Transport logistikasi

 
8-BOB. TRANSPORT FAOLIYATINING LOGISTIK 
JIHATLARI. LOGISTIKADA INVENTARIZATSIYANI 
BOSHQARISH
Inventarizatsiyani boshqarish nima? 
Inventarizatsiyani 
boshqarish 
korxonaning 
omborda 
mahsulotlarning mavjudligini va ularning miqdorini boshqarish 
imkoniyatini beradi. Uning yordami bilan xodimlar har doim quyidagi 
ma‘lumotlarga tezda kirishadi: mahsulotning ogʻirligi, oʻlchamlari, 
ombordagi miqdori va aniq joylashuvi. Agar korxona inventarizatsiyani 
boshqarishga e‘tibor bermasa, u holda kutilmagan vaqtda korxona 
inqirozga uchrashi mumkin. Inventarizatsiyani boshqarish korxona 
uchun juda muhimdir. 
8.1. Savdo inventarizatsiyasini boshqarish tizimi 
Kichik biznesga inventarizatsiya qilishga urinib koʻrish mumkin. 
Ammo agar mahsulot aylanmasi juda yaxshi boʻlsa, koʻpgina 
jarayonlarni avtomatlashtirish va kelajakdagi xaridlar boʻyicha 
maslahatlarga yordam beradigan tan olingan maxsus dasturlar kerak 
boʻladi. Bunday dasturlar odatda mahsulotlarni, ularning miqdorini, 
mahsulot kodini va omborda joylashgan joyini tavsiflovchi yozuvlarni 
oʻz ichiga oladi.
Korxonalarni inventarizatsiya qilishning afzalliklari 
• Kompaniyaning rentabelligini ta'minlash (korxonaning uzoq 
muddat faoliyat koʻrsatishi, rivojlanishi); 
• Biznes miqyosini kengaytirishga yordam beradi; 
• Turli toifadagi savdolarni tahlil qilish va kelajak uchun prognozlar 
(oldindan rejalashtirish) tuzish; 
• Raqobatchilarni taqqoslash orqali savdo-sotiqni tahlil qilish; 
• Har xil vaziyatlarga biznesni tayyorlash. 
 
8.2. Inventarizatsiya uchun asosiy qoidalar 
 

---

95 
Inventarizatsiya qilish qanday amalga oshiriladi? 
Inventarizatsiya qilishda buxgalteriya hisobi eng mehnat talab 
qiladigan boshqaruv funksiyalaridan biridir. Buxgalteriya hisobining 
oʻziga xos xususiyati – bu boshlangʻich va yakuniy koʻrsatkichlarning 
katta massasi va bir xilligi. 
Inventarizatsiya jarayonini boshqarish mahsulotlarni qabul qilish, 
harakatlanish va sotish hajmi, tarkibi va dinamikasini aks ettiruvchi 
ma‘lumotlarga asoslanadi. Ta‘minlovchilar va toʻgʻridan-toʻgʻri 
iste‘molchilar tomonidan ma‘lumotlarning harakati axborot oqimi 
shaklida amalga oshiriladi.
Tizimdagi ma’lumotlarning asosiy hujjatlari 
Inventarizatsiyani oʻtkazish holatlari, muddatlari va tartibi, 
shuningdek inventarizatsiya qilinishi kerak boʻlgan obyektlarning 
roʻyxati korxona rahbari tomonidan belgilanadi: 
Toʻliq inventarizatsiya yillik hisobotni tayyorlashdan oldin, audit 
(taftish) davomida amalga oshiriladi va boshqa tashkilotlar va shaxslar 
bilan boʻlgan barcha moddiy aktivlar (hujjatlar), kassa va hisob-kitob 
munosabatlarini qamrab oladi. Toʻliq inventarizatsiya qilish bilan 
aktivlarning barcha turlari, shu jumladan tashkilotga tegishli boʻlmagan 
qiymatlar (ijaraga olingan asosiy vositalar) qamrab olinadi. 
Uzluksiz inventarizatsiya bir vaqtning oʻzida ushbu tashkilot 
tarkibiga kiradigan barcha tarkibiy boʻlinmalar va korxonalarda amalga 
oshiriladi. 
Rejalashtirilgan 
inventarizatsiya 
jadvalga 
muvofiq 
rahbar 
tomonidan tasdiqlangan sanada amalga oshiriladi va uni amalga oshirish 
sanalari e‘lon qilinmaydi. 
Rejadan tashqari inventarizatsiya rejaga muvofiq emas, balki 
vaziyat tufayli (ishlarni moddiy javobgar shaxs tomonidan topshirish 
paytida, tabiiy ofatlardan keyin, oʻgʻirlik) amalga oshiriladi. 
Agar inventarizatsiya ishonchliligi, obyektivligi, sifati toʻgʻrisida 
shubha tugʻilsa, takroriy inventarizatsiya oʻtkaziladi.