ishlab chiqaruvchilar hukmronlik qilsa, shu tarmoq oligopolistik tarmoq
hisoblanadi.
Oligopolistik tarmoq bir xil yoki tabaqalashgan mahsulot ishlab
chiqarishi mumkin, ko ‘pchilik sanoat mahsulotlari: p o ia t, mis, alyumi-
niy, qo ‘rg ‘oshin, temir va shu k a b ila r- fizik m a’noda bir turdagi m ahsu
lotlar hisoblanadi va oligopoliya sharoitida ishlab chiqariladi. Iste’mol-
chilik tovarlari:
avtomobillar, yuvuvchi vositalar, sigaretalar,
maishiy
elektr buyumlari va shu kabilami ishlab chiqaruvchi tarmoqlar tabaqa
lashgan oligopoliya hisoblanadi.
Oligopoliya sharoitida korxonalar o ‘rtasidagi raqobat o ‘zaro bog‘liq
b o ia d i. Oligopolistik tarmoqda hech qaysi firma o'zining baho siyosa
tini mustaqil o ‘zgartirishga botina olmaydi.
Oligopolistlar narxsiz raqobatga asosiy o ‘rin beradi, chunki
birinchidan, raqobatchilarga reklama va mahsulotni o'zgartirish ancha
murakkab,
ikkinchidan, oligopolistlar kamdan-kam holda narxsiz
raqobatni moliyalashtirish uchun yetarli moliyaviy resurslarga ega
b o ia d i.
Biz qarab chiqqan raqobatning to ‘rtta
shaklining har biri milliy
iqtisodiyotda alohida-alohida, ya’ni so f holda uchramaydi. Iqtisodiyot
sohalarini batafsil o ‘matish, cheksiz k o ‘p har
xil raqobatli vaziyatlar
mavjudligi sharoitida, ikkita bir xil tarmoqni topish qiyinligini ko‘rsa-
tadi.
Shu sababli erkin raqobatli bozoming xarakterli belgilari bilan,
erkin
monopoliya,
monopolistik
raqobat
va
oligopoliyaning
xususiyatlari o ‘rtasidagi farqlami k o ‘rsatib berish foydali.
Bunday
taqqoslashni yengillashtirish uchun bozoming keyingi uchta modelini
bildirish uchun «takomillashmagan» yoki «nomukammal» raqobat
degan umumiy nomdan foydalaniladi.
Bozor iqtisodiyotiga o ‘tish bizga nisbatan
ancha oldin boshlangan
mamlakatlarda raqobat munosabatlarini rivojlantirish ancha murakkab
va uzoq davmi oladigan jarayon ekanligini ko ‘rsatadi.
Bozor tizimida raqobatni
Dostları ilə paylaş: