Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

S 
sub’ektga ham parallel ravishda nimadir berilmaganiga ishonch hosil qilganidan 
so’nggina, 
A 
sub’ekt 
B 
sub’ektga nimadir beradi
). Boshqa tomondan, ikki 
tomonning identifikatorlarini qalbakilashtirish mumkin emasligini hamda elektron 
hamyonlardagi bitkoinlarning qiymati o’zgarmasligini kafolatlaydi. Bitkoin 

---

Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
blokcheyning ishlashini sxematik ravishda quyidagicha tasvirlashimiz mumkin:

---

Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
Bitkoin blokcheynining ishlash jarayonini quyidagi to’rt bosqichga bo’lish 
mumkin: 
1.
Ikki tomon amal haqida kelishib oladilar; 
2.
Blokcheyn yordamida ushbu amal shifrlanadi va konsensus (
bajarilgan 
ishning tasdiqlanishi/mayning
) asosida tasdiqlanadi; 
3.
Keyin esa amal blokcheynga yozib qo’yiladi va so’ngra blokcheynning 
oxirgi blokida bloklatirilib qo’yiladi; 
4.
Oxirgi bosqichda bloklar zanjiri tarmoq ishtirokchilarining barcha 
tugunlariga yozib quyiladilar (
replikatsiya
). 
Tarmoqqa kirishning amalga oshirilishi 
Bitkoin tarmog’i bir rangli tarmoq - 
P2P
bo’lib, uning istirokchilari internet 
orqali muloqot qilgan holda bir rangli tarmoq hosil qiladilar. Yangi komp’yuter 
tarmoqqa ulanishi uchun uning birinchi vazifasi tarmoqqa ulangan boshqa 
komp’yuterlarni topishdan iborat bo’ladi. Komp’yuter tarmoqqa ulanganidan 
so’ng, ikkinchi qadam – loyiha ishga tushirilganidan so’ng amalga oshirilgan 
barcha operatsiyalar bazasini yuklab olishdan iborat bo’ladi. Bu operatsiyalar bir 
hisob raqamidan boshqa hisob raqamiga bitkoinlarning qandaydir qismi 
uzatilganligi haqidagi tranzaktsiyalardan iboratdir. Bitkoin adresi sifatida 
aniqlaniladigan hisob-kitob raqami esa bankdagi hisob raqamiga o’xshash bo’ladi.
Bu jarayonlarni