Toshkent 2020 yil

12
. 
Kapillyar suvlarga to‗g‘ri ta‘rif berilgan variantni toping.
A) Tuproq orasidagi mayda bo‗shliqlarni to‗ldirib turuvchi suvlardir; 
B) Tuproq donachalari orasidagi katta kapillyar kuch bilan bog‘lanib turuvchi 
suvlardir; 
C) Tuproq donachalari orasidagi bog‘lanib turuvchi suvlardir; 
D) Tuproq donachalari orasidagi mayda bo‗shliqlarni to‗ldiruvchi va katta 
kapillyar kuch bilan bog‘lanib turuvchi suvlardir.
13.
Bog‘langan suvlarga to‗g‘ri ta‘rif berilgan variantni toping.
A) Tuproq donachalari ustida bog‘lanib turuvchi suvlardir; 
B) Tuproq donachalari ustida adsorbtsiya kuchi yordamida bog‘lanib turuvchi 
suvlardir;
C) Tuproq donachalari ustida turuvchi suvlardir; 
D) Tuproqdagi barcha suvlardir. 
 
 
Tayanch so‗z va iboralar: 
 
 
Ekologik omillar va qonuniyatlar, Abiotik omillar, Biotik omillar, 
Antropogen omillar, Muhit, Tashqi muhit, Atrof-muhit, Tabiiy muhit, Yashash 
muhiti, Ekologik muhit. 

---

Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
59 
III Bob. Biosfera ta‘limoti. 
 
III.1. Biosfera haqida tushuncha.
Yer yuzidagi tirik organizmlar tarqalgan, 
ularning doimiy ta‘siri ostida bo‗lgan va faoliyati mahsulotlari egallagan qobiq 
biosfera(yunoncha ―bios‖–hayot, ―sfera‖–shar) deb yuritiladi. Biosfera yerning 
qattiq qobig‘i– litosferaning ustki qismi (3 km chuqurlikkacha), havo qobig‘i 
atmosferaning quyi, troposfera qismini(15 km gacha) va suv qobig‘i–gidrosferani 
(11 km gacha) o‗z ichiga oladi (III.1.1-rasm).
III.1.1-rasm. Biosferaning Yer geosferalari o‗rtasidagi o‗rni.
 
 
 
Hayotning yuqori chegarasi sayyorani ultrabinafsha nurlanishdan himoya 
qiladigan ―Ozon qatlami‖ (22 km)dan o‗tkaziladi va biosferaning umumiy qalinligi 
33-35 km deb belgilanadi. 
1875- yilda bu tushunchani birinchi bor avstriyalik geolog olim E.Zyuss 
ishlatdi
.