Toshkent tibbiyot akademiyasi biotibbiyot muhandisligi, informatika va biofizika kafedrasi

Optik sichqonchalar qanday ishlaydi?
Mexanik sichqonchalardan farqli o‘laroq, optik sichqonchalarda harakatlanuvchi qismlar mavjud emas. Asosiy qismlar va ularning vazifasi quyidagilardan iborat:
• LED prizmaga nur taratadi.
• Prizma LED'ning yonginasida joylashgan bo‘ladi.
• Yorug‘lik datchigi yuzadan qaytgan nurni tutadi.
• DSP (Raqamli signal protsessori) yorug‘lik datchigidan kelgan elekton signallarga ishlov beradi.
LED to‘g‘ridan-to‘g‘ri prizmaga yorqin nur (asosan, qizil) taratadi. Nur prizma chetida sinib, to‘ppa-to‘g‘ri yuzaga tushadi. Yuzaga tushgan nur qaytadi va yorug‘lik datchigiga uriladi.

Yorug‘lik datchigi aksariyat raqamli kameralardagi kabi texnologiyadan foydalanadi. Datchik, odatda, Qo‘shimcha metall oksidli yarimo‘tkazgich (CMOS) toifasidagi yorug‘lik datchigi bo‘ladi. U fotosaytlar deb nomlangan cheksiz kichik qismlarga bo‘lingan bo‘ladi. Yorug‘lik fotonlari fotosaytlarga urilganida kichik elektr toki hosil bo‘ladi. Bu tok keyin DSP'ga o‘tadi.
DSP tokka ishlov berib, yuzaning kichik tasvirini hosil qiladi. Sichqoncha harakatlanganida ikkinchi bir tasvir hosil qilinadi va ikkala tasvir taqqoslanadi. Ushbu jarayon soniyasiga millionlab marta sodir bo‘ladi. Shu sababdan, kursor harakati ekranda silliq kechadi.

Xulosa
Kompyuterlar ham o’zining rivojlanish tarixiga ega. Ilk kompyuter juda ulkan bo’lishiga qaramasdan sodda amallarni bajargan. Qo’shish, ayirish kabi sodda amallarni hozirgidan ancha uzoq vaqtta hisoblab bergan. Ular rivojlanib borgani sayin texnik imkoniyatlari va tashqi ko’rinishi ozgartirib bordi. Va juda keng imkoniyatlarga ega, ko’plab amallarni tez yuqori aniqlikda amalga oshira oladigan, ko’p funksiyali qurilma darajasiga yetdi.
Kompyuter bilan birga kompyuterniong asosiy qurilmalaridan biri bo’lgan monitori ham ancha rivojlandi. Hozirgi kunda kompyuter monitorlarining turlari ko’p (PDP, CRT, LED,LCD …) . Ular bir bilan sifati, tasvirni tiniq ko’rsatishi, o’lchami bilan, bundan tashqari tarkibiy qismi bilan ham farqlanadi. Kompyuter monitorlarining rivojlanishi natijasida hozirgi kunda yangidan yangi kompyuter sohalari kirib kelmoqda. Bularga misol qilib Kompyuter Grafigi, 3Dmax va boshqalarni keltirishimiz mumkin.
Kompyuter sichqonchasi ham kompyuter bilan birgalikda rivojlanib keldi va hozirgi ishlatishga qulay bolgan (ixcham, qo’shmcha funksiyalik va ishlashi tez va aniq) holga keldi.
Bunday o’zgarishlar hozirgi zamonda jadal rivojlanishga oz hissasini qo’shmoqda.