Toshkent moliya instituti b. I. Nurmuxamedova, sh. K. Xamdamov davlat moliyasi

 
12-BOB. DAVLAT KORXONALARI VA TASHKILOTLARI MOLIYASI 
 
12.1. Davlat korxonalari to‘g‘risida tushuncha. Davlat korxonalarining 
tashkiliy shakllari 
Iqtisodiyotda sodir bo‘ladigan moliyaviy munosabatlar tarkibida korxonalar 
moliyasi boshlang‘ich, hal qiluvchi o‘rin egallaydi. Korxonalar moliyasi 
mamlakatda 
yaratiladigan 
moliyaviy 
resurslarning 
aksariyat 
qismini 
shakllantiruvchi iqtisodiyotning muhim bo‘g‘inidir. 
Iqtisodiyot va ijtimoiy hayot sohalari ikki yirik sohadan iborat (12.1-rasm): 
1. Moddiy ishlab chiqarish sohasi. 
2. Nomoddiy ishlab chiqarish (yoki noishlab chiqarish) sohasi. 
12.1-rasm. Iqtisodiyot va ijtimoiy hayot sohalari
107
 
Moddiy ishlab chiqarish sohasida moddiy qiymatliklar yaratiladi, tovarlar 
ishlab chiqariladi, xizmatlar ko‘rsatiladi, ishlar bajariladi. Noishlab chiqarish 
sohasida turli xizmatlar (maishiy, kommunal, ijtimoiy, davlat boshqaruvi, 
mamlakat mudofaasi, davlat xavfsizligi, ichki ishlar xizmatlari) ko‘rsatiladi. 
 
107
Nurmuxamedova B. Kabirova N. Moliya. O‘quv qo‘llanma. T.: IQTISOD-MOLIYA. 2017. – 184-bet. 
Iqtisodiy faoliyat
 
Tijorat aso-
sida faoliyat 
yurituvchi 
korxonalar 
Tijorat asosida 
ish yurituvchi 
muassasa va 
tashkilotlar 
Notijorat faoliyatini 
amalga oshiruvchi 
muassasa va 
tashkilotlar 
Iqtisodiyot-
ning 
nobozor 
sektori 
Turli mulk 
shaklidagi, 
iqtisodiyotning 
turli soha va 
tarmoqlaridagi 
korxonalar 
Kommunal 
xizmat, maishiy 
xizmat, banklar, 
sug‘urta tashki-
lotlari, ijtimoiy 
soha 
Ijtimoiy-mada-
niy soha, ijti-
moiy himoya, 
jamoat tashki-
lotlarining turli 
shakllari 
Davlat bosh-
qaruvi, jamoat 
tartibini saq-
lash, davlat 
xavfsizligi, 
mudofaa 

---

244 
Moddiy ishlab chiqarish sohasi korxonalarida va ularning bevosita 
ishtirokida quyidagi turdagi moliyaviy munosabatlar sodir bo‘ladi (12.2-rasm), bu 
munosabatlar korxonalar moliyasining asosiy mazmunini tashkil qiladi.