Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə77/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   124

-

 

ölçüm

 

edmək

boy göstərmək. ifadə vermək. bilicilik satmaq. 



 

ölçüm

 

 



ölçü

. 



ölçək

. 1

. 

çap. qab. əndazə. miqdar. səviyyə. 



1

. 



öləç

qoncay. qoyum. oyum. oylum. qonum. 



sığın. sıyın. 

sıylıq. sığlıq. sıyqı. həcm. həcim. çap. cüssə. dəğərlik. 

qab. qaran

. gülüm. qıstas. 

 

ölçümək

 

 

xidmət edmək

bağışlamaq



vermək


.  

ölçümləmək

 

 

1

. 

hazırlamaq

qalxdırmaq



həvəsə gətirmək

. 1

. 

turpınlamaq. turbunlanmaq

.  


ölçümlü

 

 



ölçülü



ölçəkl



i

öləçli

qablı. həcimli. həcmli. çaplı. 



cüssəli. boyrat. qoncaylı. qoyumlu. oyumlu. oylumlu. 

qonumlu. 

sığınlı. sıyınlı. sıylıqlı. sığlıqlı. sıyqılı. qaranlı

gülümlü. qıstaslı. 



 

ölçümsüz

 

 



öləçsiz

. qabsız. həcimsiz. həcmsiz. çapsız. cüssəsiz. 

qoncaysız. q

oyumsuz. oyumsuz. oylumsuz. qonumsuz. 

sığınsız. sıyınsız. sıylıqsız. sığlıqsız. sıyqısız

. qaran


sız

gülümsüz. qıstasız. 



 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

610 

ölçün

 

 

ölçü

tutum. yarqı. olca. yönə. dura. qərar. hükm. 



 

-

 

yarqı



ölçü

 (

qərar

) 

çıxarma. 

 

-

 olcalamaq

. ölçünləmək. tutumlamaq. duralam

aq. 


qərarlamaq. yönələmək. yarqılamaq. 

 

-

 

yarqısız. olcasız. yönəsiz. durasız. qərarsız. 

 

-

 

yarqılı. ölçülü. olcalı. yönəli. duralı. qərarlı. 

 

-

 

üç kərə yarqı



 (

qərar


) qoyuldu.  

-

 bir 


yarqıda

: bir 


ölçüdə

. bir durada. bir 



yönədə

. bir tutumda

bir 

qərarda

.  


-

 iki 


yarqıdan



ölçüdən

 (

qərar


) 

birin tutmalısız. 

 

-

 

incəlib, ölçünmədən, yarqı



 (

qərar


) 

verilməsin

.  


-

 bu 


yarqıyla: bu ölçüylə. bu olcayla. bu yönəylə. bu durayla. 

bu qərarla. 

 

-

 

yarqıya

 (

qərar


) 

gəlmək. 


 

-

 

olcasın

 (

qərar


) pozmaq.  

-

 

duralı

 

duralı: qərarlı ölçülü. 



 

ölçünərək

 

 



üşünərək.sakınaraq. saxlanaraq. çəkinərək. ehtiyatlıca. 

 

ölçünləmək



 

 

olcalamaq. tutumlamaq. duralamaq. qərarlamaq. 

yönələmək. yarqılamaq. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

ölçünlü

 

 



ölçülü



1

. 

duralı. tutumlu. qərarlı. yarqılı. olcalı. yönəli. 

ortam. ılım. yılım. yılımlı. ılımlı. mütəvəssit. mö'tədil. 

1

. 

görgütlü. tədbirli. 

-

 

ölçülü ölçünlü

, 

görgütlü tədbirli 

davranmaq

: işi sağlamına bağlamaq.



 

ölçünlük

 

 



ölçünlülük



ölçülüq



ölçülülük

yılımlılıq. yılımlıq. ılımlıq. 



ılımlılıq. olcalıq. olcalılıq. duralıq. duralılıq. tutuml

uq. 


tutumluluq. qərarlıq. qərarlılıq. yarqılıq. yarqılılıq. yönəlik. 

yönəlilik. ortamlıq. ortamlılıq. mütəvəssitlik. mö'tədillik. 

e'tidallıq. 

 

ölçünlülük

 

 

ölçünlük





ölçülüq



ölçülülük

yılımlılıq. yılımlıq. ılımlıq. 



ılımlılıq. olcalıq. olcalılıq. duralıq. duralılıq. tutumluq. 

tutumluluq. qərarlıq. qərarlılıq. yarqılıq. yarqılılıq. yönəlik. 

yönəlilik. ortamlıq. ortamlılıq. mütəvəssitlik. mö'tədillik. 

e'tidallıq. 

 

ölçünmək

 

 

1

. 

nisbət verilmək. miqyas olunmaq. munasibət 

olunmaq. 



1

. 

ölçünüqmək.möhtat olmaq.

 eht


iyat edmək. 

tədbirli olmaq. 

 

ölçünməmək

 

 

ölçənməmək

. əndazəyə gəlməmək. 

 

ölçünüq

 

 



ölçünük

. 



ölçülü

. saxlanıq. çəkinik. çəkingən. üşünüq. 

üşüngən. möhtat. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

612 

ölçünüqmək

 

 

ölçünmək

. möhtat olmaq.

 

ehtiyat edmək. tədbirli olmaq. 



 

ölçünülməz

 

 

sezilməz. alınmaz. ağla gəlməz. 

 

ölçününmək

 

 

ölçəlinmək



ölçənilmək



böləkinmək



bölgəlinmək



1

. ölçü, 


əndazə ilə verilmək. 

1

. təqdir edilmək. 



1

. təxmin edilmək. 



1

. tə'yin edilmək. 



1

 



ölçürəmək

 

 

ölçüləmək

. 

çəkləmək. 

 

ölçürənmək

 

 

ölçülənmək

. 

çəklənmək. 

 

ölçürətilmək

 

 

ölçülətilmək.

 

çəklətilmək. 



 

ölçürətmək

 

 

ölçülətmək. 

çəkə, ölçüyə qoymaq. çəklətmək. 

 

ölçüsündə

 

 

çəməsində

yaqlaşıq


civarında

.

  

ölçüsündə

 

 

dəğin

. dək. qədər. dərgəsində. dərcəsində. sayısında. 

sanında. miqdarında. kimi. tay. 

 

-

 dediyin 

dək

 var.  


-

 

yarına

 

dək: yarına cək. 

 

-

 bu 

dəğin

 

çağdan sonra gəlib çıxdın. 



 

-

 

yüzə dəğin



 

işçi varıdı. 

 

ölçüsüz

 

 



1

. 

çapsız. 

1

. 

çəksiz. 

1

. 



ölçüqsüz

. 

ortaqsız. ortansız. 

ortalancsız. aralıqsız. dəngəsiz. dəngisiz. mö'tədilsiz. 

e'tidalsız. 

1

. 

götürüsüz. götürəsiz. götrüsüz. götrəsiz. 

tədb


irsiz.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

ölçüsüz

 

 



ölçəsiz



ölçənsiz



bölgüsüz



böləksiz



böləcsiz

1

əndazəsiz. saysız. sanasız. hesabsız. 



1

. təqdirsiz. 

yazımsız. 

1

. təxminsiz. 



1

. tə'yin edilməmiş. 



1

. nisbətsiz. 

miqyassız. bağlantısız. tutnuşsuz. tutşunuşsuz. 

munasibətsiz.



1

. diqqətsiz. dənsiz. dənğsiz. dənəksiz. 



1

düzgünsüz. dizginsiz. başıboş. baybaş. qayta. çəksiz. 



rasgələ. 

1

. dəngəsiz. tutarsız. uyşumsuz. uyuşumsuz. 

uyqunuşsuz. uyumsuz. 

1

. tutamsız. tutumsuz. dur

a

qsız. 


duruqsuz. 

1

. çaxınsız



engin. ingin. qısıtsız

sınırsız. 



sonsuz. u

csuz. ucsuz bucaqsız. çəksiz

çəkəsiz


. çəkləsiz. 

çənəmsiz. dəngəsiz. sarımsız. açıq. azad. bağsız. alarqa

 

( < al

: böyük


)

ğeyri məhdud. 



 

ölçüsüz

 

1

. 

biçimsiz

çəkimsiz



çağlamsız

çəndənaşa



sandanaşa

hədsiz


çənsiz


sınırsız


çox


dəngəsiz


. 

1

. 

çəksiz. həd

siz. 


-

 

ölçüsüz

 

bazar dosluğu pozar.



 

1

. 

ölçəmsiz. hesabsız. 

 

ölçüsüzlük

 

 

ölçüqsüzlük



. 1

. 

ilgisizlik. iləksizlik. iltəsizlik. iləsizlik. 

ilgəsizlik. ilişgisizlik. ilintisizlik. qatnaşsızlıq. ulqaşızlıq. 

arasızlıq. ələqəsizlik. yersizlik. bağsızlıq. bağımsızlıq. 

bağlantısızlıq. tutarsızlıq. tutumsuzluq. tutnuşsuzluq. 

dərəksizlik. qırıqlıq. irtbatsızlıq. mərbut olmamazlıq. 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

614 

nisbətsizlik. nisbəti olmamazlıq. munasibətsizlik. 



1

. 

ortaqsızlıq. ortansızlıq. ortalancsızlıq. aralıqsızlıq. 

dəngəsizlik. dəngisizlik. mö'tədilsizlik. e'tidalsızlıq. 



1

. 

oransızlıq. çəksizlik. biçəmsizlik. biçimsizlik. dəngəsizlik. 

qeyri mö'tədil, mütəadil. 

 

ölçüşmək

 

 

yarışmaq. 

 

ölçüşülməz

 

 



bambaşqa. bamqaşqa. qiyaslanamaz. 

 

ölçüşüm

 

 

ölçəşmə



sözləşmə. anlaşma. antlaşma. oranma. oranc. 

qərarda

d.  


ölçüşümmək

 

 



ölçəşmək 

antlaşmaq. anlaşmaq. sözləşmək. antlaşmaq. 

oranmaq. orancmaq. qərardad, maahidə bağlamaq. 

əhdləşmək. 

 

ölçüt

 

 

1

. 

boluş. bolut. balıq. balıt. bağlat. bağıt. barat. qırma. 

qırtı. qırıt.



 

kərmə. kərim. kəsmə. kəsim. kəsit. aydat. 

dərit.

 

darat. deyit. yarıt. yartı. yarqı. yarıq. yarlıq. yarma. 



yonat. anlıq. orda. ordaq. burqat. qoyut. durat. hökm. 

qərar. qanış. qanı. inanc. oyu. oyuş. oyuq. düşüncə. 

qənaət. 

1

. 



ölçüt

. 



ölçək

. 



ölçük

. 

qıstas. qısqab. əyar. tərazı. 

 

ölçütə



 

 

ölçüdə



1

. çapda. 

1

. dənli. kimi. belə. qədər. can. dək. 

dərəcədə. 

-

 

bu dənli: birbelə. 



-

 

o dənli: obelə. eybələ. 



-

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

burdan odənli: burdan oracan, oradək

- 



bu dənli yubanmaq 

olmazki

-

 

bu dənli bahalı: birbelə bahalıq. 

 

- 

bir ölçüdə iri: iricə iriyə yaxın. bir az iri. 

 

ölçüyə qoymaq



   

ölçərmək. çəkləmək. 

 

öləç

 

 



ölçüm



ölçü



ölçək

qoncay. qoyum. oyum. oylum. 



qonum. 

sığın. sıyın. sıylıq. sığlıq. sıyqı. həcm. həcim. 

çap. cüssə. dəğərlik. qab. 

qaran


. gülüm. qıstas. 

 

öləçli

 

 

ölçümlü





ölçülü



ölçəkli

qablı. həcimli. həcmli. çaplı.



 

cüssəli. boyrat. qoncaylı. qoyumlu. oyumlu. oylumlu. 

qonumlu. 

sığınlı. sıyınlı. sıylıqlı. sığlıqlı. sıyqılı. qaranlı

gülümlü. qıstaslı. 



 

öləçsiz

 

 



1

. 



ölçümsüz

qabsız. həcimsiz. həcmsiz. çapsız. 



cüssəsiz. qoncaysız. qoyumsuz. oyumsuz. oylumsuz. 

qonumsuz. 

sığınsız. sıyınsız. sıylıqsız. sığlıqsız. sıyqısız

qaran



sız. gülümsüz. qıstasız. 

1

. 



ölçəsiz

düzəysiz. 



qarbur. qarbura. dərcəsiz. aşağ. bayağ. bayağı. 

səviyyəsiz. 

 

öləm

 

 

höləm

. söləm. sulam. jelatin. 

 

öləmək

 

 - 



öləməyi ilə qarşılamaq

: 

qanıyla ödəmək. 

 

öləmən



 

1

. 

ləş

.

 



1

. 

pinti. çimri. acgöz. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

616 

ölən

 

 

1

. 

keçmiş. geçmiş. 

- 

geçmişlər

 

söyləyiblər ki. 



1

. 

köçən. 

ötən. mərhum. 



 

ölənə dək

 (

qədər


)

 

-

 

öləni anılırkən

, 

sağılırkən deyilən söyləm

: 

qaragünlü. 

-

 

qaragünlü

 

dədəm. 


 

ölənq

 

ölənğ

. 



1< 

öl

şeh



yaş




1

türkü




-

 

ölənğçi

türküçü


. yaylaq. 

otlağ


. ot. bitgi. 

öri yer


. otluq.

 

1

. 

alanğ. alanğ. cülgə. 

 

ölənmək



 

 

hovlanmaq. şehəlmək. islanmaq. islanmaq. 

 

öləsən

 

 - 

(

qarqış, ilənmə sözü



) 

-

 "

asılaraq öləsən": ipə gələsicə. 



 

öləsi

 

 



1

. 

qarabalağa tutulası. gəbərəsi. 

 



öləsi

!

:



 

(

ilənc, qarqış sözü



)

.

batası!. yox olası!. əksik olsun. 



gözü dönəsi. gəbərəsi.

 

öləsiyə



 

 

öləcək dək. çox iti. çox aşırı. 

 

öləş

 

 

>

 

ləş


cəndək


.  

ölət

 

 

1

. 

qırqın



qıran



salqın


:

 

aclıq oldu ölət düşdü



.

 1

. 

qırlağan. 

qırğın. elqıran. ilqıran. qırqın. böyük bəla. bəla. 

1

taun. 


1

vəba.


 

1

. 

vəba. ta'un. salqın 

(

 

xəsdəlik



)

.  


-

 

örtəndən qalğan ölətdən da qalır: yanqından qurtulan 

salqındanda qurtulur. 

 

-

 

ölət

 yeli

: qırqın kəsəli.

  


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

ölət

 

 



ölüt. ut. yut. qırqın. yoluxub öldürən xəstəlik. 

 

ölətdən



 

 

əsgidən bəri. ötədən bəri. 

 

-

 

ölətdən bəri: çox əsgidən bəri.

  

ölətmək

 

 

yaşaltmək

.

  

öləz

 

 

1

. fani. 


1

. 

ölgəz



yilqın



. bitik. 

sönəcəkmiş kimi titrəyən 

ışıq

.  



öləzik

 

öləzik

. 

olümcül



öləsi



öləcək


sönəcək


zayıf


.  

ölqə

 

 



ölkə

 

(ö 



< > 

ü)

 

ülkə

.

 

1



. yer. qıta. yer. məmləkət. 

- 

başölkə

üstləyən, hakim ölkə. 



- 

ölkə ölkə

: yurd yurd. el el. 



- 

dəniz 

ölkəsi: bir ölkənin iç suları ilə, qara sularının hamısı. 

1

. yatab. 

yerləşik. yurd. vətən. 

1

. 

el yurd. məmləkət. keşvər 

<

 

çəkvər

 

(<

 

çək: sınır. cızıq

hədd


)

. sınırlı, həddili yer. 

 

-

 

qardaş ölkə: iki ölkə aralarında olan, özəl yönətimli olan 

gəlişikli, canlı ilişgiləri.

 

-

 

bir ölkənin



 

əğəmənliyi altında tuttuğu

, 



bəlli genişlikdə su 

sarxıntısı

, 



şəriti

: 

qara suları. 

 


Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin