Shayxontohur ansamblining hududi Abdulla Qodiriy va Alisher Navoiy ko‘chalarining oralig‘ida joylashgan. Ansambl uchta maqbaradan tashkil topgan: Shayx Xovandi Tohur maqbarasi, Qaldirg‘ochbiy maqbarasi va Yunusxon maqbarasi.
Shayxontohur XIII asr oxirida Bog‘uston tog‘ qishlog‘ida (hozir bu yerda Chorvoq suv ombori joylashgan) xo‘jalar oilasida tug‘ilgan. Uning otasi shayx Umar Ikkinchi xalif Umarning avlodi bo‘lgan. Xalq shayx Umar mo‘jizalar yaratishiga va tabiat hodisalarini boshqara olishiga ishongan. Ushbu oliy ne’mat uning o‘g‘liga o‘tgan deyishgan. Yosh Shayxontohur so‘fiylik ta’limotini o‘rgangan. Biograflarning so‘zlariga ko‘ra, toshkentlik so‘fiyni ayniqsa bir haqiqat hayratga solgan: "Fanlardagi oliy ma’naviy sifatlar va bilimlarjohillarning qo‘polligiga nisbatan dono odamning sabr-toqati va beozorligiga to‘g‘ri mutanosib".
Shayx Toshkentda yashab va’zxonlik qilgan va 1355-1360 yillar oralig‘ida vafot etgan. Rivoyatlarga ko‘ra uning qabri ustidagi maqbara Amir Temurning tashabbusi bilan barpo etilgan. Bu ikki xonali uncha baland bo‘lmagan qurilma bo‘lib, tepasi turli balandlikdagi ikkita gumbaz bilan yopilgan.
Bino hozirgi ko‘rinishiga ko‘p sonli tiklash ishlari va XIX asr boshidagi qayta qurishlar natijasiga ega bo‘lgan. Uning ichida katta gumbaz ostida uchta dahma, kichik gumbaz ostida esa ikkita dahma bor. Maqbarada 48 ta sarv daraxtidan (Aleksandr Makedonskiy tomonidan ekilgan) bittasi – Iskandarning sarvi saqlanib qolgan. Toshga aylangan ushbu ignabarglidaraxt maqbaraning ichida bevosita Shayxning ulug‘vor dahmasi yonida joylashgan.
Aytish joizki, ko‘plab buyuk toshkentliklar, shu jumladan Temuriylar davrining mashhur va’zxoni Ubaydulla Xo‘ja Ahror (1404-1490 yy.) va XVIII asrning ikkinchi yarmida Toshkentning mustaqil hokimi bo‘lgan Yunusxo‘ja ham Shayxontohurlar avlodiga mansub.
Shayxontohur maqbarasining yonida bizning kunlargacha yana bir maqbara saqlanib qolgan. Bu Qaldirg‘oyabiy mozori. Ushbu XV asr me’morchilik san’ati yodgorligi o‘zining piramida shaklidagi gumbazi bilan majmuadagi boshqa qurilmalardan ajralib turadi va qozoq dashtlarining mozorlarini eslatadi. haqiqatdan ham, ushbu maqbara gumbazlari ostida mashhur davlat arbobi To‘labiyning (qozoq) xoki ko‘milgan. To‘labiy toshkentliklar bilan birga O‘rta Osiyo yerlaridan jangar-qalmiq bosqinchisini quvishga muvaffaq bo‘lgan. To‘labiy keyinchalik Toshkent davlatining mustaqil hokimiga aylangan shayxontohur hokimi Yunusxo‘jani o‘zining Toshkentdagi ishonchli vakili etib tayinlagan.
XV asrga mansub majmuadagi yana bir saqlanib qolgan maqbara – bu buyuk Boburning bobosi Yunusxon maqbarasidir. Ushbu bino ko‘p marta restravratsiya qilingan. Bu xonaqoning noyob turi hisoblanadi, u T-simon shaklda bo‘lib, fasad yuqorisi bo‘ylab baland ravoqqa ega.
