Tuzlarning gidrolizi ion almashinish reaksiyalari

3. Kuchli asos va kuchsiz kislotadan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizi. Bunday tuzlar gidrolizlanganda tuz anioni suvning vodorod ionlari bilan birikib, kuchsiz elektrolitlar hosil qiladi:

• 3. Kuchli asos va kuchsiz kislotadan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizi. Bunday tuzlar gidrolizlanganda tuz anioni suvning vodorod ionlari bilan birikib, kuchsiz elektrolitlar hosil qiladi:
• CH3COONa + H2O  CH3COOH + NaOH (molekulyar tenglamasi)
• Tuz anioni bilan Н+ ionlar birikkan sayin suv molekulalari ko’proq dissotsilanib, eritmada gidroksil ionlar kontsentratsiyasi orta boradi. Binobarin, ishqoriy muhit paydo bo’ladi (pH < 7).
• 4. Kuchsiz kislota va kuchsiz asosdan hosil bo’lgan tuzlarning gidrolizi. Bu tuzlarning gadrolizi ham anion, ham kation bo’yicha boradi. Ular juda kuchli darajada gidrolizlanadi, chunki bu holda anion o’ziga vodorod ionlarni, kation gidroksil ionlarni biriktirib oladi, misol tariqasida ammoniy atsetatning gidrolizini qarab chiqamiz:
• CH3COONH4 + H2O  CH3COOH + NH4OH (molekulyar tenglamasi)
• Tuz hosil bo’lgan kuchsiz kislota va kuchsiz asosning dissotsilanish kontsentratsiyalari bir – biriga nihoyatda yaqin bo’lsa, bunday tuz eritmalarida pH qiymati 7 ga yaqin bo’ladi.

Demak, kuchli asos va kuchli kislotalardan hosil bo‘lgan tuzlarning eritmalari muhiti neytral bo‘ladi.

• Ya’ni bunday tuzlar gidrolizlanmaydi.

Aluminiy nitrat kuchsiz asos va kuchli kislotadan hosil bo‘lgan tuz.

• Bunday tuzlar gidrolizlanadi. Aluminiy nitrat tuzining gidrolizlanganini indikatorlar rangini o‘zgartirganligidan bilish mumkin.

Kuchsiz asos va kuchli kislotadan hosil bo‘lgan tuzlarning suvdagi eritmasining muhiti kislotali bo‘ladi.

Ayrim tuzlarning suvdagi eritmasining indikatorlarga munosabati

Tuzlarning eritmalari	Tuz eritmalarining indikatorlarga ta’siri
	Lakmus	Fenolftalein	Metil zarg‘aldog‘i
Kaliy nitrat	Binafsha rang	Rangsiz	To‘q sariq
Alyuminiy nitrat	Qizaradi	Rangsiz	Pushti
Natriy karbonat	Ko‘karadi	To‘q qizil	Sariq