To lov-balansi-tushunchasi-va-uning-tuzilishi.-Joriy-operatsiyal
Rasmiy xisob kitoblar balansi koldigi to`lov balansi umumiy (yakuniy) koldigining kengrok tarkalgan nomlanishi bo`lib
Kayd kiligngan valyuta kurslari sharoitida (1979 yilga kadar) rasmiy xisob kitoblar xolatiga katta axamiyat berilar edi, chunki uning takchilligi mamlakatning boshka davlatlar oldidagi majburiyatlarining ortganligini (yoki zaxiralarining kamayganligini) anglatgani xolda valyuta kursining barkarorligiga taxdid solar edi. Suzib yuruvchi valyuta kursining kiritilishi bilan umumiy to`lov balansi tushunchasini yo`kka chikardi, rasmiy zaxiralar dinamikasi esa nafakat rasmiy xisob kitoblar koldigining okibati,
Markaziy Bank valyuta interventsiyasini amalga oshirish chorasini ko`rmasa, va rasmiy valyuta zaxiralari mikdorini o`zgartirmasa to`lov balansi xisoblarini valyuta kursining erkin tebranishi xisobiga o`zaro tartibga solish amalga oshiriladi.
Erkin tebranuvchi valyuta kursi tarafdorlari ta`kidlashicha, to`lov balansining ortikchaligi yoki takchilligi bunday vaziyatlarda tez orada barxam topadi. Valyuta kurslarining erkin xarakati to`lov balansining ortikchaligi yoki kamomadini yo`kotadi..
Erkin tebranuvchi valyuta kurslari to`lov balansini tenglashtirishda katta imkoniyatlarga ega bo`lsada, kamchilikliklardan xoli emas. CHunonchi, bunday valyuta birinchidan, savdoning noanikligi va kiskarishiga, ikkinchidan, savdo sharoitining yomonlashishiga, uchinchidan, bekarorlikka va boshkalarga olib keladi.
Agar Markaziy Bank rasmiy valyuta zaxiralari vositasida chet el valyutasini sotib yoki sotib olib valyuta kursini erkin tebranishiga barxam bersa valyuta kursining erkin tebranishi vositasida to`lov balansini tartibga solish zarurati yo`koladi.
Bunda to`lov balansi takchilligi Markaziy Bank rasmiy zaxiralarini kiskartirish xisobiga moliyalashtirilishi mumkin. Bunday vaziyatda ichki bozorda chet el valyutasi taklifi oshadi. Kayd etilgan operatsiya eksportga xos bo`lib kreditda plyus belgisi bilan
