Toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov innovatsion menejment

Innovatsion loyihalarning samaradorligi 
ko‟rsatkichlariturlari
201

Shunday qilib investitsiyalarning iqtisodiy samaradorligini baholash uslublari

va yondashuvlarning tahlilini o‘tkazish natijasida quyidagi xulosalarni chiqarish
mumkin:
-kapital qo‘yilmalarning iqtsiodiy samaradorligini baholashning ma‘muriy –
buyruqbozlik iqtisodiyotining shart-sharoitlari uchun ishlab chiqilgan uslublari
iqtisodiy islohotlarni rivojlantirishning hozirgi holatini nazariy va amaliy jihatdan
qanoatlantirmaydi.
-innovatsion hisob - kitoblarni o‘tkazishning xorij tajribasi katta qiziqish
uyg‘otadi, unda moliyaviy oqimlarni tahlil qilishga asoslangan va innovatsion
loyihalarni ro‘yobga chiqarishning iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqligini
umumiy holda baholash imkonini beradigan dinamik baholash uslublaridan ham,
investitsion dasturlarni investitsion davrning hisobot yillari bo‘yicha amalga
oshirayotgan IK ning moliyaviy holatini tadqiq etishga asoslangan statik
uslublardan ham foydalaniladi.
201
Mualliflar tomonidan tuzildi.

---

---

342
Innovatsion

loyihalarni
ro‘yobga
chiqarish
bosqichida
ularning
samaradorligini baholash algoritmi quyidagi ikki vazifaning hal qilinishini nazarda
tutishi lozim:
-loyihaning samaradorligini innovatsiyalarni sinab ko‘rish uchun sotishni
amalga oshirish chog‘ida baholash;
-loyihaning amaldagi samaradorligini baholash.
Birinchi vazifa yangilikni ishlab chiqarish va sotishni davom Ettirishning
maqsadga muvofiqligini tahlil qilish bilan bog‘liq. Bunda samarani baholash uslubi
loyihalarning samaradorligini investitsiyalashdan oldingi bosqichda baholash
uslublaridan deyarli farq qilmaydi, ammo bunday baholashlar uchun qo‘llanadigan
ko‘rsatkichlar bashoratlanuvchi emas, balki amaliy xususiyat kasb etadi, bu esa
olingan natijalarni baholashning ishonchlilik darajasini oshiradi.
Samaradorlikni tahlil qilish natijalari innovatsiyalarni ro‘yobga chiqarish
borasidagi marketing dasturiga tuzatish kiritish zaruratini, ya‘ni yangi mahsulot
(xizmat) borasidagi narx siyosatini sinovli sotish natijalari bo‘yicha o‘zgartirish
imkoniyatlarini, sotuv siyosatini va (yoki) innovatsiyalarni olg‘a surish siyosatini
o‘zgartirishni oldindan belgilab beradi.
Ikkinchi vazifa xo‘jalik yurituvchi subyekt - IK tomonidan olib borilayotgan
innovatsion siyosat borasida umumiy holda qaror qabul qilishni ko‘zda tutadi.
Ko‘pgina innovatsion loyihalarni amalga oshirish bo‘yicha tajribalar
umumlashtirilgan innovatsion siyosatning integral xususiyatga egaligini hisobga
olgan holda samaradorlikni baholash ko‘rsatkichlari bu yerda umumlashtirilgan
ko‘rinishga keltirilishi, alohida jihatlar- ilmiy-texnikaviy, iqtisodiy, ijtimoiy,
ekologik jihatlar bo‘yicha amalda erishilgan natijalarni baholashni o‘z ichiga olishi
kerak.