Toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali kompyuter injiniringi fakult

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
URGANCH FILIALI
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTЕTI
962-21 guruh talabasi Vaisova Nodiraning
Dasturlash 1 fanidan yozgan

Tоpshirdi:Vaisova N.

Qabul qildi: _________________________
Urganch – 2022

Mavzu:

1. 
   Massivlarni tashkil etish.
   
2. 
   Matritsalarni tashkil etish.
   
3. 
   Vektorlarni tashkil etish.
   

Reja:

1. 
   Massivlar.
   
2. 
   Matritsalar.
   
3. 
   Vektorlar.
   

Massivlar.

Massiv – bu bir xil toifali, chekli qiymatlarning tartiblangan to’plamidir. Massivlarga misol qilib matematika kursidan ma’lum bo’lgan vektorlar, matritsalarni ko’rsatish, uning elementiga bir indeks orqali murojaat qilish mumkin bo;lgan massiv bir o’lchamli deyiladi. Bir o’lchamli massivni e’lon qilish quyidagicha bo’ladi:

<massiv_nomi>[elementlar_soni]
={boshlang’ich qiymatlar};

Quyidagi massivlar e’lon qilishga bir necha misollar keltirilgan:

1. 
   float a[5];
   
2. 
   int m[3]
   
3. 
   bool b[10];
   

1. 
   a elementlari haqiqiy sonlardan iborat bo’lgan, 5 ta elementdan tashkil topgan massiv. Indekslari esa 0 dan 4 gacha bo’lgan sonlar.
   

• 
  float a[5]; massiv elementlari a[0] a[1] a[2] a[3] a[4]
  
• 
  qiymati 4 -7 15 5*5 3
  

2. 
   m elementlari butun sonlardan iborat bo’lgan, 3 ta elementdan tashkil topgan massiv. Indekslari esa 0 dan 2 gacha bo’lgan sonlar.
   

• 
  Int m[3]; massiv elementlari m[0] m[1] m[2]
  
• 
  Qiymat 2 -17 6
  
• 
  Xotirada joylashishi 0x22ffI0 0x22ffI4
  

Massiv elementlariga murojaat qilish oddiy o’zgaruvchilarga murojaat qilishdan biroz farq qiladi. Massiv elementiga murojaat qilish uning indeksi orqali bo’ladi.

• 
  A[1]=10; a massivning indeksi 1 bo’lgan elementi 10 qiymat o’zlashtirsin.
  
• 
  Cin>>a[2]; a massivning indeksi 2 bo’lgan elementi kiritilsin;
  
• 
  Cout<

3. 
   B elementlari mantiqiy qiymatlardan (true, false) iborat bo’lgan 10 ta elementdan tashkil topgan massiv. Indekslari esa 0 dan 9 gacha bo’lgan sonlar.
   

C++ da massiv indeksi 0 dan boshlanadi. C++ da massiv 0-indeksi elementga o’rnatilgan ko’rsatkich hisoblanadi. Shuning uchun ixtiyoriy i-elementga murojaat a[i] yoki **(a+i) orqali bo’lishi mumkin. Massiv e’lon qilishda uning elementlariga boshlang’ich qiymat berish mumkin va buning bir necha usuli mavjud. O’lchami ko’rsatilgan massivni to’liq initsializatsiya qilinadi.

• 
  Int k[5]={2,3,7,8,6};
  

Bu yerda 5 ta elementdan iborat bo’lgan k massiv e’lon qilingan va massivning barcha elementlariga boshlang’ich qiymat berilgan. O’lchami ko’rsatilan massivini to’liqmas initsializatsiyalash.

• 
  Int k[5]={2,3,7}
  

Bu yerda 5 ta elementdan iborat bo’lgan k massivi e’lon qilingan va massivning dastlabki 3 ta elementlariga boshlang’ich qiymat berilgan. O’lchami ko’rsatilmagan massivni to’liq initsializatsiyalash. Int k[]={2,3,7,8,6};
Shuni ta’kidlash lozimk, aar massiv o’lchami ko’rsatilmasa, uni to’liq initsializatsiyalash shart. Bu holda massiv o’lchami kompilyatsiya jarayonida massiv elementlari soniga qarab aniqlanadi. Bu yerda massiv o’lchami 5 ga teng.

4. 
   O’lchami ko’rsatilgan massivning barhca elementlariga boshlang’ich qiymat 0 berish kerak:
   

• 
  Int [5]={a};
  

O’lchami ko’rsatilgan massivning barcha elementlariga boshlang’ich qiymat berish.

• 
  #include
  
• 
  using namespace std;
  
• 
  int main()
  
• 
  {
  
• 
  int a[10]={0};
  
• 
  //massivning barcha elementlariga o (nol) qiymat berish
  
• 
  for (int i=o; i<10; i++)
  
• 
  cout<<”a[“<
• 
  return 0;
  

Ekranga quyidagi natija chiqariladi:
c:\users\user\documents\c++\massivI\bin\debug\massivl.exe

• 
  a[o]=0 a[1]=0 a[2]=0 a[3]=0 a[4]=0 a[5]=0 a[6]=0 a[7]=0 a[8]=0 a[9]=0 process returned execution time: 0.593 sPress any key tocontinue.
  
• 
  In
  

Elementlari butun sonlardan iborat bo’lgan, n elementdan tashkil topgan massiv elementlarini kirituvchi va ekranga chiqaruvchi programma tuzilsin.(n<=10)

• 
  //Maqsad: massiv elementlarini kiritish va ekranga chiqarish #include using namespace std;
  

Int main(){

Int a[10]={0}; int n:
Cout<<”n=”; cin>>n;
For (int i=0; ICin>>a[i];
For (int i=0; iReturn 0;
}

N ta elementdan tashkil topgan massiv berilgan. Shu massiv elementlari yig’indisini chiqaruvchi programma tuzilsin.(n<=10)

//Maqsad: massiv elementlarini kiritish va yig’indisini chiqarish #includeusing namespace std;
Int main()
{
Int a[10]={0}; // a massivini e’lon qilish
Int n; //massiv elementlar soni
Int s=0; //massiv elementlari yig’indisi hisoblash uchun
Cout<<”n=”; cin>>n;
For(int i=0; iReturn 0;}

Massiv elementlari sonini quyidagicha aniqlash mumkin. Massivning kompyuter xotirasida egallangan hajmini, bitta elementi (massiv elementi toifasi) hajmiga bo’lish orqali.

//maqsad: massiv elementlari sonini aniqlash

#include
Using namespace std;
Int main(){
Int a[10]; int n;
Cout<<”n=”; cin>>n;
For (int i=0; i>a[i];}
Cout<<”1-usul=”<Cout<<”2-usul=”<Return 0; }
N=5 a[0]=6 a[1]=8 a[2]=1 a[3]= a[4]=31 – usul=10 2-usul=10 proces returned 0 exucation Press any key to continue.

Bir o’lchamli massivlar uchun ishlatilgan o’zgaruvchilar, bir xil jinsdagi berilganlarni xotiraga saqlash uchun foydalaniladi. Ikki o’lchamli massivlarda esa satr va ustunlar orqali bir xil jinsdagi qiymarlarni ikki o’lchamli o’zgaruvchilar ichida saqlash uchun foydalaniladi.