Tıp ve tıbba yardımcı meslekler için anatomi bilim dalı temel bir daldır.
Tıp ve tıbba yardımcı meslekler için anatomi bilim dalı temel bir daldır.
Genel olarak vücut yapısını, bu yapının oluşumu ve yapıyı oluşturan organların durumları ile, birbirlerine karşı ilişkilerini inceler.
Amaçlarına göre; kendi içinde değişik sınıflara ayrılabilir. Fakat hepsinde ortak olan nokta, uluslararası Latince terminolojidir.
Böylece, tıp ve tıbba yardımcı mesleklerde, ortak bir anlaşma ve birlik sağlanmış olur.
Bu nedenle, ilgili terim ve tariflerin öğrenilmesi, anatomi öğretiminde temel esastır.
Anatominin genel tanımı
Anatominin genel tanımı
Anatominin genel bölümleri
Vücuttaki anatomik düzlemler ve yönler
■ Mikroskopik Anatomi,
■ Mikroskopik Anatomi,
■ Makroskopik anatomi,
■ Gelişim anatomisi,
■ Neuro-anatomi.
■ Topoğrafik anatomi,
■ Topoğrafik anatomi,
İnsan vücudunun bölüm ve bölgelere ayrılması sonucu ortaya çıkan anatomik yapıların hangi sisteme ait olursa olsun kat kat bir düzen içinde incelenmesidir.
■ Sistematik anatomi.
İnsan vücudunda organların bir araya gelerek oluşturduğu sistemleri inceler.
Anatomik durumda olan bir vücutta, ayaklar birbirine paraleldir.
Anatomik durumda olan bir vücutta, ayaklar birbirine paraleldir.
Bu şekilde dik olarak duran bir kişinin, el avuçları öne bakar ve kollar hafif bir şekilde yanlara doğru sarkıtılmış durumdadır.
BAŞ (Caput)
BAŞ (Caput)
BOYUN (Collum veya Cervix)
GÖVDE (Truncus)
Göğüs (Toraks)
Karın (Abdomen)
Leğen (Pelvis)
Sırt (Dorsum)
TARAFLAR, EKSTREMİTELER (membra veya extremitas)
Üst taraf (membrum superior)
Alt taraf (membrum inferior)
Dorsal Boşluk
Dorsal Boşluk
Cavitas Cranii
Canalis Vertebralis
Ventral Boşluk
Cavitas Thoracis
Cavitas abdomino-pelvina (cavitas peritonealis)
Cavitas abdominis
Cavitas pelvis
Müköz Membranlar:ağız,burun sindirim kanalı
Müköz Membranlar:ağız,burun sindirim kanalı
Seröz Membranlar: periton, plevra, perikard
Sinoviyal membranlar
Vücudun tümü düşünüldüğünde, vücut içinden geçen ve birbirlerine dik olarak uzanan, üç değişik yönde esas eksen vardır.
Vücudun tümü düşünüldüğünde, vücut içinden geçen ve birbirlerine dik olarak uzanan, üç değişik yönde esas eksen vardır.
Vücudun ve ekstremitelerin durumları veya hareketlerinin tarifleri de bu eksenlere göre yapılır.
Bu ana eksenler şunlardır:
Bu ana eksenler şunlardır:
■ Saggital eksen,
■ Vertical eksen,
■ Transvers eksen.
Sagittal Eksen
Sagittal Eksen
Anatomik durumda bulunan bir vücut düşünüldüğünde, önden arkaya doğru uzanan eksendir.
Vertical Eksen (=Coronal=Frontal)
Yukarıdan aşağıya doğru uzanan düşey yöndeki eksendir.
Transvers Eksen (=Horizontal)
Yere paralel olmak üzere, vücudun sağ veya solundan diğer tarafa doğru uzanan yatay eksendir.
Median düzlem düşünüldüğünde, bu düzlemden daha yanda bulunan (dıştaki) vücut bölümüne "lateral"denir.
Median düzlem düşünüldüğünde, bu düzlemden daha yanda bulunan (dıştaki) vücut bölümüne "lateral"denir.
Median çizgiye doğru yer alan kısım ise "medial" olarak adlandırılır.
Burada medial ve median tariflerine çok dikkatli olarak bakmak gerekir.
Görüldüğü gibi bu iki tarif birbirinin aynı değildir.
Vücut bütünü içinde, baş (cranium) tarafına doğru yapılan tariflerde "cranial" veya "superior“terimi kullanılır.
Vücut bütünü içinde, baş (cranium) tarafına doğru yapılan tariflerde "cranial" veya "superior“terimi kullanılır.
Buna karşılık, aşağıya doğru veya hayvanlarda kuyruk istikametinde yapılan tariflerde "caudal" veya "inferior" kelimeleri kullanılır.
Öne doğru (karın yönünde) "ventral" veya "anterior" terimleri kullanılır.
Öne doğru (karın yönünde) "ventral" veya "anterior" terimleri kullanılır.
Arkaya (sırt, dorsum) doğru ise "dorsal" veya "posterior" terimleri kullanılarak tarifler yapılır.
Baş bölümünde (cranium) yön belirten özel kelimeler, biraz farklılık gösterir.
Baş bölümünde (cranium) yön belirten özel kelimeler, biraz farklılık gösterir.
Burun (gaga) yönünde "rostral" terimi de kullanılır ki, bu terim ön tarafı belirtir.
Arka tarafı belirtmek için ise "occipital" terimi de kullanılır.
Adlandırmada yine vücudun anatomik durumu esas olarak alınır.
Adlandırmada yine vücudun anatomik durumu esas olarak alınır.
Buna göre;
Pronation hareketinde, baş parmak içeriye doğru döndürüldüğünde elin sırtı da öne doğru döner. Bu sırada radius da ulnanın üzerinde uzun eksene göre bir dönüş yapar.
Bu bir örnekle açıklanırsa,
Bu bir örnekle açıklanırsa,
Masa üzerinde duran paranın alınması için elin pronation hareketini yapması gerekir.
Bunun tam tersi olan harekete ise supination adı verilir.
Bu harekete, çeşmeden avuçları ile su içmek isteyen bir kişi örneği verilebilir. Avuçları ile su içmek isteyen kişinin supination hareketi yapması gerekir.
Yukarıda belirtilen ana eksenlere göre, temel hareketler ortaya çıkar.
Yukarıda belirtilen ana eksenlere göre, temel hareketler ortaya çıkar.
Bu hareketler şunlardır.
■ Sagittal eksene göre abduction-adduction
■ Vertical eksene göre iç ve dış rotasyon
■ Transvers eksene göre flexion-extention (bükme ve açma)
Hareketli organların, belirli bir merkez veya düzlem (eksen) düşünüldüğünde, bu merkezden uzaklaştırılmasına abduction, bu merkeze yaklaştırılmasına adduction adı verilir.
Hareketli organların, belirli bir merkez veya düzlem (eksen) düşünüldüğünde, bu merkezden uzaklaştırılmasına abduction, bu merkeze yaklaştırılmasına adduction adı verilir.
Ana eksenlere göre yapılabilen hareketlerin tümünü ortaya koyan ve bir bakıma dairesel bir hareket şeklinde ortaya çıkan harekete ise circumdiction adı verilir.
Flexion, bükülme (kapanma) için; extention ise açılma (gerilme) için kullanılan kelimelerdir
Flexion, bükülme (kapanma) için; extention ise açılma (gerilme) için kullanılan kelimelerdir
Tek eksenli eklemlerin esas hareketleridir.
Opposition iki şeyin birbiri üzerine getirilmesi hareketinin adıdır. Bu hareketin tersine ise reposition denir
Vücut üzerinde tarifler yapılırken gövdeye yakın olmak üzere proximal (basal),
Vücut üzerinde tarifler yapılırken gövdeye yakın olmak üzere proximal (basal),
Gövdeden uzakta olmak üzere ise distal (apical) terimleri kullanılır.
Bu adlandırmalar özellikle bir extremitenin durumu ifade edilirken yapılır.
Beyinde tarifler yapılırken, alın tarafını belirtmek üzere çoğu kez frontal veya rostral terimi kullanılır.
Beyinde tarifler yapılırken, alın tarafını belirtmek üzere çoğu kez frontal veya rostral terimi kullanılır.
Apical ve basal kelimeleri aynı zamanda Histoloji'de de kullanılır.
Vücuttaki anatomik düzlem ve yönleri açıklayınız.
Vücuttaki anatomik düzlem ve yönleri açıklayınız.
Anatomik durum nedir? Hareketlerin anatomik adlarını ve vücut eksenlerini açıklayınız.
Bu sistem içerisinde kemikler, eklemler ve kirişler (bandlar) yer alır.
Bu sistem içerisinde kemikler, eklemler ve kirişler (bandlar) yer alır.
Bu elemanların bütünü, aynı fonksiyonları ortaya koymak üzere, önemli bir destek oluşturma görevini yüklenmişlerdir.
Bu bölüme sadece kaslar dahil edilir.
Bu bölüme sadece kaslar dahil edilir.
Bu bütün içinde, kasların örtüleri, kirişleri ve içi sıvı dolu olan "bursa" adı verilen boşluklar da incelenir.
Çoğu kez kas ve kemikler "Hareket Sistemi" adı altında birlikte ele alınırlar.
Buna göre, hareket sisteminin aktif elemanlarını kaslar, pasif elemanlarını ise kemikler ve eklemler oluşturur.
Bu sistem vücut yapısı içinde, temel olarak ana rol üstlenmiştir.
Canlı organizmada, hayatiyetin sürdürülebilmesi için gerekli gıdaların alınması,sindirime uygun hale getirilmesi ve bu gıdaların hazmedilmesi, sindirim sistemini oluşturan organlar tarafndan sağlanır.
Canlı organizmada, hayatiyetin sürdürülebilmesi için gerekli gıdaların alınması,sindirime uygun hale getirilmesi ve bu gıdaların hazmedilmesi, sindirim sistemini oluşturan organlar tarafndan sağlanır.
Özet olarak ağız boşluğu, yutak, yemek borusu, mide ve barsaklar, barsak salgı bezleri, karaciğer ve pankreas bu sistemi meydana getiren önemli organlar olarak belirtilir.
Bu sistemin asıl görevi, canlı organizma için gerekli olan oksijenin alınması ve dışarıya çıkan CO2'nin atılmasıdır.
Bu sistemin asıl görevi, canlı organizma için gerekli olan oksijenin alınması ve dışarıya çıkan CO2'nin atılmasıdır.
Bu sistemde merkez organ olarak akciğerler kabul edilir.
Burun boşluğu (bazen ağız boşluğu), yutak, hava borusu (trachea) ve hava borusunun dalları bu sistemi oluşturur.
Hava yolu içerisinde sesin oluşması ile görevli ses telleri ve bunların yer aldığı bölüm (larynx) de bulunur.
Bu bölüm kapatılarak hava yolları engellenebilir.
Canlı organizmada en küçük birimlere kadar kanın gönderilmesi, oksijen alışverişinin yapılması ve metabolizma artıklarınında vücut dışına çıkartılması gerekir.
Canlı organizmada en küçük birimlere kadar kanın gönderilmesi, oksijen alışverişinin yapılması ve metabolizma artıklarınında vücut dışına çıkartılması gerekir.
Bu iş için görevli sisteme "Dolaşım Sistemi" denir.
Dolaşım sisteminin merkez organı kalptir.
Bu organın çalışması ile kan, büyük ve küçük dolaşıma sevkedilir.
Dolaşım sistemi içerisinde iki sıvının sirkülasyonu söz konusudur. Kan ve linfa sıvıları, bu sistem içinde kendilerine ait yollar içerisinde dolaşırlar.
Dolaşım sistemi içerisinde iki sıvının sirkülasyonu söz konusudur. Kan ve linfa sıvıları, bu sistem içinde kendilerine ait yollar içerisinde dolaşırlar.
Linfa damarları, kan damarlarının yanında komşu bir yapı oluştururlar.
Kandan emildikten sonra dokulara aktarılan ve fonksiyonunu tamamlayan linfa sıvısı çok ince yapıdaki linfa yolları ile belli merkezlere taşınır ve tekrar kana verilir.
Fakat bu yol boyunca linfa damarları, linfa düğümleri adı verilen ara istasyonlardan geçerler ve bu şekilde bir süzülme sağlanmış olur.
Bu sistemi oluşturan organlar, ayrı kaynaklardan gelişirler. Fakat fonksiyonel ve ortak bölümleri vardır.
Bu sistemi oluşturan organlar, ayrı kaynaklardan gelişirler. Fakat fonksiyonel ve ortak bölümleri vardır.
Sistem içinde idrar yolları ve genital organlar yer alır.
Metabolizma ile ortaya çıkan ve canlı organizma için zararlı olan artıklar, idrar yolları ile dışarıya atılırlar.
Böbrekler, idrar yolları (ureter ve urethra) ve idrar kesesi buraya dahil olan organlardır.
Genital organlar ise üreme görevini yaparlar. Ovarium, yumurtayı ileten yollar, uterus, vagina ve dış genital organlar, kadın genital organını oluşturur.
Genital organlar ise üreme görevini yaparlar. Ovarium, yumurtayı ileten yollar, uterus, vagina ve dış genital organlar, kadın genital organını oluşturur.
Testisler, vesicula seminalis, iletim yolları, birkaç salgı bezi ve dış genital organlar ise erkek genital sistemini meydana getirirler.
Vücuttaki iç salgı bezleri bu sistemde yer alır.
Vücuttaki iç salgı bezleri bu sistemde yer alır.
Bu bezlerde üretilen salgı dışarıya verilmez, doğrudan kan veya linfa yollarına iletilir.
Bazı endokrin bezler, komşu organların çok yakınında ve içlerinde yer alırlar.
Ancak bunların parankiminden izole edilmiş bir durum gösterirler.
Sinir sistemi, çeşitli yollarla gelen uyarıları alıp düzenleyen, azaltan veya çoğaltan, daha sonra bu uyarıları belirli merkezlere ileten elemanların bir araya gelmesi ile oluşur.
Sinir sistemi, çeşitli yollarla gelen uyarıları alıp düzenleyen, azaltan veya çoğaltan, daha sonra bu uyarıları belirli merkezlere ileten elemanların bir araya gelmesi ile oluşur.
Merkezde beyin ve omurilik (medulla spinalis) vardır.
Perifer olarak da Perifer Sinir sistemi'nden meydana gelen bölümlerden oluşur.
Bu sistem, vücudun bütün organları arasında koordinasyon görevi yüklenmiştir ve bu nedenle çok önemli bir yapı gösterir.
Duyu organları içerisine ise deri, tırnaklar, kıl (ve saçlar), göz, kulak, koku ve tat alma organları girmektedir.
Duyu organları içerisine ise deri, tırnaklar, kıl (ve saçlar), göz, kulak, koku ve tat alma organları girmektedir.
Burada duyu organı olarak verilen deri, aynı zamanda ısı düzenlemesi ve koruma görevini de yapar.
1. Organların birbirlerine göre durum ve ilişkilerini hangi anatomi dalı araştırır?
1. Organların birbirlerine göre durum ve ilişkilerini hangi anatomi dalı araştırır?
A) Neuro-anatomi B) Gelişim anatomisi C) Mikroskopik anatomi D) Sistematik anatomi E) Topoğrafik anatomi
2. Aşağıdakilerden hangisi bir uzuvu merkezden uzaklaştırma hareketinin adıdır?
A) Flexion B) Pronation C) Supination D) Abduction E) Extention
3. Baş (kafa) kısmında tarifler yapılırken bazen alın tarafını belirtmek için hangi terim kullanılır?
3. Baş (kafa) kısmında tarifler yapılırken bazen alın tarafını belirtmek için hangi terim kullanılır?
A) Basal B) Dorsal C) Rostal D) Proximal E) Caudal
4. Vertical eksene göre aşağıdaki hareketlerden hangisi yapılabilir?
A) Extention B) Adduction C) İç rotasyon D) Abduction E) Flexion
Bütün meslek dallarında olduğu gibi, anatomi bilim dalında ve hekimlikte de özel tarif ve terimler vardır.
Bütün meslek dallarında olduğu gibi, anatomi bilim dalında ve hekimlikte de özel tarif ve terimler vardır.
Bu tarif ve terimler, çabuk ve doğru açıklama ve aynı zamanda doğru anlaşılmayı sağlar.
Bu nedenle anatomi derslerinde, bu tıp disiplinine ait özel tarif ve terimlerin öğrenilmesi gerekir.
