Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti buxoro

guru 
(pir, ustoz)ning tan olinishi; 
muqaddas joylarga ziyoratga borish; sanskritning muqaddas til ekanligi; va 
nihoyat, sigirning muqaddas ekanligi. Bu besh qoida yoki aqida umum tomonidan 
tan olingan bo’lsa-da, ko’p sonli e’tiqod qiluvchilar orasida o’ziga yarasha farq va 
o’ziga xoslik kasb etgan. 
Hinduizmda 
trimurti
(uchlik) – Braxma, Vishnu, Shiva xudolari asosiy xudolar 
sanalib, Braxma ularning eng kattasi – dunyoni yaratgan xudo hisoblanadi. Biroq, 
hinduizmda faqatgina Vishnu va Shivagagina sig’inadilar. Shunga binoan, 
hinduizm ikki asosiy oqimga bo’linadi: Shivaga sig’inuvchilar va Vishnuga 
sig’inuvchilar.
Shiva o
ddiy xalq ommasi – kambag’allarning ilohiyati hisoblanadi. U 
Rigvedaning birinchi nusxalarida Rudra nomi bilan zikr etilgan. Atxarvavedada 
HINDUIYLIKDAGI ASOSIY OQIMLAR 
SHIVAIZM 
VISHNUIZM 

---

22
Rudraning roli oshib boradi. Yajurvedada Rudra Agni timsolida berilgan. U 
Ishana, Ishvara, Maxadeva (buyuk xudo) nomlari bilan ham ataladi. 
Hindistonda shivaizmning o’n uchga Yaqin asosiy oqimlari mavjud. Shivachilar 
orasida asosiy oqim sifatida 
tridandinalar
(uch tayoqlilar) va 
smartlar
(
smriti 
so’zidan – haqqoniy rivoyatlar
)ni aytib o’tish mumkin. 
Tridandinalarning 
markazi 
Varanasi 
bo’lib, 
unda 
tarkidunyochilikda 
hayot 
kechiradilar. 
Smartlarning
bir qismi rohiblikda, yana bir qismi – dunyoviylik holatida 
yashaydilar. Ushbu oqimlarning har ikkalasi ham faqat braxmanlarnigina o’z 
saflariga qabul qiladilar. 
Dandilar
, ya’ni zohidlar oriylarga xos bo’lmagan ba’zi 
marosimlarni o’tkazadilar. Jumladan, shu oqimga kirayotgan paytda oyoqlarining 
pastki qismidan qon chiqaradilar. O’lganlarni erga dafn qiladilar yoki muqaddas 
daryolardan biriga topshiradilar. Shivaizmning katta oqimlaridan yana biri