Turkcha matnlar va darslar Türkçe metinler ve dersler.: İmtihonda insho qanday yoziladi?
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Büyük Timur İmparatorluğu’nun kurucusu.
Adının manası Arap harfleriyle تتتتت diye yazılan sözün günümüz Türk lehçelerinde söylenişi şöyledir. Türkçe, Azerice, Türkmence, Tuvacada Demir, Özbekçe, Kazakça, Kırgızca Temir, Tatar ve Başkurt Türkçesinde ise Timir olarak yazılmaktadır. Fars dili ile Timurlenk, Osmanlı dili ile Aksak Timu r, günümüz Orta Asya Türklerinde Amir/Emir Timur olarak bilinir. Kimliği Moğol bir aileden gelen Timur, Babası "Muhammed Taragay" bir Moğol aşireti olan Barlasların lideriydi, annesi tarafından moğol olmadığı için "Han" ünvanı yerine "Emir" ünvanını kullanırdı Timur Cengiz Han soyundan olanlara damat olduğu için kendisine damat anlamına gelen emir Gurkani ünvanı veriliyor. 1336 senesinde Maveraünnehir’de Semerkand’la Belh arasında Keş(diğer adıyla Şehrisebz) kasabasında doğdu. Timur, babasının vefâtından s onra emirler arasında geçimsizlikler yüzünden memlekette anarşinin hâkim olması üzerine siyâsete karıştı. Mâveraünnehir Hâkimi Emir Hüseyin ile birlikte Doğu Türkistan Hükümdarı Tuğluk Timur’a karşı mücadele verdiler. Türk dilini ve kimliğini benimsemiştir. Ayrıca Türk - Fars geleneklerini(örnein divan teşkilatı) devlete ve günlük yaşamda benimsetmiştir. Saltanatı sırasında Türk edebiyatı büyüme ve gelişme göstermiştir. Çağatay Türkçesini Farsça ile birikte resmi dil haline getirimiştir Askeri yaşamı Timur , 1360'ta Maveraünnehir'de önemli bir üne sahip oldu. Çağatay Hanlığında önemli bir başarı kazandı ve kendi imparatorluğunu kurdu. 1369’da, Emir Hüseyin ile arası açılan Timur, onun ölümünden sonra Mâverâünnehir’e tek başına hâkim oldu ve Semerkand’a gelerek tahta çıktı. Timur, yedi senede İran’ı hâkimiyeti altına aldı. Azerbaycan, Irak - ı Acem ve Irak - ı Arab’ı ele geçirdi. Yine 1371 ve 1379 yıllarında yaptığı seferlerle Harezm’i kendine bağladı. Timur, 1389’a kadar beş sefer yaparak Uygurları itaat altına aldı. Mülteci Altınordu Prensi Toktamış’a yardım edip, destekleyerek Altınordu hükümdarı yaptı. Toktamış Han, Emir Timur'a ihânet edince, 1390 ve 1391’de onu iki kere mağlup etti. İtil Irmağı doğusuna hâkim oldu. Mezarının açılması 19 Haziran 1941'de Sovyet antropolog Mikhail Gerasimov, Timur'un bedenini inceledi. Ancak Timur'un mezarını açmadan önce protestolarla karşılaşmıştı ve mezarın lanetli olduğuna dair geniş bir inanış vardı. Anıt mezarında her kim olursa olsun Timur'un mezarını deşerse ülkesine savaş şeytanlarının dolacağını söyleyen bir yazı vardı. Timur'un mezarı Gur Emir Daha sonra Hindistan üzerine de sefer açıp, 1399’da Kuzey Hindistan’ı zaptetti. Yaptığı bütün savaşları kazanan Emir Timur, 1400'de Ermenistan ve Gürcistanı,1401 - 1402’de Suriye’yi aldı. Halep ve Şam'ı da aldıktan sonra Memlüklüleri bozguna uğrattı ve 1401 Haziranında Bağdat'ı ele geçirdi. Daha sonra Yıldırım Bayezid ile yaptığı 1402 Ankara Savaşı sonunda bazı Osmanlı topraklarını hâkimiyeti altına aldı ve Osmanlıda 12 yıl süre Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|