Tilshunoslikka kirish fanining predmeti

MASHQ VA NAZORAT UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 
 
- 
Grammatika atamasining ma’nosini izohlang. 
- Grammatika qanday masalalar bilan shug’ullanadi? 
- Grammatikaning tarmoqlari haqida nimalarni bilasiz? 

---

81 
- Qanday grammatik kategoriyalar mavjud? 
- Qaysi grammatik kategoriyalar ma’ruza matnidan tushib qolgan?
- Grammatik ma’no deganda nimani tushunasiz? 
- Leksik ma’no grammatik ma’nodan qaysi jihati bilan farq qiladi? 
- Grammatik ma’noni ifodalashning qaysi vositalari mavjud? 
- Affikslar qaysi tillarga xos? 
- Yordamchi so’zlar ko’proq qaysi tillarda uchraydi? 
- So’z intonatsiyasi qaysi tillar uchun muhim? 
- Urg’u so’z ma’nosini o’zgartirishi mumkinmi? 
- Takror o’zbek tiliga hos hodisami? 
- Tovush almashinuvi qaysi tillarda ko’proq uchraydi? 
A D A B I Y O T
 
M.T.Irisqulov
T.1992. 53-64 sahifalar. 
O.Azizov
T.1996. 89-125 sahifalar. 
B.N.Golovin 
M.1977. 133-186 sahifalar. 
A.A.Reformatskiy 
M.1967. 243-346 sahifalar. 
G.A.Nechayev Kratkiy lingvisticheskiy slovar. Rostov 1976. 
D.E.Rozental, M.A.Telenkova Spravochnik lingvisticheskix terminov M. 1972.
 
L E K S I K O L O G I Y A
MA’RUZA BO’YICHA ASOSIY MASALALAR 
 
- 
Leksikologiya va uning tarmoqlari. 
- So’z va tushuncha. 
- Leksik ma’no va uning turlari. 
- leksik ma’noning kengayishi va torayishi. 
- Sinonimlar; - Omonimlar; - Antonimlar. 
- Neologizm. 
- So’z yasash. 
- Leksikografiya. 
- Lug’at va uning turlari. 
- Izohli, tarjima, imlo, maxsus, etimologik lug’atlar. 
MA’RUZADAGI ASOSIY LINGVISTIK ATAMALAR IZOHI
 
LEKSIKOLOGIYA
ing
. lexicology, 
nem
. Lexikologie. Tilshunoslikning tilning lug’at 
sostavini o’rganadigan bo’limi. 
SO’Z
ing 
word, 
nem
. Wort, 
rus
. slovo, glossa. Tovush yoki tovushlardan iborat, 
ma’no anglatuvchi nutq birligi, gap bo’lagi. 
SO’Z TURLARI
a) Morfologik qurilishi va o’zgarishiga ko’ra: sodda, yasama, 
og’zaki so’zlar, qo’shma, juft so’zlar. b) ma’nosiga ko’ra: bir ma’noli, ko’p ma’noli; 

---

82 
tasdiq, inkor so’zlar; intelektual, emotsional so’zlar; so’roq, undov, moda l so’zlar; c) 
fonetik jihatdan: urg’uli, urg’usiz; proklitik, enklitik so’zlar. d) sintaktik funksiyasiga 
ko’ra: yangi, eskirgan, kitobiy, ibratli, qo’pol, kundalik, balandparvoz, rasmiy so’zlar. 
i) adabiy til nuqtai nazaridan: shevaga oid, adabiy, territo rial so’zlar. e) kelib chiqishi-
ga ko’ra: asliy, chet, o’zlashgan, internatsional so’zlar. 
SO’Z MA’NOSI
ing.
word meaning, 
nem
. Bedeutung eines Wortes, 
rus
. Znacheni-
ye slovo. So’z anglatgan tushuncha. 
METAFORA
ing
metapher, 
nem
. Metapher, Ubertragung, 
rus
. metafora, perenos 
znacheniya. So’z yoki iborani