Toshkent Moliya Instituti “Soliqlar va Sug’urta” fakulteti att-71 guruh talabasi O’rishboyev Toshtemurning “Moliyaviy hisob asoslari” fanidan

Toshkent Moliya Instituti “Soliqlar va Sug’urta” fakulteti ATT-71 guruh talabasi O’rishboyev Toshtemurning “Moliyaviy hisob asoslari” fanidan

MUSTAQIL ISH

Mavzu:Buxgalteriya balansi turlari

Reja:

• 1.Buxgalteriya balansi va uning turlari.
• 2.Buxgalteriya balansining ahamiyati va vazifalari.
• 3.Buxgalteriya balansining korxona va firmalar hisobidagi ish o’rni.

Buxgalteriya balansi va uning turlari

Buxgalteriya balansi va ob'ekt resurslari (aktivlar), resourcelarga bildirilgan davolar (majburiyatlar) va mulk egasiga tagishli ulush (xususiy kapital) tugrisida iqtisodiy axborotlar beradi .

Buxgalteriya balansi moliyaviy hisobotning asosiy shakllaridan biri hisoblanadi. U korxona mablag‘larini guruhlash va tarkibini pul bahosida aks ettirish hamda pul mablag‘larini, ularni hosil etish manbalarini muayyan sanaga joylashtirish usulidan iborat.

Moliyaviy golat tug'ilish hisoboti – buxgalteriy balanslash rasmiy atamasidir. Birok, hisobot tuzuvchilar va u bilan bog'liq buxgalteriya balansi atamasi ko’proq tarqalgan, chunki u asosli buxgalteriya formulasi yoki modeliga muvofiq ushbu hisobotning muhim tomonini aks ettiradi.

Aktivlar = Xususiy kapital + Majburiyatlar

A = XK + M

Moliyaviy hisobot ma'lumotlaridan foidalanib, boshkaruv qarorlari qabul qiluvchi shaxslarga yordam berish maqsadida, balans moddalari umumiy tavsiflar bo’yicha guruhlashtiriladi.

Shunday qilib, buxgalteriya balansi quyidagi elementlarni o‘z ichiga oladi:

Shunday qilib, buxgalteriya balansi quyidagi elementlarni o‘z ichiga oladi:

- korxona egalik qiladigan vositalarni aks ettiruvchi aktivlar;

- korxona tasarrufidagi o‘z sarmoyasi;

- keyinchalik belgilanishi bo‘yicha qaytarilishi lozim bo‘lgan aktivlarni sotib olish, hosil qilish natijasida yuzaga kelgan majburiyatlar.

Buxgalteriya balansi hisobot kuniga korxona mulkining tarkibi (aktivda) va uning shakllanish manbalarini (passivda) ko‘rsatadi.

Balans “teng bo‘lgan” aktiv va passivdan iborat bo‘ladi. Balans aktivi davr boshiga ham, oxiriga ham balans passiviga teng bo‘lishi kerak. Balansda “tengsizlik” bo‘lishi shuni bildiradiki, buxgalteriya hisobida xatoliklarga yo‘l qo‘yilgan va buxgalter bu xatoliklarni topib, tuzatishi lozim. Shu sababli balans tuzishdan oldin analitik schyotlarning oborotlari va hisobot davri oxiridagi qoldiqlarini Bosh kitobdagi sintetik schyotlarning oborotlari va hisobot davri oxiridagi qoldiqlari bilan solishtirib chiqish lozim.

Buxgalteriya hisobining xalqaro amaliyotda balanslarni umumlashtirish sohasidagi nazariy tadqiqotlarda boshqaruvning ikkita asosiy sxemasi yoritib berilgan. Bular:

• balansli boshqaruv;
• balanslarni kapital boshqaruvidir.

Buxgalteriya balansining ahamiyati va vazifalari.

Buxgalteriya balansi muhim moliyaviy hisobot bo'lib, kompaniyaning ma'lum bir vaqtdagi moliyaviy holatining qisqacha tasvirini beradi. U bir nechta muhim funktsiyalarni bajaradi, jumladan:

• 1. Moliyaviy holat: balansda kompaniyaning aktivlari, majburiyatlari va aktsiyadorlarning kapitali ko'rsatilgan. Bu manfaatdor tomonlarga kompaniyaning moliyaviy ahvoli va uning moliyaviy majburiyatlarini bajarish qobiliyatini tushunishga yordam beradi.
• 2. To'lov qobiliyatini baholash: Kompaniyaning aktivlarini uning majburiyatlari bilan taqqoslash orqali balans uning to'lov qobiliyatini baholashga yordam beradi. Agar kompaniyaning aktivlari majburiyatlardan ko'ra ko'proq bo'lsa, u to'lovga qodir hisoblanadi va qarzlarini qoplash uchun qulayroqdir.
• 3.Boshqa moliyaviy hisobotlar uchun asoslar: Buxgalteriya balansi boshqa moliyaviy hisobotlar bilan bog'langan.

Faoliyatni baholash: vaqt o'tishi bilan kompaniya balansidagi o'zgarishlar uning moliyaviy ko'rsatkichlaridagi tendentsiya va naqshlarni ochib berishi mumkin. turli davrlardagi balanslarni taqqoslash orqali manfaatdor tomonlar kompaniyaning o'sishi, rentabelligi va samaradorligini baholashlari mumkin.

• Qaror qabul qilish: Balans qaror qabul qilish uchun qimmatli vositadir. U sarmoyadorlar, kreditorlar va potentsial biznes hamkorlar uchun investitsiya yoki kredit qarorlarini qabul qilishdan oldin kompaniyaning moliyaviy barqarorligi va barqarorligini baholash uchun muhim ma'lumotlarni taqdim etadi.