Türk Algoloji-Ağrı Derneği’nin Tarihçesi Serdar Erdine Giriş
Yüklə 13,35 Mb.
|
|
Türk Algoloji-Ağrı Derneği’nin Tarihçesi
Serdar Erdine Giriş Toplumlar geçmişlerini ne kadar hatırlarlar? Hatırladıklarının ne kadarı tarihtir, ne kadarı anılardır? Anılarla tarih birbirine karıştırılır mı? Tarihi kimler yazar ve yazdıkları ne kadar objektiftir? Tüm bu soruların yanıtını araştırmak tarihçilerin işi. 2013 yılında EFIC’in son 20 yılının tarihçesini yazarken Hegel’den bir alıntı yapmıştım: “Geçmişin anıları olmadan tarih olmaz. Kollektif bilinç kollektif hafızayı birlikte getirir. Bu kollektif bilinç olmadan kurallar ve yasalar gelişmez, toplum yapısı gelişmez.” Her toplumun, her toplumsal yapının bir tarihi vardır. İster toplumun tamamı olsun ister bir dernek olsun tarihçe kollektif bir bilinç ve hafıza ile ele alınmadığı takdirde bir anılar birikintisinden öteye gidemez. Bu anılar birikintisi anlatanın subjektif görüşüne göre şekillenirse tarih olmaktan çıkar, kişilerin onlarla birlikte kaybolacağı bir biyografiye dönüşür. Tarihçeyi anlatanların düştüğü diğer bir hata bulundukları toplumsal katmanın tarihçesini kendilerinden başlatmaları ve bir bakıma o toplumsal kuruluşun miladıyla başlamalarıdır. Halbuki o derneğin, o toplumsal yapının gelişimi geçmişten gelen ve uzun yılları kapsayan bir tarihsel süreç sayesinde olmuştur. Bu tarihsel süreci yadsıyarak yazılanların hiç bir bölümü tarihçe olarak kabul edilemez. Amacımız Türk Algoloji-Ağrı Derneği’nin kuruluşundan bugüne dek olan gelişmeleri olabildiğince objektif bir biçimde bilgilerinize sunmaktır. Dünyadaki gelişim Ülkemizde de ağrı araştırmalarının ve nihayetinde Algolojinin gelişimi dünyadaki gelişimden ayrı tutulamaz. Dünyadaki gelişime paralel olarak ülkemizde de ağrı çalışmaları gelişmiş ve bugünkü boyutuna ulaşmıştır. 1930 ve 1945 arasında ağrı tedavisinde birçok önemli gelişme oldu. Fransız cerrah Leriche kronik ağrıyı ilk kez bir hastalık olarak tanımladı. 1930 yılında yayınladığı “Ağrının Cerrahisi” isimli yapıtında Kozalji ve Refleks sempatik distrofiyi tanımladı. Rovenstein, Woodbridge, Ruth, Mandle gibi Anesteziyologlar sinir blokları tekniklerini ağrı kontrolü amacıyla kullanmaya başladılar. İkinci Dünya Savaşı sırasında Bonica ve Alexander ağrı tedavisi konusundaki görüşleri geliştirdiler. Bunun sonucunda ağrı tedavisinin ancak multidisipliner bir biçimde ele alınması ile başarılı olunabileceği sonucuna vardılar. 
Modern ağrı tedavisinin kurucusu J. Bonica İkinci Dünya Savaşı sonunda savaş sırasında kazanılan büyük deneyimlerle ağrı klinikleri kurulmaya başlandı. 1946 yılında tüm dünyada ağrı tedavisinin babası olarak kabul edilen Bonica multidisipliner anlamdaki ilk ağrı kliniğini kurdu. Bonica’nın 1954 yılında yayınladığı “Ağrının Tedavisi” isimli yapıtı hala tüm hekimler tarafından bir başucu kitabı olma özelliğini korumaktadır.
1965 yılında Kanadalı Ronald Melzack ve İngiliz Patrick Wall, ağrı konusunda bir devrim niteliği taşıyan ünlü teorilerini, “Kapı Kontrol Teorisini” ileri sürdüler. Bugünkü ağrı kavramları bu teori üzerine kurulmuştur. 
Kapı kontrol teorisinin el yazısı ile ilk şeması  
1970’li yıllarla birlikte Bonica’nın öncülüğünde kronik ağrının basit bir olay olmadığı, kronik ağrının başlı başına bir hastalık olduğu tezi büyük taraftar toplamıştır. 1971 yılında Bonica’nın öncülüğünde Dünya Ağrı Araştırmaları Teşkilatı kurulmuştur. Bu teşkilatı daha sonra 1993’te kurulan Avrupa Ağrı Teşkilatları Federasyonu ve Dünya Ağrı Enstitüsü izlemiştir. Yine aynı yıl Avrupa Ağrı Federasyonu EFIC kurulmuştur. 1970’lerde başlayan bu akım sayesinde bugün dünyanın birçok ülkesinde ağrı klinikleri kurulmuş bulunmaktadır. Ağrılı hastaları hem ağrı uzmanları hem de diğer dallardan hekimlerin birlikte gördüğü ağrı kliniklerinin kurulması, ağrılı hastaların zaman yitirilmeden ve gereksiz tedaviler uygulanmadan tedavisini mümkün kıldı. Ağrı biliminin (Algolojinin) kurulması ağrının daha da ayrıntılı olarak incelenmesini ve tedavi edilmesini sağladı. Ülkemizde ağrı çalışmalarının gelişmesi Ülkemizde ağrı ile ilgili ilk yayınlar arasında Besim Ömer Akalın’ın 1906’da yazdığı “Stokain, bir deva-i müpteli hissi mevzi” ve Burhanettin Toker’in 1924 yılında yazdığı “Paravertebral Zerklerin Teşhis ve Tedavideki Kıymeti” sayılabilir. Kazım İsmail Gürkan’ın 1926 yılında yazdığı “Bir iptal-i hissi şevki arızası münasebetiyle”, Tevfik Remzi Kazancıgil’in 1928 yılında yazdığı “Ağrısız Doğum”, Kazım İsmail Gürkan’ın 1934 yılında yazdığı “Percain ile anestezi” sayılabilir. Rejyonel Anestezi yöntemleri ile ilgili ilk kitap 1949 yılında Sırrı Alaçlı’nın yazdığı “Anestezi, Analjezi ve Sempatik İnfiltrasyonlar” kitabıdır. Bunu takiben 1956 yılında Bülent Tarcan “Ağrı Cerrahisi” isimli kitabı yayınlamıştır. Burada ülkemizde Anesteziyolojinin kurucusu ve uzun yıllar Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneğinin başkanlığını yapmış değerli hocamız Prof. Dr. Sadi Sun’u anmamız gerekir. Özellikle kanser ağrısına yönelik nörolitik bloklar Sadi Sun tarafından yıllarca başarı ile uygulanmıştır.
Prof. Dr. Sadi Sun ve kendi el yazısı ile tuttuğu notlar Türkiye’de ağrı kliniklerin kurulması Ülkemizde ilk Ağrı Ünitesi 1986 yılında İstanbul Tıp Fakültesi’nde kuruldu. Bunu Ege Tıp Fakültesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi izledi. Türk Algoloji-Ağrı Derneği 1987 yılında kuruldu. Derneğin kurucu üyeleri Prof. Dr. Cemalettin Öner, Prof. Dr. Kutay Akpir, Prof. Dr. Ender Berker, Prof. Dr. Necmettin Pamir, Prof. Dr. Hayrunnisa Denktaş, Prof. Dr. Ahmet Öncel, Prof. Dr. Orhan Başkır, Prof. Dr. Cihan Aksoy, Prof. Dr. Alaaddin Çelik, Dr.Kadriye Bilge ve Prof. Dr. Serdar Erdine idi. Kurucu üyelerimizden Prof. Dr. Cemalettin Öner, Prof. Dr. Kutay Akpir ve Prof. Dr. Ahmet Öncel’i saygıyla anıyoruz. Kurucularından da görülebileceği gibi Türk Algoloji Derneği multidisipliner bir anlayışla, ağrı ile doğrudan ilgili her disiplini kapsayacak şekilde kurulmuştu. 1987 yılında kurulan derneğimiz 1993 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile Türk Algoloji-Ağrı Derneği adını aldı. Derneğimizin ilk başkanı Prof. Dr. Cemalettin Öner oldu. 1993 yılında yitirdiğimiz kurucu başkanımızın yerine Prof. Dr. Serdar Erdine seçildi ve 2015 yılına kadar bu görevi sürdürdü. 2015 yılından itibaren Prof. Dr. Süleyman Özyalçın Türk Algoloji-Ağrı Derneği başkanlığını sürdürmektedir.
Prof. Dr. Cemalettin Öner Prof. Dr. Serdar Erdine Prof. Dr. Süleyman Özyalçın 1987-1993 1993-2015 2015-
Prof. Dr. Cemalettin Öner, Prof. Dr. Kutay Akpir ve Prof. Dr. Ahmet Öncel’i saygıyla anıyoruz. Türk Algoloji-Ağrı Derneği’nin kurulması ülkemizdeki ağrıyla ilgili çalışmalar açısından önemli bir dönüm noktasıdır. Algoloji terimi dünyada Ağrı Bilimi-Algoloji’nin babası olarak kabul edilen John J. Bonica’nın çok sevdiği bir terimdi. Belki de ondan sonra Algoloji terimi ilk kez ülkemizde kullanıldı. Kurulduktan çok kısa bir süre sonra Türk Algoloji Derneği, derneğimizin Birinci Ulusal Kongresi olarak da kabul edilen 1.Türk-Mısır Ağrı Kongresini 24-26 Haziran 1988’de İstanbul’da düzenledi. Bu kongreyi birlikte düzenlediğimiz Mısırlı Meslektaşımız Prof. Omar Tawfik’ i de saygıyla anıyoruz. 
1.Ulusal Ağrı ve Türk-Mısır Algoloji Kongresi 
II.Ulusal Ağrı Kongresi 21-22 Eylül 1989 İstanbul
  
   
   
Kurulduğundan bu yana Türk Algoloji-Ağrı Derneği 13 Ulusal Ağrı Kongresi düzenledi. 13. ve son Ulusal Ağrı Kongresi Haziran 2014 te düzenlendi. Uluslararası İlişkiler Derneğimiz kuruluşundan itibaren uluslararası ilişkilere büyük önem vermiştir. Bu ilişkiler çerçevesinde önce International Association for the Study of Pain (IASP) ile ilişkiler kuruldu. 1988 yılında Mısır ile işbirliği yapılarak IASP Middle East Chapter kurucu üyesi olundu. 1991 yılında IASP Turkish Chapter kuruldu. Turkish Chapter o zamandan beri faaliyetine devam etmektedir. Geliştirilen uluslararası ilişkiler çerçevesinde; 7.World Society of Pain Clinicians (WSPC) Kongresi 1996 yılında, 18.European Society of Regional Anesthesia (ESRA) Kongresi 1999 yılında, 2.World Institute of Pain (WIP) Dünya Kongresi 2001 yılında ve Pain in Europe V - European Federation of IASP Chapters - EFIC 2006 yılında İstanbul’da düzenlendi. Dünya Ağrı tarihinde dört Dünya veya Avrupa kongresini düzenleyen başka bir dernek bulunmamaktadır. 
WPSC Kongresi, 1996-İstanbul 
18. ESRA Kongresi, 1999-İstanbul 
WIP 2. Dünya Kongresi, 2001-İstanbul 
Pain in Europe V, 2006-İstanbul Derneğimiz üyeleri ESRA, WIP, EFIC yönetim kurullarında uzun yıllar temsil edilmiş; EFIC ve WIP başkanlığını sürdürmüştür. Derneğimiz uluslararası ilişkilerini halen başarılı bir biçimde sürdürmektedir. 
WIP 2001, Prof. Dr. Kutay Akpir, Prof. Dr. Faruk Or, Prof. Dr. Serdar Erdine 
Pain in Europe V, 2006 Uluslararası Bölgesel Toplantılar Derneğimiz bölgemiz ülkeleri arasındaki işbirliğinin gelişmesi amacıyla uluslararası bölgesel toplantılara da destek vermiştir. Bu kapsamda Türk-Israil-Mısır (Turkish-Israeli-Egyptian-TIE) Kongresi Tel Aviv’de 1995 yılında, Yunanistan-Turkiye-Israil (Helenic-Israeli-Turkish, HIT) Kongresi 1999’da Girit’te düzenlenmiştir.  
Türk-Israil-Mısır ortak kongresi, 1995 Yunanistan-Israil-Türkiye ortak kongresi, 1999 Türk Heyeti, Türkiye, İsrail, Mısır Büyükelçileri S. Erdine, D. Niv, M. Zimmermann, G. Varrasi (EFIC başkanları)
Türk Algoloji Derneği 1998’den bu yana düzenlediği bölgesel toplantılar ile özellikle girişimsel ağrı tedavisinin gelişmesi konusunda önemli katkılarda bulunmuş ve bulunmaya devam etmektedir. 
 
Bölgesel toplantılardan Ağrı Dergisi Türk Algoloji-Ağrı Derneği’nin yayın organı olan Ağrı Dergisi 1988’den beri yayınlanıyor. 1990’dan beri Excerpta Medica’da, 2004’ten itibaren Index Medicus’ta site ediliyor. Derginin yayın hayatına başladığı 1988’den 2015 yılına kadar editörlüğünü Prof. Dr. Serdar Erdine sürdürdü. 2015 yılından itibaren Prof. Dr. Gül Köknel Talu editörlüğü üstlenmiş bulunuyor. 
Ağrı Dergisinin 1988’de yayınlanan ilk sayısı Diğer yayınlar Türk Algoloji-Ağrı Derneği 1990 yılından beri yılda dört kez geniş bir dağılım gösteren Ağrı Bülteni’ni yayınlıyor. 
Ağrı bültenleri Web sayfamız 1996’dan beri yayın hayatında…
Web sayfamız Algoloji Yeterlilik Kurulu Algoloji Yeterlilik Kurulu 2007 Mayıs ayında kurulmuş olup 2008’den beri Yeterlilik Sınavı düzenlenmektedir. Yeterlilik kurulu sınavlarını düzenlemek üzere daha önce World Institute of Pain Fellow of Interventional Pain Practice ünvanını almış 12 arkadaşımız yeterlilik sınavını geçmiş olarak kabul edilmiş ve sınav süreci başlatılmıştır. Sınavda WIP FIPP sınavı temel alınmış ve benzer biçimde önce yazılı sonra kadavra üzerinde pratik uygulama biçiminde sınavlar gerçekleştirilmiştir. Yeterlilik kurulunun yapısı Tıpta Yan dal Uzmanlığının Anesteziyoloji, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ve Nöroloji anabilim dallarından meslektaşlarımızla yeniden düzenlenmiştir. Şu ana kadar toplam 40 meslektaşımız Yeterlilik diplomasına hak kazanmıştır.  
Yeterlilik Sınavından görüntüler Yan dal süreci Algolojinin tıpta yan dal olarak gelişmesi için çok uzun bir süreç geçmesi gerekti. 
Sağlık Bakanı Yıldırım Aktuna Sağlık Bakanlığına ilk başvuru 1996 yılında, Yıldırım Aktuna’nın ilk bakanlığı döneminde yapıldı. İlk dönemde bir sonuç alınamaması üzerine Yıldırım Aktuna’nın ikinci bakanlığı döneminde 2000 yılında ikinci başvuru yapıldı. Türkiye’de Algolojinin yan dal uzmanlık alanı haline gelmesinde rahmetli Yıldırım Aktuna’nın büyük katkıları olmuştur. O dönemde Yüksek Sağlık Şurasında meslek örgütleri dahil bir çok kuruluşun muhalefetine rağmen Yıldırım Aktuna’nın desteği ile Algoloji yan dal uzmanlık tüzüğüne alınmıştır. 2001 yılında yayınlanan İlk Tıpta Uzmanlık Tüzüğünde, Algoloji yan dal olarak sadece Anesteziyoloji Ana Bilim Dalına verilmiştir. Daha sonra 10 yılı aşkın bir süreçte birçok değişiklikler meydana gelmiş ve 2008 yılında yayınlanan Tıpta uzmanlık tüzüğünde Algoloji Anesteziyoloji, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ve Nörolojinin altında iki yıllık bir eğitim gerektiren yan dal olarak yer almıştır. 2010 yılında Sağlık Bakanlığının çağrısı ile toplanan Müfredat Komisyonu Algoloji yan dalının içeriğini belirlemiştir. Sağlık Bakanlığını geçmişteki çalışmalarını değerlendirerek ülkemizin ilk Algoloji uzmanlarını belirlemiş ve 2011 yılında ilk uzmanlık diplomaları verilmiştir.
Algoloji Müfredat Komisyonu, 2010 Sağlık Bakanlığının belirlediği ilk listeye göre 101 Anesteziyoloji Uzmanı, 78 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, 33 Nöroloji Uzmanı Algoloji Uzmanı unvanını almıştır. Algolojinin yan dal olarak kabul edilmesinin ardından ilgili ana dal uzmanları (Anesteziyoloji, FTR, Nöroloji) ÖSYM tarafından ilki 2012 yılında olmak üzere, senede bir kez düzenlenen Yan Dal Uzmanlık Sınavına (YDUS) girerek Tıpta Uzmanlık Kurulu tarafından belirlenen kadrolara yerleşmekte ve 2 yıllık eğitimin ardından Algoloji Uzmanı olmaya hak kazanmaktadırlar. Tıpta Uzmanlık Kurulunun 399 numaralı kararı ile 08.04.2014 tarihi itibariyle protokolü kabul edilen 27 Algoloji yan dal eğitim programı bulunmaktadır. Halihazırda bu merkezlerden 18’inde YDUS sınavı ile kadro verilmiş olup yan dal asistan eğitimi yapılmaktadır. Günümüze kadar yan dal eğitimine toplamda 35 yan dal uzmanlık öğrencisi başlamış olup (2012 sınavı ile 15, 2013 sınavı ile 9 ve 2014 sınavı ile 11 asistan) bunlardan 12’si eğitim sürelerinin tamamlanmasının ardından girmiş oldukları uzmanlık sınavında da başarılı olarak Algoloji Uzmanı olmuşlardır. Algoloji Uzmanlık eğitimi veren merkezler ve bu merkezlerde eğitim gören/görmekte olan yan dal asistanlarının branşlara göre dağılımı aşağıda bulunmaktadır.
Yüklə 13,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
