Toshkent kimyo texnologiya instituti shahrisabz filiali

4.14-rasm. Issiqlik almashinish jara-yonida suyuqliklarning harakat
yo‘nalishlari a - parallel; b - qarama - qarshi; v - kesishib o‘tgan;
g, d - aralash.
O‘zgaruvchan temperaturali jarayonlarda issiqlik eltkichlarning o‘zaro harakat yo‘nalishiga qarab, issiqlik almashinish jarayonining harakatga keltiruvchi kuchi o‘zgaradi. Shuning uchun, issiqlik o‘tkazishning asosiy tenglamasidagi o‘rtacha harakatga keltiruvchi kuch suyuqliklarning bir-biriga nisbatan harakat yo‘nalishiga va jarayonni tashkil etilishiga bog‘liq bo‘ladi.
4 .15-rasmda parallel va qarama-qarshi yo‘nalishli harakatlar paytida issiqlik eltkichlar temperaturalarining o‘zgarishi tasvirlangan. Issiqlik eltkichlardan biri G₁ sovutilganda temperaturasi t’₁ d a n t₂" gacha pasaymoqda,ikkinchisi esa isitilganda G₂ dan t ₂ " gacha ko‘tarilmoqda.
4.16-rasmda qobiq trubali issiqlik almashinish qurilmalarida tez-tez uchrab turadigan aralash yo‘nalishli suyuqliklar harakat sxemalari keltirilgan.

4.15-rasm. Issiqlik eltkichlar temperaturalarining o‘zgarish sxemasi.
a - parallel yo‘nalish; b - qarama - qarshi yo‘nalish.


4 .16-rasm. Aralash yo‘nalishli qobiq - trubali issiqlik almashinish
qurilmasida issiqlik eltkichlarning harakat sxemasi va ξ∆t
koeffitsiyenti:
a - trubalararo bo‘shlig‘i bir va trubalar bo‘shlig‘i esa ikki,
to‘rt, olti va undan ortiq yo‘lli; b - ko‘ndalang to‘siqli trubalararo bo‘shlig‘i bir va trubalar bo‘shlig‘i ikki , to’rt, olti
va ortiq yo‘lli; v - ko‘ndalang to‘siqli trubalararo bo‘shlig‘i
ikki va trubalar bo‘shlig‘i to‘rt yo‘lli.
III.HISOBOT QISMI

Linza kompensatorli qobiq trubali issiqlik almashinish qurilmasida tabiiy gaz isitilmoqda.

Tabiiy gazning massaviy sarfi G₁ = 8 m3/soat temperatura t­₁ = 15 C ^O dan t₂ = 95 C ^O gacha isitilmoqda va u quvurlar hududida harakatlanmooqda. Isituvchi massa bug’ hisoblanib P = 4,5 MPa bosimda berigan.
Issiqlik hisobi


Yechish:
Tabiiy gazning o’rtacha temperaturasi


T_o’rt = = = 56.5 ºC

Tabiiy gazning t_o’rt=52.5 ⁰ C dagi fizik-mexanik va issiqlik-diffuzion xossalari: Pavlov ramankob kitobidan olamiz

- zichligi ₁ = 1070 kg/m³;
- solishtirma issiqlik sig’imi C_p1 = 4,1910³ J/(kgK);
- issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsiyenti ₁ = 0,162Vt/(kgK);
- kinematik qovushqoqlik koeffitsiyenti ₁ = 510^-6 m²/s;
- xajmiy kengayshi koeffitsiyenti ₁ = 1,210^-3 1/K;
- Prandtl soni Pr = 11.


Qurilmaning issiqlik yuklamasi

; Q=556135 Vt;
O’rtacha temperatura farqi:
P = 4,5 atm = 3420 mm sim ust;
100 C ^O da 1 atm = 760 mm simob ustuni = 101325 Pa
P = 0,4 MPa = 0,4 10 ⁶ Pa = 400 000 Pa
1 mm simob ustuni __________ 133.3 Pa
= 3 000,2 mm simob ust.
3 000,2 = x ___________400 000 Pa
760 mm simob ustuni __________ 100 C ^O
= 394,8 C ^O
3 000 mm simob ustuni ___________ x = 394,8 C ^O
394,8 C ^O _{da = 82} C ^O


O‘rtacha temperaturalar farqini aniqlashda: