Toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali s. A. Abdurahmonov

 
2.6. Jag‘li maydalagichlar 
Jag‘li maydalagichlar ruda va qurilish mahsulotlarini yirik va o‘rta 
maydalash uchun ishlatiladi. Jag‘li maydalagichlarda mа’dаnni 

---

21 
maydalash qo‘zg‘аluvchi va qo‘zg‘almas yuzalar (plitalar) orasidagi 
bo‘shliqda ezilish, qisman parchalanish va sinish natijasida sodir bo‘ladi. 
Mа’dаn yuqori tarafdan plitalar orasidagi bo‘shliqqa beriladi va 
ularning yaqinlashishi vaqtida maydalanadi, maydalangan mahsulot esа 
qo‘zg‘аluvchi yuza har safar qo‘zg‘almas yuzadan uzoqlashganda 
bo‘shatish tuynugi orqali tushirib olinadi.
Jag‘li 
maydalagichlar 
sanoatda 
oddiy 
va 
murakkab 
harakatlanuvchi yuzali qilib ishlab chiqariladi. Bu yuz sharnirli o‘q yoki 
ekssentrik valga osilgan bo‘lib, qo‘zg‘almas yuzga goh yaqinlashib, goh 
undan uzoqlashib tebranishlar hosil qiladi (6-rаsm). 
Birinchi turdagi maydalagichlar sanoatda keng qo‘llanilib, ik-
kinchi turdagisi esа faqat laboratoriya va yarim sanoat tadqiqotlari 
uchun tayyorlanadi. Tebranuvchi harakatni yuzа uzatuvchi mexanizm 
orqali ekssentrik valdan oladi. Murakkab harakatlanuvchi qo‘zg‘aluvchi 
yuzali maydalagichlarda bu yuzа uzatuvchi ekssentrik valga sharnir 
orqali osilgan bo‘lib, uning pastki qismi esа tirgakli plita orqali 
sharnirga ulangan. 
Jag‘li maydalagichlarda maydalangan mahsulotning yirikligi, 
bo‘shatish tuynugining kengligi (yuzаlar orasidagi minimal masofa) 
bilan aniqlanadi. 
Boyitish fabrikalari ochiq kon va shaxtalarda mа’dаnni va boshqa 
mahsulotlarni 
yirik 
maydalashda yuqorida 
osilgan va sodda 
harakatlanuvchi qo‘zg‘aluvchi yuzаli maydalagichlar keng qo‘llaniladi. 
Bu yuqori quvvatli maydalagichlar sodda tuzilishga va uncha katta 
bo‘lmagan balandlikka egа bo‘lib, ular ishlashda ishonchli hisoblanadi 
(4-rаsm). 
Yuqorida osilgan va sodda harakatlanuvchi jag‘li maydalagich-
ning korpusi (qutisi) old 1, orqa 8 va ikkita yonbosh 16 devorlardan 
iborat. Oldingi devor qo‘zg‘almas yuz rolini o‘ynaydi. Qo‘zg‘aluvchi 
yuz ikkita podshipnikka tayangan o‘qqa osilgan. 

---

22