Toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali s. A. Abdurahmonov

 
14.6. Qattiq fazalar orasidagi reaksiyalar
Shixta bilan qattiq yonilg‘i orasidagi fazada shixtaning eng kichik 
zarralari reaksiyaga kirishadi. Bu jarayon asosan qattiq fazada sodir 
bo‘ladi. Qattiq fazada faqat ekzotermik reaksiyalar boradi, ya’ni bunda 
doim issiqlik ajralib chiqadi. Bu reaksiyalarning yana bir jihati 
boshlang‘ich reaksiya reagentlarning nisbati bilan boshqariladi. Qattiq 
reagent bilan CaO va SiO
2 
to‘rt xil nisbatda olinadi, ya’ni 3:1; 2:2; 1:3; 
2:1; va bu to‘rt holatda ham birinchi mahsulot sifatida CaO
.
SiO
2 
olinadi.
Kontakt zonada CaO va SiO
2 
ning qattiq fazada 1000
o
C haroratda 
turli nisbatda reaksiyaga kirishish sxemasi 82-rasmda ko‘rsatilgan. 
81-rasm. 1000
0
C qattiq qatlamda CaO va SiO
2
 ning kontakt zonada
ta’sirlashuv sxemasi. 
Juda ko‘p soatlik reaksiya jarayonidan so‘ng oxirida tarkibida 
boshlang‘ich mahsuloti bo‘lgan mahsulot hosil bo‘ladi. 
Birinchi mahsulot sifatida 2CaO
.
SiO
2 
olinadi. Qizdirilgandan so‘ng 
2CaO
.
SiO
2
–CaO qatlami hosil bo‘ladi. Keyingi bosqichlarda 3CaO
.
SiO
2
, 
2CaO
.
SiO
2 
– 3CaO
.
2SiO
2 
qatlamlar ketma-ketlikda hosil bo‘lishadi. Eng 

---

232 
kam hosil bo‘ladigan qatlam CaO
.
SiO
2 
jarayonning oxirida hosil bo‘ladi. 
To‘rt soat davom etadigan reaksiyaning oxirgi mahsuloti CaO bilan SiO
2 
dir. 11-jadvalda qattiq aralashmalarning turli tarkiblari keltirilgan.