Turizmni rivojlantirishning nazariy va amaliy asoslari

9.5. Xalqaro turistik faoliyatning ro’yxatdan o’tish tartibi va shartlari
Ruxsatnoma uch yillik muddatga beriladi, lekii ariza beruvchining hohishiga qarab kamroq muddatga ham berilishi mumkin.

Ruxsatnoma amal qilish muddatining uzaytirilishi uni olish tartibi, singari amalga oshriladi.

Ruxsatnomani boshqa yuridik va jismoniy shaxslarga berish man etiladi.

Mabodo agar faoliyatning ruxsat etilgan turi bo’yicha ruxsatnoma olgan shaxsga uni turli alohida-alohida xududiy ob’ektlarda ishlatishga to’g’ri kelib qolsa, u holda bu shaxsga ruxsatnoma bilan bir vaqtda uning har bir obektining joylashuvi ko’rsatilgan va tasdiqdan o’tgan nusxalari ham beriladi.

YUridik shaxsning yo’q qilinishi yoki jismoniy shaxsning tadbirkor sifatida davlat ro’yxatidan o’tganligi to’g’risidagi guvohnoma amal qilishining tugash hollarida unga berilgan ruxsatnoma o’z yuridik kuchini yo’qotadi va litsenzion faoliyat ko’rsatishga vakolati organga qaytarilishi shart.

Qayta tashkil qilinganda, yuridik shaxsning nomi, yuridik manzilgohi, jismoniy shaxsning pasport ma’lumotlari yoki turar joyi, uzgarganda hamda ruxsatnoma amali tugaganda, ruxsatnoma olgan shaxs 15 kunlik muhlat ichida ruxsatnomani qayta rasmiylashtirish va arizasini berishi shart.

Ruxsatnomaning qayta rasmiylashtirilishi uni olish tartibi singari amalga oshiriladi.

Ruxsatnoma xalqaro turistik faoliyatini linenziyalashga vakolat bor organ boshqaruvchisi (u yo’q bo’lgan paytlarda uning o’rinbosari) tomonidan yo’l qo’yiladi va shu organ muhri bilan tasdiqlanadi.

Xalqaro turistik faolitini litsenziyalashga vakolati bor organ quyidagi hollarda ruxsatnoma amalini vaqtincha to’xtatib turishi yoki tamomila yo’q qilishi mumkin;

*ruxsatnoma olgan shaxs shu ma’nodagi arizani taqdim etganda;

*ruxsatnoma olishi uchun taqdim etilgan xujjatlarda noto’g’ri ma’lumotlar topilganda;

*ruxsatnoma olgan shaxs davlat organlari buyruklariga amal kilmaganda yoki yuridik shaxs faoliyatini to’xtatganda hamda jismoniy shaxs, harakatdagi qonunchilikka muvofiq yuridik shaxsni shakllantirib turib tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ulanganda;

*ruxsatnoma olgan shaxs chet el turistilarining kirishi va yashab turishini nazorat qiluvchi qonunchiligini, bojxona qoidalarini, tabiatni, tarixiy va madaniy obidalarni muhofaza qilish qoidalarini hamda iste’molchilar himoya huquqlarini buzganda;

*ruxsatanoma olgan shaxs ruxsatnoma harakat shartlarini buzganda ruxsatnoma amalining shartlari quyidagilardir:

*har bir turist chet el davlatiga kirish va yashab turish, turistik sayoxat davomidagi xulk-atvor xususiyatlari hamda mahalliy an’ana va urf-odatlarini hurmat qilish, madaniy meros va atrof-muhitga extiyotkorlik bilan karash va aniq bir mamlakatning shaxs yoki ijaraga olinuvchi mos asbob uskuna bilan jihozlangan xizmatdagi uy-joyiga ega bo’lishi shart;

• 
  ishchilar orasida turizm sohasida maxsus ma’lumotga yoki turizm sohasida kamida uch yillik ish tajribasiga ega bo’lgan kamida bitta ishchi bo’lishi shart;
  
• 
  turistik xizmatni mijoz bilan xizmatlar oldi-sotdi shartnomasini tuzgandan keyingina amalga oshirilishi shart;
  
• 
  ruxsotnoma olgan shaxsning ish tuzumi, yuridik manzilgohi, ruxsatnomaga ega bo’lgani, sertifikatsiyadan o’tish kerak bo’lgan xizmatlarning sertifikatlariga ega bo’lgani, turistik faoliyatning aniq yo’nalishlarini olib borishga javobgar bo’lgan mansabdorlar shaxslarning familiyasi, ismi, otasining ismi to’g’risidagi ma’lumotlar mijozga to’la-to’kis ravishda taqdim etilishi shart.
  

Litsenzion faoliyat ko’rsatishga vakolati bor olgan ruxsatnomani yo’q qilish yoki amalini to’xtatib turish qaroriga kelgandan so’ng ruxsatnoma olgan shaxsga va davlat soliq xizmati organlariga 3 kunlik muhlat ichida xabar yetkazilishi shart.

Ruxsatnoma amalini to’xtatib turishga olib kelgan vaziyat o’zgarib ketganda ruxsatnoma qaytadan tiklanishi mumkin.

Ruxsatnoma qayta tiklangan deb xisoblanadi, agar xalqaro turistik faoliyatini litsenziyalashga vakolati bor organ mos qarorga kelgan bo’lsa. Bu qaror qabul qilingankundan 3 kunlik muhlat ichida ruxsatnoma olgan shaxsga yetkazilishi shart.

Ruxsatnoma olgan shaxsning ruxsatnoma shartlariga rioya qilishi xalqaro turistik faoliyatini litsenziyalashga vakolati bor organ tomonidan nazorat qilinadi.

Ruxsatnoma olgan shaxs aytilgan organga nazorat uchun zarur xujjat va ma’lumolarni taqdim etishi shart.

Xalqaro turistik faoliyatini litsenziyalashga vakolati bor organ tomonidan qabul qilingan qarorlar va harakatlar belgilangan tartibda sud organlarida shikoyat qilinishi mumkin. nazorat qilinadi.

Xalqaro turistik faoliyatini litsenziyalashga vakolati bor organning boshqaruvchi va mansabdor shaxslari tomonidan buzishlar yoki nojo’ya harakatlar sodir etilgan bo’lsa, ular harakatdagi qonunchilikka muvofiq ravishda javobgarlikka tortiladi.

Bunda tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanishga man etiladi.

Ruxsatnomalar bo’yicha bo’lgan xarajatlar “Moddiy aktivlar” xisobida aks ettiriladi. Ularning vaqt o’tishi bilan kadr to’tish (amortizatsiya) xarajatlari maxsulot (ish xizmat) tannarxiga qo’shiladi.

Xulosa

Hozirgi kunda Respublikamizda jami 700 dan ortiq xususiy turistik firmalar mavjud bo’lib, ularning deyarli barchasi kichik va o’rta biznes sub’ektlariga tegishlidir. Ma’lumki, Respublikamizda turizmni rivojlantirish kontseptsiyasiga muvofiq «O’zbekturizm» milliy kompaniyasi mamlakatimiz turizm sohasidagi xususiy mulkchilik munosabatlarini qaror toptirish va rivojlantirish bo’yicha bosh tashkilot hisoblanadi. SHu tufayli jami turistik firmalardagi ish jarayoni milliy kompaniya tomonidan nazorat qilib boriladi. Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, xususiy turistik korxonalarning mamlakatimiz milliy iqtisodiyotiiga ko’rsatayotgan ijobiy ta’siriga halaqit beruvchi talaygina muammolar mavjud bo’lib, ular bevosita hukumatimiz tomonidan asta-sekinlik bilan bartaraf etib borilmoqda.

Turistik firmalar faoliyatini zaruriy sharti undagi litsenziyaning mavjudligidir. Respublikamizda Turizmni litsenziyalash bir necha yillardan beri amalga oshirilib kelinmoqda. Turizm bilan shug’ullanish uchun Litsenziya faqat «O’zbekturizm» M.K. va Vazirlar Mahkamasi xuzuridagi komissiya qarori asosida beriladi. Litsenziya berilganligi uchun eng kam ish xaqining 25 barobari miqdorida yig’im to’lanadi. Yig’im «O’zbekturizm» M.K. xuzuridagi turizmni rivojlantirish fondga yo’naltirilgan. Hozirda ko’pchilik litsenziyasi bor kishilar bir vaqtning o’zida turoperatorlik va turistik faoliyat bilan shug’ullanishlari maqsadga muvofiq emas. SHuning uchun jamoat tashkilotlaridan turizm sohasidagi faoliyat turlarini xalqaro tasniflash andozalariga muvofiq holda umumiy litsenziyalash tizimini joriy etish zarurligi maqsadga muvofiqdir.