21
2.
AXBOROTLARNI STEGANOGRAFIK HIMOYALASH
USULLARI
2.1
Axborotlarni steganografik himoyalash
Ma‘lumotni ruxsatsiz kirishdan himoya qilish vazifasi insoniyat tarixi
davomida har doim ham hal qilinib kelingan. Qadimgi dunyoda allaqachon mavjud
bо’lgan ushbu muammoni hal etishning ikki asosiy yо’nalishi mavjud edi.
Axborotni himoya qilish uchun kо’plab usullar va algoritmlar
allaqachon ixtiro
qilingan bо’lib, ularni ikki yо’nalishdan biriga kiritish mumkin: kriptografiya,
steganografiya.
Kriptografiyaning maqsadi - xabarlarning mazmunini
ularni shifrlash orqali
yashirishdir. Buning teskari ravishda, steganografiyada
maxfiy xabarning borligi
yashiriladi.
"Steganografiya"
sо’zi yunon tilidan olingan bо’lib, sо’zma-sо ‘z
"maxfiy
yozish"
degan ma‘noni anglatadi. Tarixiy jihatdan kriptografiyadan oldin
steganografiya ma‘lumotlarni yashirish yо’shnalishi paydo bо’lgan.
Shu bilan
birga, vaqt о’tishi bilan bu sohada tadqiqotlar sezilarli darajada kamaydi va bu fan
kо’plab sohalarda kriptografiya tomonidan chiqarilib yuborildi. Yashirin yozish
turli usullar bilan amalga oshiriladi. Ushbu usullarning umumiy xususiyati shundaki,
yashiringan xabar ba‘zi
zararsiz, kо’zga tushmaydigan obyektga singdiriladi. Keyin
ushbu obyekt manzilga ochiq yuboriladi. Kriptografiyada shifrlangan xabarning о’zi
raqiblarning e‘tiborini tortadi, steganografiyada esa, yashirin aloqaning mavjudligi
sezilmay qoladi.
Hisoblash vositalarining rivojlanishi sо’nggi о’n
yil ichida kompyuterni
rivojlantirishga yangi turtki berdi. Kо’pgina yangi dasturlar paydo bо’ldi. Xabarlar
endilikda raqamli ma‘lumotlarga, odatda, analog tabiatiga xoslariga kiritiladi. Ular
sirasiga nutq, audio yozuvlar, tasvirlar, videolar kiradi.
Steganografiya
aslida aloqaning mavjudligini yashiradigan aloqa vositasidir.
Raqib yuborilgan xabarning shifrlangan matnni aniq-ravshan belgilashi mumkin
bо’lgan kriptografiyadan farqli о’laroq, steganografiya usullari maxfiy xabarlarni
22
zararsiz axborotga shunday joylash imkonini beradiki, yashirin maxfiy xabar borligi
tо’g’risida shubha uyg’onmaydi.
Dostları ilə paylaş: 
