Toshkent tibbiyot akademiyasi yuqumli va bolalar yuqumli kasalliklari kafedrasi



Yüklə 0,72 Mb.
səhifə2/2
tarix02.01.2022
ölçüsü0,72 Mb.
#41198
1   2
ko'kyo'tal

Antigenlik xususiyati

  • Antigenlik xususiyati murakkab; 12 xil antigen tutadi. Ko’p o’rganilganlari:
  • agglyutinogen
  • toksin
  • gemagglyutininlar

EPIDEMIOLOGIYASI

  • Kasallik manbai bemor odam (kasallikning 1-kunidan to 3-4-haftasigacha), spazmatik yo’tal davrida atrofga ko’p miqdorda qo’zg’atuvchi ajratadi. Yuqish yo’li – havo-tomchi.
  • Kontagiozlik indeksi – 0,7-0,75. 1 yoshgacha 10%ni tashkil etadi, 1-5 yoshda 80-85%ni tashkil etadi.
  • Mavsumiyligi – bizning regionda bahor-yoz oylari.

O’zbekiston Respublikasi bo’yicha ko’kyo’tal kasalligining ko’rsatkichlari




Adminstrativ territoriyalar

2001 y. abs/int

2002 y.

abs/int

2003 y.

abs/int

2004 y.

abs/int

1.

Toshkent sh.

40

1,9

62

2,9

30

1,4

20

0,9

2.

Andijon vil.

3

0,1

4

0,2

0

0

3.

Buxoro vil.

0

1

0

0

4.

Jizzax vil.

0

0

0

0

5.

Qashqadaryo vil.

1

0

0

0

6.

Navoiy vil.

0

0

0

0

7.

Namangan vil.

2

0,1

5

0,3

1

0,1

0

-

8.

Samarqand vil.

0

3

0,1

1

0

9.

Surxondaryo vil.

1

0,1

0

0

0

10.

Sirdaryo vil.

0

0

1

0.2

0

11.

Toshkent vil.

7

0,3

2

0,1

4

0,2

12

0,9

12.

Farg’ona vil.

0

1

0

0

13.

Xorazm vil.

0

0

0

0

14.

Qoraqalpog’iston Resp.

0

0

0

0

15.

Qizilqum rudmetzoloto

3

2,2

1

0,7

1

0,1

0

Respublika bo’yicha

57

0,2

79

0,3

39

0,2

33

0,1

PATOGENEZI

Akademik Musaboev I.K. bo’yicha:

  • I faza – qo’zg’atuvchining nafas yo’llariga kirishi va adaptatsiyasi.
  • II faza – MNSda patologik dominant o’choqning paydo bo’lishi.
  • III faza – organ va sistemalarda, ayniqsa nafas va nerv sistemalarida ikkilamchi o’zgarishlar paydo bo’lishi.
  • IV faza – immunitetning paydo bo’lishi, zararlangan a’zolarning tiklanishi, infeksion jarayonning tugashi.

PATOLOGIK ANATOMIYASI

  • Kasallikning kataral va spazmatik davrida nafas yo’llari katari.
  • Og’ir hollarda nekrotik o’zgarishlar.
  • Bronxiola shilliq pardasining nursimon bo’lishi, mushaklari spastik holatda.
  • O’pkada limfo- va gemostaz.
  • O’pka emfizemasi.
  • Alveolalar yorilishi, interstitsial emfizemalar.
  • Kichik qon aylanish doirasiada dimlanish.
  • Yurak o’ng qorinchasining kengayishi, mushaklarining qalinlashishi.
  • Miya kapillyarlari kengayishi, miya shishi.
  • Kon’yunktiva va skleraga qon quyilishi.
  • Til osti yaralari.

KLINIKASI

4 ta davrga bo’lib o’rganiladi:

  • Yashirin davri, 2-3 kundan 14-15 kungacha.
  • Boshlang’ich-kataral davri – 1,5-2 hafta.
  • Spazmatik yutal davri – 3-4 hafta.
  • Tuzalish davri – 2-4 hafta.

KO’KYO’TALNING KLINIK TASNIFI (A.D.Shvalko bo’yicha)

I. Tipik shakli:

1. engil

2. o’rta og’ir

3. og’ir

II. Atipik shakli:

1. juda sust (bilinar-bilinmas)

2. subklinik

3. ko’kyo’tal chaqaloqlarda

III. Ko’kyo’tal emlanganlarda.

Kataral davriga xos bo’lgan belgilar

  • Yo’tal oddiy, kam, quruq, tumov.
  • Tana harorati subfebril yoki me’yorda.
  • Umumiy ahvolida o’zgarish kam, ishtahasi yaxshi.
  • Umumiy qon analizida biroz leykotsitoz, EChT me’yorida.
  • O’pkada quruq tarqoq xirillash.

Spazmatik yo’tal davriga xos belgilar

  • Xurujli yo’tal.
  • Kattaroq bolalarda avval qisqa muddatli “aura” kuzatiladi.
  • Repriz.

Spazmatik xurujli yo’tal vaqtidagi bolaning ko’rinishi

  • Yuzi kerkkan, qizargan, gohida ko’kargan
  • Bo’yin va bosh venalari bo’rtgan
  • Ko’zi qizargan, katta ochilgan, qorachiq kengaygan
  • Tili oxirigacha chiqqan, uchi yuqoriga ko’tarilgan
  • Qusish, beixtiyor ich ketishi, siyib qo’yish

Til ostida yaracha

Til ostida yaracha

Spazmatik yo’tal davrining xurujsiz vaqtidagi bolaning ko’rinishi

  • Yuzi kerkkan, ko’kimtir-oqish tusda
  • Qovoq shishgan
  • Sklerada qon quyilish
  • Xurujdan so’ng bola biroz holsiz, so’ng yana o’ynab ketadi

Ko’z sklerasiga qon quyilishi

Ko’z sklerasiga qon quyilishi

Ko’z sklerasiga qon quyilishi

Periferik qonda bo’ladigan o’zgarishlar

  • Kataral davrida:
  • biroz leykotsitoz
  • leykoformula o’zgarishsiz
  • EChT me’yorida
  • Spazmatik yo’tal davrida:
  • 70-90% hollarda leykotsitoz, giperleykotsitoz
  • yaqqol limfotsitoz (70-80%)
  • EChT o’zgarishsiz

Engil shakliga xos belgilar

  • Intoksikatsiya yo’q, t – me’yorda
  • Uyqu va ishtaha o’zgarishsiz
  • Spazmatik yo’tal xos, lekin kam va qisqa (10-15 marta/sut.)
  • Qusish yo’q, kislorod etishmovchiligi yo’q

O’rta og’ir shakliga xos belgilar

  • Intoksikatsiya yaqqol, bola darmonsiz, ta’sirchan, qaysar
  • Uyqu va ishtaha buzilgan
  • Tana harorati subfebril yoki me’yorda
  • Yuzi oqish, shishgan, xurujda yuzi ko’kimtir
  • Xuruj uzoq, tez-tez, ko’proq qusish bilan (20-30 marta/sut.)
  • O’pkada timpanit, quruq va nam xirillash

Og’ir shakliga xos belgilar

  • Intoksikatsiya kuchli, bola lanj, darmonsiz, adinamik.
  • Uyqu va ishtaha buzilgan, bemor ozgan.
  • Tana harorati 38⁰S va undan yuqori.
  • Yuzi oqish, shishgan, qovoq kerkkan, shilliq pardalari ko’kimtir.
  • Gohida aura, qo’rquv, bezovtalik, o’yinlarni tashlaydi.
  • Xuruj ko’p (40-50 marta/sut.), og’ir, uzoq, 10-15 ta repriz bilan.
  • Xuruj vaqtida sianoz, akrotsianoz.
  • Yopishqoq balg’am, qusish, qon quyilishlar.
  • Nafas to’xtash, hush yo’qotish, mushaklar tortishishi.
  • O’pkada korobka tovushi, ko’p quruq va nam xirillash.

Atipik shaklining bilinar-bilinmas ko’rinishiga xos belgilar

  • Intoksikatsiya yo’q, tana harorati – me’yorda.
  • Xurujli yo’tal yo’q.
  • Oddiy yo’tal 4-6 hafta davomida.
  • Ko’pincha emlanganlarda kuzatiladi.

Atipik shaklining subklinik ko’rinishiga xos belgilar

  • Klinik belgilari yo’q.
  • Muloqotda bo’lganlar laborator tekshirib aniqlanadi (bakteriologik, gematologik, immunologik).
  • Asosan emlanganlarda uchraydi.

Ko’kyo’tal chaqaloqlarda

  • Og’ir kechadi.
  • Yashirin davri 3-5 kun.
  • Kataral davri 2-6 kun, yuqori harorat, tumov, yo’tal.
  • Xuruj reprizsiz, 2-3 minut davom etadi.
  • Xurujli yo’tal o’rniga aksa urish.
  • Yuzida ko’karish, shish, gemorragiyalar.
  • Ko’proq pnevmoniya asoratini beradi.

ASORATLARI

  • Asfiksiya; o’pka, to’sh orqasi, teri osti emfizemalari; atelektaz.
  • Pnevmoniya, emfizema.
  • Ensefalitlar.

O’pka to’qimasidagi atelektaz o’choqlari

Chap o’pka pastki bo’lak atelektazi

TASHXISOTI

  • Kliniko-epidemiologik.
  • Bakteriologik.
  • Serologik.
  • Allergologik.

QIYOSIY TASHXISOTI

  • Gripp.
  • Qizamiq.
  • Bronxadenit.
  • Bronxial astma.
  • Yot tanacha.
  • Parako’kyo’tal.

DAVOLASH

  • Kasalxonaga yotqizish kasalliknimg og’irligiga bog’liq, qat’iy yotoq tartibi shart emas.
  • Etiotrop davo.
  • Patogenetik davo.
  • Desensibillovchi davo.
  • Organizmning kurashish qobiliyatini oshirish.

PROFILAKTIKASI

  • Vaksinatsiya – AKDS.
  • Bemorni izolyatsiya qilinadi, 40 kunga.
  • Bemor bilan muloqotda bo’lgan 10 yoshgacha bolalar 14 kun izolyatsiya qilinadilar.
  • Immunoglobulin.

Yüklə 0,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin