Antigenlik xususiyati murakkab; 12 xil antigen tutadi. Ko’p o’rganilganlari:
agglyutinogen
toksin
gemagglyutininlar
EPIDEMIOLOGIYASI
Kasallik manbai bemor odam (kasallikning 1-kunidan to 3-4-haftasigacha), spazmatik yo’tal davrida atrofga ko’p miqdorda qo’zg’atuvchi ajratadi. Yuqish yo’li – havo-tomchi.
Kontagiozlik indeksi – 0,7-0,75. 1 yoshgacha 10%ni tashkil etadi, 1-5 yoshda 80-85%ni tashkil etadi.
Mavsumiyligi – bizning regionda bahor-yoz oylari.
O’zbekiston Respublikasi bo’yicha ko’kyo’tal kasalligining ko’rsatkichlari
№
Adminstrativ territoriyalar
2001 y. abs/int
2002 y.
abs/int
2003 y.
abs/int
2004 y.
abs/int
1.
Toshkent sh.
40
1,9
62
2,9
30
1,4
20
0,9
2.
Andijon vil.
3
0,1
4
0,2
0
0
3.
Buxoro vil.
0
1
0
0
4.
Jizzax vil.
0
0
0
0
5.
Qashqadaryo vil.
1
0
0
0
6.
Navoiy vil.
0
0
0
0
7.
Namangan vil.
2
0,1
5
0,3
1
0,1
0
-
8.
Samarqand vil.
0
3
0,1
1
0
9.
Surxondaryo vil.
1
0,1
0
0
0
10.
Sirdaryo vil.
0
0
1
0.2
0
11.
Toshkent vil.
7
0,3
2
0,1
4
0,2
12
0,9
12.
Farg’ona vil.
0
1
0
0
13.
Xorazm vil.
0
0
0
0
14.
Qoraqalpog’iston Resp.
0
0
0
0
15.
Qizilqum rudmetzoloto
3
2,2
1
0,7
1
0,1
0
Respublika bo’yicha
57
0,2
79
0,3
39
0,2
33
0,1
PATOGENEZI
Akademik Musaboev I.K. bo’yicha:
I faza – qo’zg’atuvchining nafas yo’llariga kirishi va adaptatsiyasi.
II faza – MNSda patologik dominant o’choqning paydo bo’lishi.
III faza – organ va sistemalarda, ayniqsa nafas va nerv sistemalarida ikkilamchi o’zgarishlar paydo bo’lishi.
IV faza – immunitetning paydo bo’lishi, zararlangan a’zolarning tiklanishi, infeksion jarayonning tugashi.
PATOLOGIK ANATOMIYASI
Kasallikning kataral va spazmatik davrida nafas yo’llari katari.