Tourism and recreation in the XXI century: problems and prospects

53
Baku, Azerbaijan

---

Azərbaycan Respublikası 1991-ci ildə dövlət müstəqilliyini əldə etdikdən sonra dünyada gedən 
proseslərə getdikcə daha çox qatılmaqdadır. Müstəqil Azərbaycan Respublikasının rəhbərliyinə gələn 
ümummilli lider Heydər Əliyev qeyri-neft sektoru içərisində turizmin inkişafına böyük önəm verdiyindən 
xarici ölkələrlə bu sahədə əməkdaşlığa xüsusi diqqət yetirirdi. Bu gün həmin siyasəti uğurla davam etdirən 
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin həyata keçirdiyi sosial-iqtisadi islahatlar ölkəmizin 
uzunmüddətli davamlı inkişafını təmin edir.
İndi Azərbaycanın qarşısında öz təbii sərvətlərindən milli mənafeyə uyğun istifadə etmək, müstəqil 
daxili və xarici iqtisadi siyasət yeritmək və dünya təsərrüfat sisteminə inteqrasiya üçün geniş imkanlar 
açılmışdır. Bu gün Azərbaycan dünya iqtisadiyyatının qloballaşması və beynəlxalq əmək bölgüsünün 
tələblərini nəzərə almaqla açıq iqtisadi siyasət yürüdən, qapılarını beynəlxalq aləmə daha çox açan elmi-
texniki və s. sahələrdə əlaqələr yaradan bir ölkəyə çevrilmişdir.
Ölkəmizin beynəlxalq aləmdə tanınması və beynəlxalq iqtisadi münasibətlər sisteminə daxil olması, 
yaxın və uzaq xarici dövlətlərdə qarşılıqlı faydalı turizm əlaqələrinin yaradılması inkişafı müasir turizm 
inkişaf perspektivlərinə geniş imkanlar açır. Azərbaycan Respublikasının indiki sürətli sosial-iqtisadi 
inkişafı möhkəm ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi sabitliyin mövcud olması, aparılan ardıcıl iqtisadi islahatlar 
yolu ilə turizmin prioritet sahələrinin sürətli inkişafı, cəmiyyətin bütün həyatında əldə edilmiş nailiyyətlərin 
dönməz xarakter alması, ölkənin XXI əsrdə dünyanın inkişaf etmiş dövlətləri sırasına daxil olması üçün 
möhkəm və səmərəli turizm əlaqələrinin və iqtisadi əlaqələrin qurulması ilə səciyyələnir. 
Turizmin ölkə iqtisadiyyatına təsiri onun növlərindən və istiqamətlərindən asılı olaraq fərqlənir. 
Məlumdur ki, turizmin gəlmə növü ölkəyə daha böyük iqtisadi xeyir gətirir. 
Daxili və gəlmə turizmin inkişaf etdiyi ölkələrdə və regionlarda o, iqtisadiyyata, infrastrukturun 
genişlənməsinə, sahibkarlıq subyektlərinə təsir göstərir. Bu səbəbdəndir ki, turizmin inkişafının əsas 
məqsədi və vəzifələri ölkə iqtisadiyyatının potensialını artırmaq, sosial inkişafın, məşğulluq problemini həll 
etmək və regionların sosial-iqtisadi inkişafını təmin etməkdir.
Bu məqsədlə turizmin potensialını qiymətləndirmək, onun ehtiyatlarını və inkişaf meyillərini 
tənzimləmək, təşkilatı baxımdan aktuallıq kəsb edir.
Hazırda respublikamızın xeyli sayda çox ölkələrlə turizm əlaqələri yaratmışdı. Azərbaycanın 
beynəlxalq turizm əlaqələri sahəsində əsas strateji partnyorlarından biri güclü elmi-istehsalat potensialına, 
inkişaf emtiş sənaye, kənd təsərrüfatı və nəqliyyat infrastrukturuna malik qardaş, Türkiyə Respublikasıdır. 
Azərbaycanın turizm əlaqələri sistemində Türkiyənin rolu çox böyükdür. İki ölkə arasında prezidentləri 
səviyyəsində keçirilən görüşlər, bir daha onu göstərir ki, ölkəmiz arasında turizm əlaqələri getdikcə 
genişlənir. Burada isə bizim qarşımızda duran əsas məqsəd və vəzifələr aşağıdakılardan ibarətdir.
-
Beynəlxalq turizm əlaqələrinin ölkələrin inkişafındaki rolunun elmi öyrənilməsi və bu sahədə 
mövcud olan nəzəri-metodoloji yanaşmaların sistemləşdirilməsi; 
-
İki ölkə arasında turizm münasibətlərinin mövcud vəziyyətinə və perspektivlərinə təsir edən 
amillərin müəyyən edilməsi; 
-
Azərbaycan-Türkiyə turizm əlaqələrinin müasir vəziyyətinin qiymətləndirilməsi;
-
Ölkələrin turizmin inkişafında nəqliyyat sektorunun rolunun öyrənilməsi; 
-
Yaxın perspektivdə Azərbaycan-Türkiyə arasında turizm əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi 
üçün potensial imkanların aşkar edilməsi və.
Azərbaycanda 2002-2005-ci, eləcədə 2010-2014-cü illərdə turizmin inkişafına dair qəbul edilən dövlət 
proqramları bu sahədə qarşıya qoyulan məqsədlərə möhkəm zəmin yaratmış, beynəlxalq turizm bazarına 
inteqrasiyanın əsası qoyulmuş, milli turizm kompleksinin rəqabətə davamlılığı yüksəlmişdir. Bu inkişafın 
konturları 2018-ci ildə daha diqqətçəkən olmuşdur. Turizm sahəsində aparılan islahatlar, ölkəmizdə 
keçirilən beynəlxalq görüşlər, dünyanın müxtəlif yerlərində təşkil olunan sərgi və tədbirlər həm də 
Azərbaycanın dünyada tanıdılmasına xidmət etmişdir. Bu islahatlar sayəsində cari ildə respublikamıza 
gələn turistlərin sayında müsbət dinamika müşahidə olunub. 2017-ci ildə Azərbaycanı ziyarət edən turistlər 
içərisində Rusiya birinci sırada 853 min 82 nəfər, Türkiyədən isə 301 min 553 nəfər olmuşdur.
2017-ci ilin yanvar-iyun aylarında Türkiyəyə səfər edən Azərbaycanlı vətəndaşların sayı 306 min 644 
nəfərə çatıb.
Qardaş Türkiyədən və başqa ölkələrdən Azərbaycana gələn turistlərin dövlət sərhədinin buraxılış 
məntəqələrindən sürətli keçidinin təmin olunması və viza sisteminin asanlaşdırılması üçün müvafiq 
normativ hüquqi aktlar qəbul edilib, sürətləndirilmiş elektron vizanın verilməsi müddəti üç gündən üç 
saatda endirilib.