Til – millat ko‘zgusi ”

Sahna ko’rinishi: Abdulhamid Cho‘lponning “ Kecha va kunduz” romanidan parcha.
Sahnada ortidan izoh oqiladi
Qatnashuvchilar: prokuror,zakunchi, mirshab , tilmoch nazorati ostida Zebi kirib keladi.
Aybdorning kimligi surishtirilgach, sud darhol o‘rnidan turib,aybnomani o‘qidi.Undan keyin yana kalta savol-javoblar ketdi:
-Aybnomani eshitdingizmi?
- Ha…
-Mingboshi suvni o‘zi so‘radimi?
-Ha, o‘zi so‘radi..
-Mastmidi?
-K o‘p aroq ichib edi?
-Suvni kim berdi?
-Men berdim.
-Choynakdami?
-Ha…
-Mana bu choynakdami?
-Ha…
-Kimning choynagi bu?
-Meniki.
-Siznikimi?
-Ha, meniki.
-Ichida qanday suv borligini bilarmidingiz?
-Bilardim.
-Qanaqa suvidi?
-Irim suvidi .
-Kimga qilingan irim.
-Menga…
-Nima uchun irim qildirdingiz?
-Farzand bo‘lsin, deb…
Pastda o‘tirganlarning domladan boshqalari, s o‘ngra sud hay`atidan bir-ikki kishi, zakunchi va tilmoch yengilgina kulib q o‘ydilar.
-Nega u suvni mingboshiga berdingiz?
_Juda tashna bo‘lib so‘ragan edi, shundoqqina tokchadan olib uzatdim.
-Choynakda zahar borligini bilarmidingiz?
Zebi kuldi.
Qiziq ekansan(o‘rusni sizlab bo’lmaydi), men qayerdan bilay?
Demak,eringizni o‘zingiz o‘ldirdingiz?
Zebi qattiqroq va ch o‘zibroq javob berdi:
Y o‘-o‘-q!.. o‘libmanmi o‘z erimni o‘ldirib. Prokuror bilan tarjimon o‘zaro maslahat qilishadi. Tilmoch hukmnomani o‘qib berdi:
“Aybdorning qilgan gunohi og‘ir bo‘lib, hozirgi nozik sharoitlar vaqtida davlat odamiga qasd qilgani uchun falon moddalar bo‘yicha oliy jazoga hukm qilish kerak bo‘lsa-da, bovujud O‘lka harbiy sudining sayyor hay’ati aybdorning madaniyatsiz yerli xalq ayoli ekanini, o‘zining yosh va turmushda tajrabasizligini va hamma gunohlarini nomus bilan iqror qilib bo‘yniga olganini nazarda tutib, bir qator moddalar bo‘yicha shunday hukm qilinadi
_Aybdor Zebinisa Razzoq so‘fi qizi Harbiy sudning hukmi bilan
7 yil Sibir qilindingiz .
Norozi bo‘lib Ariza berishingiz mumkin.”