'ng ma'lum vaqt o'tgandan so’ng bo'ladiga hurujli og'riq ancha hos hususiyatga ega.

Erta va kech paydo bo'luvchi og'riqlar farqlanadi. Erta paydo bo'luvchi og'riqlar me'da kasalligi bilan bog'liq bo'lib u 30-60 daqiqadan so'ng vujudga keladi. Bunday og'riqlar 1,-1,5 soat davom etib, keyin me'dadan o'n ikki barmoq ichakka ovqat o'htishi bilan pasaya boshlaydi.

Kechki og'riqlar o'n ikki barmoq ichak patologiyasi bilan bog'liq bo'lib u ovqat egandan so'ng 1,5-3,0 soat o'tgach hosil bo'ladi. Ovqat egandan so'ng susayuvchi, ochlik og'rig'i va kechasidagi og'riq bo'lishi mumkin.

Bundan tashqari bemorning umumiy holatiga tasir qiluvchi simillab og'riydigan og'riqlar bo'lishi mumkin.

Og'riq paydo bo'lishiga ovqatning miqdori va hususiyati, issiq-sovuqligi ta'sir qilishi mumkin.

Bemorlar qorinning yuqori qismida bosim sezish og'irlikni his qilishga, qorinni dam bo'lishiga shikoyat qilishlari mumkin.

Dispeptik sindrom.

Dispepsiya – sabablar qatiy nazar hazm qilishni buzilishi bilan kechadigan umumiy tushuncha.

Me'da dispepsiyasi - (jig'ildon qaynashi, kekirish, ko'ngil aynishi, qusish epigastral sohada og'irlik va og'riq sezish) va ichak dispepsiyasi bo'lishi mumkin.

Dispepsiyalar organik va funksional bo'lishi mumkin. Organik sabablari: reflyuks ezofagit, yara kasalligi, gastrit, surunkali pankreatit, o't-tosh kasalligi, me'da o'smasi kiradi. Yuqorida qayd qilinganlardan tashqari dispepsiya holatlari yuqumli kasalliklar, zaxarlanish, har hil dorilarni ichish, nerv tizimini kasalliklari olib kelishi mumkin.

Funksional dispepsiya.

Halqaro kriteriyalarga asosan funksional dipepsiya quyidagi kriteriyalarga javob berishi kerak.

- Doimiy yoki qaytalanuvchi dispepsiya borligi.

- Organik kasallik yo'qligi (FEGDS da ham).

- Dispepsiya holatining ich kelishiga bog'liq bo'lmasligi.

- Yil davomida dispepsiya holatining haftalab davom etishi.

Shunday qilib bemorga funksional dispepsiya qo'yish uchun organik dispepsiyani istisno qilish kerak.

Funksional dispepsiya uch hil variantda kechadi:

Yarasifat - og'riq sindromi bilan epigastral sohada.

Diskinetik variantda - me'dani tez to'lib qolishi, diskomfort, ko'ngil aynishi, ayrim mahsulotlarni yoqtirmaslik kabi hollar bo'ladi.

Nospesifik dispepsiya uchun qaytalanuvchi kekirish, qorinni dam bo'lishi, ko'ngil aynish harakterli. Stressda bu hollar og'irlashadi.

Sindromning alohida komponentlari.

Ko'ngil aynishi - epigastral sohada adashgan nerv ta'sirlanishiga bog'liq bo'lgan o'ziga hos nohush sezgi. Me'da kasalligida ko'ngil aynash og'riq bilan birga keladi, va ko'pincha qusishdan oldin paydo bo'ladi.

Ko'ngil aynishi markaziy shartli reflektor tarzida ham bo'lishi mumkin. Ammo me'da kasalliklarida odatda ovqat egandan so'ng paydo bo'ladi.

Qusish - qorin muskullarini qisqarishi va nafas muskullarini harakati nahtijasida me'da mahsulotini qizilo'ngach orqali og'iz bo'shlig'iga va undan tashqariga chiqarib tashlash. Ko'pincha u ko'ngil aynash, qorindagi og'riq va so'lakning ko'p ajralishi bialn birga keladi. Me'da kasalligida qusgandan so'ng og'riq to'htaydi.

Bemorlarda qus\ishni ovqat eyish bilan bog'liqligini, paydo bo'lish vaqtini va og'riqliligini aniqlash kerak.

Surunkali gastritlarda ertalabki nahorga ko'p shilliq ajralishi xos. (ayniqsa ichuvchilarda).

Ovqat egandan 10-15 daqiqa o'tgandan so'ng.

Qusish me'da kardial qismining o'smasida, yara kasalligida, hamda ayrim vaqtlarda surunkali gastritlarda kuzatiladi.

Yara yoki o'sma me'da tanasida joylashgan bo'lsa bemor ovqat eganda 2-3 soat o'tgach qusadi.

Yara me'daning pilorik qismida yoki o'n ikki ichakda barmoq joylashgan bo'lsa bemor 4-6 soatdan so'ng qusadi.

Bemor qusgan vaqtda 1-2 kun oldin eyilgan ovqat qaytib tushsa me'da chiqish joyining torayishi (stenozi) uchun juda hos.

Qusish mahsulotini hususiyati alohida ahamiyatga ega. Me'dadan qon oqqanda qusish masuloti "kofe quyqasiga" o'hshgab qoladi.

Chirigan hidli qusuq me'da chiqish joyining stenozida ovqatni me'dada turib qolishidan vujudga keladi.

Bundan tashqari markaziy qusish kuzatiladi, u kallaning ichki bosimi oshib ketganda, miya po'stlog'i ta'sirlanganda, isteriyada bo'lib, to'satdan ko'ngil aynishisiz paydo bo'lib, qusishdan so'ng bemorda engillik sezilmaydi.

Kekirish - to'satdan beihtiyor me'dadan gazni og'iz bo'shlig'iga chiqishi (havo bilan kekirish), yoki oz miqdordagi me'da mahsulotlarini chiqishi (regurgitasiya).

Me'dadan gaz chiqishi aerofogiyaga hos, bu holat noto'g'ri ovqatlanganda, nevro'zlarda bo'ladi. Me'da ovqat turib qolganda achishish jarayoni bo'lib gaz to'planadi, kekirish vaqtida bu gaz hidsiz bo'lishi mumkin yoki qizigan yog' hidi kelishi mumkin. Agar ovqatni chirishi bilan kechsa u holda kekirganda og'izdan palag'da tuhumni hidi keladi.

Gipersekresiyada nordon kekirish bo'ladi. Achchiq kekirish o'tni o'n ikki barmoq ichakdan me'daga tushishida paydo bo'ladi. Bunda bemor tilida achiqqlik seziladi.

Kekirganda me'da mahsuloti nafas yo'llariga tushib bemor qalqib ketishi yoki yo'talishi mumkin.

Ishtahani buzilishi - ko'pincha me'da va o'n ikki barmoq ichak kasalliklarida bo'ladi. Me'da sekresiyasi kamaygan vaqtda ishtaha pasayadi.

Anoreksiya - ishtahaning butunlay bo'lmasligi, ko'pincha ayrim mahsulotni yoqtirmaslik bilan birga kelib me'da

o'smasining belgisi bo'lishi mumkin.

Ishtahani kuchayishi yara kasalligida, ayniqsa o'n ikki barmoq ichak yarasida kuzatiladi. Ba'zi vaqtlarda (anemiya, homiladorlik) ishtahaning o'zgarishi kuzatiladi. Bunda bemor ko'mir, bo'r eyishga moil bo'ladilar.

Me'da ichakdan qon ketishi.

Bu belgi jiddiy bo'lib, tez yordam ko'rsatish zarur. Bunga sabab bo'lib yara kasalligi, me'da eroziyasi, qizilo'ngachdagi varicoz kengaygan venalarning yorilib ketishi (portal gipertenziyada), me'da o'smasi hisoblanishi mumkin. Ko'pincha qon qusish mahsulotida yoki melena hilida namoyon bo'ladi. Qon me'dada ko'p turib qolsa gemoglobin kislota tasirida gemoglobin gematinga aylanadi va "kofe quyqasini" eslatadi.

Me'da va o'n ikki barmoq ichak kasalliklarida ko'pincha bemorlar ozib ketishga shikoyat qiladilar.

Bu vaqtda bemorlardan ishtahasi o'zgardimi, qancha vaqtda ozib ketdi, najas odatdagidek keladimi, ko'ngil aynish, qusish og'riq bormi yoki yo'qmi, harorati ko'tarilganligini sezmadimi va h.k. so'rash kerak.

Kasallik anamnezi va hayot anamnezida bemorni ovqatlanish hususiyatini, ayniqsa muntazam tartibli ovqatlanishga o'rganganmi (betartib ovqatlanish me'da kasalligiga moillik yaratadi), hamda bemor qanday ovqatni yoqtiradi: (yog'liq, qovurilgan, achiqq sho'r hamirli), bir eyishda qancha miqdorda eydi, yahshi chaynab eydimi va shu kabilarni aniqlash kerak.

Kasallik o'tkir bo'lishi mumkin (gastrit) va surunkali qaytalangan bo'lishi (yara kasalligi) mumkin.(parxezni buzganda alkogol ichganda).

Me'da kasalligiga doimo uni dori ichish bilan bog'liqligini aniqlash kerak.

Ob'ektiv tekshirish.

Bemorni umumiy ko'rganda uning ozib ketganligini (kaxeksiyagacha), terisini oqarishi (atrofik gastrit me'da o'smasida) aniqlash mumkin. Og'iz bo'shlig'ini ko'rganda tilini karashligiga diqqatni qaratiladi. Yuzaki paypaslashda epigastral sohada og'riq va muskul tarangligini aniqlash mumkin (yara kasalligiga gastritda). Chuqur paypaslashda ba'zan me'daning katta egriligi va o'lchamdagi o'smalar aniqlanishi mumkin.

Xususiy patologiya

Gastritlar.

Klinik morfoligik belgilariga ko'ra o'tkir va surunkali gastritlar ajratiladi.

O'tkir gastrit buzilgan ovqat istemol qilinganda; (stufilokokk, salmonella), dorilar ichganda, ayniqsa aspirin alergiyada, stress holatlarida (kuyish, jarohat, operatsiya) vujudga keladi. Bu vaqtda ko'proq eroziv gastrit kuzatiladi.

Klinikasida: epigastral sohada og'riq, dispeptik holatlar (ko'ngil aynish, qusish shilliq bilan) kuzatiladi. Bu holat 6-8 soatdan so'ng boshlanadi. Me'da shilliq qavatining yoyilgan gipermiyasi ko'rinadi. Eroziv gastritda

qon ketishi mumkin.

Surunkali gastrit.

Surunkali gastrit - me'da shilliq qavatining surunkali yallig'lanishi, uning tuzilmasini o'zgarishi (arteriyasi) va harakat hamda shira ishlab chiqarish faoliyatini o'zgarishi bilan xarakterlanadi. Bu diognos odatda me'da shilliq qavatining biopsiya qilib gastrologik tekshirgandan so'ng qo'yiladi. Surunkali gastrit sabablari ichida oldingi o'rinni Helicobacter pilori egallaydi, hamda mikrobsiz omillar (alkogol, o't, dorilar, autoantitela va b).

Klinik ko'rinishi - belgisiz bo'lishi mumkin. Ammo ko'pincha epigastral sohada og'riq, dispeptik holatlar: kekirish, ko'ngil aynish, qusish, ishtahani buzilishi,qorinni dam bo'lishi, quldirash, meteorizm, normal yoki yuqori sekretor faoliyati kuzatiladi gastrit bilan atrofiyali gastrit ancha farq qiladi.

Yuqori sekretsiyali gastritga jig'ildon qaynashi, nordon kekirish, epigasral sohada og'irlik va simillagan og'riq (ovqatdan so'ng) (bazan tungi "ochlik" og'riqlari bo'ladi).

Shira ajratish etishmovchiligida epigastral sohada simillagan og'riq, ko'ngil aynish, ishtahani pasayishi, og'izda nohush tarn sezish, palag'da tuhum hidi bilan kekirish, vitamin etishmovchiligi belgilari, ba'zan demping-sindrom bo'ladi.

Yakuniy diagnoz gastrit tekshirish va EGDFS dan keyin qo'yiladi. Helicobacter pilorini topish juda muhim.

Me'da va o'n ikki barmoq ichak yara kasalligi.

Kasallik me'da va o'n ikki barmoq ichakda peptik yara hosil bo'lishi va shilliq qavatni shikastlanishi bilan tariflanadi. Yara kasalligida uzoq vaqtga cho'ziluvchi og'riq va dispeptik sindrom bo'ladi. Kasallik davriy kechadi: qo'zg'alish davri remissiya davri bilan almashinib turadi. Kuz va bahor oylarida kasallikning zo'rayishi harakterli.

Etiologiyasi va patogenezi.

Hozirgi zamon tushunchasi bo'yicha yara kasalligini rivojlanishida agressiv omillar bilan shilliq qavatning himoya omillari o'rtasidagi muvozanatning buzilishi katta ro'l o'ynaydi.

Agressiv omillarga: xlorid kislotasi, pepsin, o't kislotalari, Helicobacter pilori, alkogol, nospesiftik yalig'lanishga qarshi dori vositalari kiradi.

Himoya mehanizmi: shilliq – bikarbonat, prostoglandin, shilliq qavatining muntazam regenerasiyasini o'z ichiga oladi.

Immun buzilishlar ham ma'lum ahamiyatga ega. Bundan tashqari irsiy moyillik katta ahamiyatga ega.

Me'da yarasida xlorid kislota normada yoki past bo'ladi. Me'daga o't tushishi ham himoyani susaytiradi. O'n ikki barmoq yara kasalligida kislota - peptik omil katta ro'l o'ynaydi.

Prostoglandinlar me'da shilliq qavatining himoya qilishda markaziy ro'l o'ynaydi. Ular agressiv omillardan saqlaydi.

Prastoglandinlarni siklooksigenaza fermenti (tsog) ishlab chiqaradi. Ular organizmda 2 hil formada uchraydi tsog-1 va tsog-2.

Tsog-1 me'dada buyrakda, trombositlarda, endoteliyada uchraydi. Hujayra yallig'langanda Tsog-2 induksiyasi qilinadi, uning tasirida me'da shilliq qavatining himoya funksiyasi susayadi.

Klinik ko'rinishi-ovqat qabul qilish bilan bog'liq bo'lgan qorindagi og'riq va dispeptik holat.

Og'riq epigastral sohada bo'lib, ko'pincha orqaga tarqaladi (u me'daning orqa devori yarasi uchun hos).

25-Rasm- Me’da yara kasalligidagi majburiy vaziyat

Og'riqning 30-40 daqiqadan so'ng boshlanishi me'da yarasi uchun hos bo'lib, 3-4 soatdan so'ng bo'lsa o'n ikki barmoq ichak yarasi uchun hos bo'ladi. Og'riq hurujida qusish kuzatilishi mumkin. Ko'pincha yaraning zo'rayishi qabziyat bilan kechadi (ayniqsa o'n ikki barmoq ichak yarasida). Bundan tashqari jig'ildon qaynashi va kekirish bo'lishi mumkin.

Asbobiy tekshirish.

Yara kasalligi diagnostikasining asosiy usuli bo'lib - fibroezofagogastroduodenoskopiya hisoblanadi. Bu usul yaraning joylashishi, o'lchami, hamda biopsiya materiali olishga imkon beradi.

Me'daning kislota ishlab chiqarish vasifasini

tekshirish.

Buning uchun fraktsion zo'nd qo'llaniladi. 12 barmoq ichak yara kasalligida sekretor faoliyatining ortishi kuzatilib bundan tashqari ingichka ichak rezeksiysida, giperkalsemiyada, bosh miya jarohatida, pankreatitda, me'da osti bezi o'smasida (Zollinger-Ellison sindromi) kuzatiladi.

Yara kasalligining asoratlari

Yara kasalligining asoratiga (20% bemorlarda bo'ladi) yaraning teshilishi, qon ketishi, me'da chiqish joyining stenozi, yon a'zolariga penetrasiya bo'lishi, malignizatsiya (rakka aylanish) kiradi. Yara kasalligini davolanishda kislotali oshqozon shirasini neytrallash va SHNS me'yoriga keltirish katta ahamiyatga ega.

Agar Helicobacter pilori topilsa uni yo'q qilishga qaratilgan terapiya o'tkaziladi (eradikatsiya).

Eradikatsiya 85-90% bemorlarda yordam beradi.

Oshqozon o'smasi (raki).

Etiologiyasi nomalum, lekin atrofik gastrit, me'da polipi, gastrektomiya bo'lgan bemorlarda moyillik bo'ladi. Shikoyatlari ishtahani susayishiga yoki yo'qligiga, ko'ngil aynish, holsizlik, tez charchab qolish, ayrim ovqatlarni yoqtirmaslik, qusish, epigastral sohada og'irlik sezish. Bu bemorlarda klinik belgilari yara kasalligiga o'hshaydi. Bemorlar tez ozib ketadi, kamqonlik rivojlanadi.

Ko'pincha kasallikning birinchi belgilari metastaz bo'lgandan keyin aniqlaandi.

Obektiv tekshirish (ko'zdan kechirish, paypaslash, tukillatish) faqat o'smaning ohirgi bosqichlarida aniqlash imkonini beradi.

Asbobiy tekshirishda asosiy usul FEGDFS bo'lib, uning yordamida bioptat olib morfologik tekshiriladi. Qon analizida 2/3 bemorlarda temir tanqisligi anemiyasi va SOE ni tezlashishi aniqlanadi.

Ichak.

Shikoyatlari,so’rab surishtirish

Ichak kasalligida bemor qornida og'riqqa, qorinni dam bo'lishiga, ich ketishiga, qabziyatga, najasda ayrim patologik birikmalar borligiga shikoyat qiladilar.

Og'riqqa shikoyat qilganda uning joylashishini, joyini o'zgartirishni bilish kerak. Og'riqni qanday paydo bo'lganligini (to'satdan yoki asta-sekin) aniqlash diagnostik ahamiyatda ega.

Qorindagi og'riq vistseral yoki aks etuvchi bo'lishi mumkin. Vistseral og'riqlar kindik a'zolarini spastik qisqarishidan yoki cho'zilishidan kelib chiqadi. Vistseral o'z hususiyatiga qarab simillagan, kuydiruvchi, kesuvchi bo'lishi mumkin. Jadal og'riqlar terlash, oqarish, ko'ngil aynish, qusish, bezovtalanish bilan kuzatiladi.

Meteorizm- ichakda gaz toplanishi hisobiga qorinni dam boilishi. Bu vaqtda qanday ovqat maxsulotlari qorinni dam bo'lishiga olib kelganligini aniqlash kerak (sut, sut mahsulotlari - laktaza etishmaganda).

Diareya (ich ketishi)- najasni tez-tez va suyuq kelishi. Bir sutka davomida ichakdan 9- 10 marta suyuqlik o'tadi, ular ingichka va yo'g'on ichaklarda so'riladi va ohiri 200 g. Najas qoladi. Diareyaning turlari kelib chiqish mehanizmiga qarab ko'p bo'ladi.

Gipermator diareyga -ichakning harakat faoliyati oshganda kuzatiladi.

Osmotik diareya - sekresiyani ichak ichiga stimulyasiya qiladigan moddalar ishlab chiqaradi (garmonlar, bakterial toksinlar).

Yallig'lanish diareyasi - ichak infeksiyalarida, surunkali ichak kasalliklarida kelib chiqadi.

Kechishi bo'yicha o'tkir va surunkali diareyalar farqlanadi.

O'tkir diareya to'satdan bir sutkada 3 martta ich kelishi bo'lib hisoblanadi.

Uning sabablarti bo'lib o'tkir ichak infeksiyalari (virusli yoki parazitlar), ovqatdagi toksikoinfeksiyalar, zaharlanishlar, endogen zaharlar (uremiyada).

Bu vaqtda bakteriologik tekshirish o'tkazish kerak.

Surunkali diariya (1 oy davomida sutkada 3 marttadan ko'p ich ketishi). Buning sabablari juda ko'p. Ichakni yallig'lanish kasalliklari: NYAK: Kron kasalligi. Surgi dorilarni ichish antibiotiklar havfli o'smalar, sistemali kasalliklar: OITS, gipertireoz, meda osti bezining ekzokorin etishmovchiligi, lyamblioz va h.k.

Qabziyat - ichakni sekin qiyinchilik bilan yoki doimiy to'liq bo'shamasligi. Qabziyatga ko'pincha ovqatlanish buzilishi, kamharakatlik, ayrim dorilarni qabul qilish, o'smalar, asab kasalliklari (Parkinson kasalligi, orqa miya shikastlanishi, depressiya, dementsiya, anoreksiya olib kelishi mumkin. Qabziyatga shikoyat qiluvchi har bir bemorga proktosigmoskopiya va najas analizini o'tkazish kerak.

Najasda patologik birikmalar bo'lishi mumkin (shilliq, qon yiring). Najasning qora kelishi - melena ichakdan qon ketish belgisi indichka va yo'g'on ichak patalogiyasidan dalolat beradi. Yiring yo'g'on ichakni yarali shikastlanishida ( ichburug', ichak sili, o'smaning yemirilishida ) kuzatiladi.

Bemorni ob'ektiv tekshirish.

Umumiy ko'zdan kechirishda qorinning shakli, teri xolati, teri osti yo'g' qavati baholanadi. lchak kasalliklaridа кo'pincha qorin dam bo'lishi mumkin .

Paypaslash yuqorida keltirilgan, umumiy qoidalar bo'yicha olib boriladi.

Qo'shimcha tekshirish usullaridan endoskopiya va biopsiya qilinadi. Rentgenologik tekshirish odatda contrast modda yuborib tekshiriladi. Buning uchun sulfat bariyning suvdagi eritmasi qo'llaniladi. Sulfat bariy 30-45 daqiqadan so'ng ingichka ichakka o'tadi, 3-6 soatdan keyin chambar ichakning yuqorida ko'tariluvchi qismida va bir sutkadan so'ng pastga tushuvchi qismida bo'ladi.

So'rilishni tekshirish.

Uning buzilishiga shubha bo'lganda o'tkaziladi. Buni tekshirish uchun ko'pincha bemorga D-ksiloza ichiriladi ( 25 gr ). Uning 5gr. 5 soat davomida siydik bilan ajralishi kerak. Agar kam ajralsa, so'rilishning buzilishidan dalolat beradi. В12 Vit. so'rilishini ham tekshirish mumkin. Jamlangan Vit В12 ichgandan so'ng uning siydikda ajralishi aniqlanadi.

Ko'pincha ichak kasalliklarida mikrositar (temir tanqisligida ) yoki makrositar ( folat kislota va Vit В12 tanqisligida) anemiya bo'lishi mumkin.

Umumiy oqsil miqdori yoki uning ayrim fraksiyalari albumin, globulin, trasferrin kamayishi mumkin. Xolesterin va protrombin ham kamayadi.

So'rilishning buzilish sindromi.

(Mal'absorbtsiya sindromi)

Mal'absorbtsiya sindromi - ingichka ichakda so'rilishning buzilishi - ozib ketish, gipovitaminoz, kamqonlik va gipoprotanemiya bilan kuzatiladi. Sababi - ovqat hazm bo'lishining qiyinligi, meda osti bezini ekskretor faoliyatining susayishi, o't kislotalarining etishmovchiligi. Bu vaqtda har xil moddalarning so'rilishi buzilishi mumkin: yog', oqsil, uglevod, mikroelementlar, vitaminlar, o't kislotalari va h.k.

Klinik ko'rinishi.

Bunda ayrim moddalar so'rilmasligi mumkin ( В12 tanqisligi anemiyasi ), lekin ko'pincha ovqatning bir necha komponentlari so'rilmaydi.

Ingichka ichak faoliyati buzilganda diareya, steatoriya, qorinnig dam bo'lishi

( meteorizm ), og'riq bo'lishi mumkin. Bundan tashqari tana vaznining kamayishi, shish, neyropatiya, og'iz shilliq qavatida yaralar, suyaklarda og'riq, telaniya kuzatilishi mumkin.

Hususiy patalogiya

Ingichka va yo'g'on ichak kasalliklari issiq o'lkalarda eng ko’p tarqalgan.

Ingichka ichakning yallig'lanish kasalligi - enterit deb ataladi. Yallig'lanmasdan kechadigan, lekin distrofik o'zgarish va hazmning buzilishi bo'lgan vaqtda - enteropatiya deyiladi.

Yo'g'on ichak kasalligi - kolit deb ataladi.

Enteritlar

Enteritlar o'tkir va surunkali bo'ladi. O'tkir enteritlar sababchisi har xil infeksiyalar,

Zaхаrlanishlar, buzilgan ovqat iste'mol qilish va shu kabilar bo'lib hisoblanadi.

Diareya va qorindagi og'riq asosiy klinik belgisi bo'lib hisoblanadi, lekin qusish va ko'ngil aynish ham kuzatilishi mumkin. Bemor zaxarlanishi natijasida umumiy holsizlik, loxaslik bosh og'rig'i, bo'g'im va muskullardagi og'riqlarga ham shikoyat qilishi mumkin. Degidratatsiya natijasida chanqash kelib chaqadi. Ich ketishi 3-4 martadan 10-20 martagacha ( 1 sutkada) bo'lishi mumkin.

Ko'rishda terisi oqargan, yuzi so'lg'in, tili quruq va karash bog'lagan bo'ladi. Qorin dam bo'lib, paypaslaganda ayniqsa o'ng tomonda og'riq va quldirash eshitiladi. Og'ir zaxarlanganda kollaps va tirishish bo'lishi mumkin.

Ayrim hollarda bemor yaxshi davolanmasa, u surunkaliga o'tishi mumkin.

Surunkali enterit ingichka ichakning qay darajada shikastlanishiga bog'liq.

Surunkali enteritda kasallkning qaytalanish va sog'ayish davrlari almashinib turishi kuzatiladi. Doimiy belgisi ich ketishi bo'lib, u erta saxarda yoki ovqat yegandan so'ng darhol boshlanadi. Najas ko'k, sarg'ish yoki yashil rangda bo'ladi. Najasda hazm bo'lmagan ovqat qoldiqlari bo'ladi ( steatoreya, kreatoreya, amiloreya ). Bemorni ko'zdan kechirishda ko'pincha trofik o'zgarishlar aniqlanadi. Tirnoqlarning shakli o'zgaradi, ular mo'rt bo'lib qoladi, soch to'kiladi, og'iz burchagi bichiladi.

Surunkali kolit (enterokolit)

Yo'g'on ichak yallig'lanishi: u o'tkir va surunkali bo'ladi. Surunkali kolit ichakning eng ko'p tarqalgan har xil ko'rinishdagi kasallik hisoblanadi. Ichakning mahalliy buzilishi ko'proq uchraydi. Bunda ich ketishi kuzatiladi. Bemorni kuchaniq bezovta qiladi.Qator xollarda ich ketishi vaqti-vaqti bilan ich qotishi bilan almashinib turadi. Ko'pincha bemorning qorni dam bo'lib, qorin og'rishi mumkin. Gaz chiqqandan so'ng og'riq bosiladi. Hazm qilishning buzilishi bilan bog'liq noxush belgilar paydo bo'ladi: ishtahaning o'zgarib turishi, tam sezishning buzilishi, kekirish, qorinning taranglashishi. Boshqa a'zolar faoliyati asta-sekin buziladi. Og'ir xollarda ozib ketish kuzatiladi, teri quruqlashadi, yupqalashadi: tirnoqlar mo'rtlashib sinadigan bo'lib qoladi.

Labaratoriya tekshiruvida gipoprotememiya, temir tanqisligi anemiyasi, gipovitaminoz, Ca+ almashinuvining buzilishi va boshqalar kuzatiladi. Rektoromanoskopiya yoki kolonoskopiyada eroziya, poliplar yallig'langan joyning shishishi va qizarishi aniqlanadi. Kasallikning kechishi davomli.