Toshkent farmatsevtika instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Konfutsiy

Konfutsiy (xitoycha 孔子, miloddan avvalgi 551—479-yil) — Xitoy faylasufi, konfutsiychilik asoschisi va siyosiy arbob boʻlgan. Uning saboqlari va faylasufligi Xitoy, Koreya, Yaponiya va Vetnam xalqlarining oʻy-fikri va hayotiga chuqur taʼsir koʻrsatgan va u konfutsiylik deb nomlangan falsafiy tafakkur tizimini yaratgan xitoy faylasufi edi. Konfutsiy haqida ba'zi asosiy ma'lumotlar:

• 
  Hayoti va kelib chiqishi: Konfutsiy Lu provinsiyasida tug‘ilgan. Otasi vafot etgach, uning oilasi og'ir ahvolda edi, lekin Konfutsiy o'qishni davom ettirdi va davlat xizmatiga kirdi. U Xitoy madaniyatidagi an'anaviy qadriyatlarga katta hurmat ko'rsatdi.
  

• 
  Fikrlash tizimi - Konfutsiylik: Konfutsiy ijtimoiy tartib va ​​axloqiy qadriyatlarni saqlash kerak deb hisoblardi. Uning tafakkur tizimi jamiyat tartibi va axloqiy qadriyatlarga urg‘u beradi. Konfutsiylik adolatli boshqaruv, axloqiy yetakchilik va ijtimoiy tuzumga qaratilgan.
  

• 
  Asosiy tamoyillar: Konfutsiyning fikrlari beshta asosiy munosabatlar (ota-o‘g‘il, aka-uka, do‘st-hamroh, turmush o‘rtoq-er, hukmdor-bo‘ysunuvchi) va “Ren” (insoniy sevgi va xayrixohlik) tushunchasiga asoslanadi. Bu tamoyillar jamiyatda tartib va ​​tinchlikni saqlashga qaratilgan.
  

• 
  Ta'lim va axloq: Konfutsiy ta'lim jamiyatda tartibni saqlash uchun asos deb hisoblagan. Uning fikricha, yaxshi rahbar bo‘lish uchun avvalo yaxshi inson bo‘lishi kerak. Axloqiy qadriyatlarni o'rgatish va amalga oshirish odamlarga o'zlarining ijtimoiy majburiyatlarini bajarishga imkon beradi.
  

• 
  Kitoblar: Konfutsiy taʼlimoti uning va shogirdlarining soʻzlarini oʻz ichiga olgan “Lunyu” yoki “Analektlar” kitobida qayd etilgan. Bu kitob konfutsiychilikning asosiy matnlaridan biridir.
  

• 
  Ta'sir va meros: Konfutsiylik Xitoy tarixi va madaniyatiga chuqur ta'sir ko'rsatadi. Bu Xitoyning an'anaviy qadriyatlari, oila tuzilishi va davlat boshqaruviga katta ta'sir ko'rsatdi. Sharqiy Osiyoning boshqa mamlakatlarida ham sezilarli ta'sirga ega.
  

2.