Toshkent moliya instituti sirtqi fakultet

1. Auditorlik tekshiruvini rejalashtirishning tamoyillari va bosqichlari
Iqtisodiyotni modernizatsiya qilish sharoitida xoʻjalik yurituvchi subyektlarda auditorlik tekshiruvlari audit rejasiga binoan qonunchilik, milliy va xalqaro standartlarga binoan maʼlum ketma-ketlikda amalga oshiriladi. Yaʼni, dastlab, audit tekshiruvi oʻtkazish toʻgʻrisidagi yozma rozilik va majburiyat xati imzolanadi. Soʻngra tashkilotning ahvoli (tashkilot faoliyati, uning buxgalteriya va moliyaviy hujjatlari) bilan birlamchi tanishuv amalga oshiriladi. Bunda, auditning dastlabki rejasi tuziladi hamda audit oʻtkazish boʻyicha roziligini yozma ravishda majburiyat shaklida ifodalaydi. Natijada, rozilik va majburiyatlar asosida auditorlik shartnomasi imzolanadi. Shartnoma ikki tomonlama tasdiqlangandan keyin, auditorlik tashkiloti tekshiruvni oʻtkazish boʻyicha umumiy reja va ishchi dasturni tuzadi.
Auditorlik tekshiruvini oʻtkazishning umumiy rejasida audit oʻtkazish davri, tekshirishga moʻljallanayotgan ish hajmi, tekshirish muddati, ijrochilar koʻrsatiladi. Dasturda esa auditda qoʻllanilayotgan aniq usullar, tekshirish muddatlari, audit natijalarini rasmiylashtirish tartibi ifodalanadi.
Auditning samaradorligi uni toʻgʻri rejalashtirishga bevosita bogʻliqdir. Auditorlik tashkilotlari turli mulk va tarmoq shaklidagi xoʻjalik yurituvchi subyektlarning faoliyatlarini tekshiradi. Ushbu faoliyatlar oʻz navbatida bir-biridan xususiyatiga koʻra, hisob siyosatiga koʻra farq qiladi.
Xoʻjalik yurituvchi subyektlar faoliyatini auditorlik tekshiruvidan oʻtkazishda rozilik xati berilishi nazarda tutiladi. Buning uchun esa shartnoma imzolashdan oldin auditning dastlabki rejasi tuziladi. Ayrim iqtisodchi olimlar: “Auditni rejalashtirish - auditning taktikasi va strategiyasini aniqlashdir” - deb ham eʼtirof etishgan . Audit strategiyasi qoʻyilgan maqsad va vazifalarni maʼlum ketma-ketlikda va aniq istiqbolga asoslanib bajarilishini taʼminlasa, audit taktikasi esa qoʻyilgan maqsadlarga erishishning shakl va usullarini ifodalaydi.