Üst tövsiyyələri

ÜST tövsiyyələri

• ÜST tövsiyyələri

• İlkin profilaktika
• Qan, plazma,orqan və toxuma, sperma donorlarının skrininqi
• Plazmadan alınan preparatlarda virusun inaktivləşdirilməsi
• Dəfələrlə istifadə olunan tibbi alətlərin(cərrahi və stomatoloji) müvafiq sterilizasiyası
• Riskin azaldılması üçün məsləhətlər və xidmətlər
• İkincili profilaktika
• Risk qruplarınıdan olan şəxslərin aşkarı, konsultasiyası və müayinəsi
• Yoluxmuş şəxslərə tibbi yardım
• Professional və ictimai təhsil
• Profilaktik tədbirlərin effektivliyi və tendensiyasının monitorinqi məqsədilə nəzarət və tədqiqatlar

İynə və şprislərin dəyişdirilməsi proqramları

• İynə və şprislərin dəyişdirilməsi proqramları
• İkincili profilaktika
• Risk qruplarınıdan olan şəxslərin aşkarı, konsultasiyası və müayinəsi
• Yoluxmuş şəxslərə tibbi yardım
• Professional və ictimai təhsil
• Profilaktik tədbirlərin effektivliyi və tendensiyasının monitorinqi məqsədilə nəzarət və tədqiqatlar

• Azərbaycanda hamilə qadınlarda virus hepatitləri ilə xəstələnməin dəqiq statistikası yoxdur.

• Adətən hamilə qadınlarda virus hepatitlərinin qeydə alınan tezliyi həmin ərazidə yaşayan eyni yaş qrupunda olduğuna yaxındır.

• (Koвальева T.A. Актуальні інфекційні захворювання: клініка, діагностика, лікування та профілактика», 24-25 ноября 2010 г., Київ )

1 474 ananın 503-də(35%) – HİVко-infeksiyası

• 1 474 ananın 503-də(35%) – HİVко-infeksiyası

• Аmniosentez(Prenatal dövrdə invaziv-diaqnostik müalicə metodları)

• Аkuşer maşaları (Riskin 3 dəfə artması)

• Vaxtındanqabaq doğuş təhlükəsi

• Doğuşun müddəti (döğuşun susuz dövrünün gedişinin uzunluğu, çoxdöllü hamiləlik)

HCV RNT ana südündə aşkar olunur (qan zərdabına nisbətən səviyyəsi 1000-100 000 dəfə aşağıdır)

• HCV RNT ana südündə aşkar olunur (qan zərdabına nisbətən səviyyəsi 1000-100 000 dəfə aşağıdır)

• Mümkündür ki, HCV yenidoğulmuşun mədəsində inaktivləşi baş verir

Uşaqıarın çoxu HCV ilə perinatal yoluxmur

• Uşaqıarın çoxu HCV ilə perinatal yoluxmur

• Sarılıq xarakterik deyil

• ALT-nin kiçik səviyyəsi, xroniki hepatit zamanı əhəmiyyətsiz histoloji dəyişikliklər

• Uşaqlardakı genotip ananın genotipinə uyğundur

Xroniki C hepatiti hamiləlik zamanı əsasən simptomsuz keçir

• Xroniki C hepatiti hamiləlik zamanı əsasən simptomsuz keçir

• Şaquli ötürülmənin riski kiçikdir(4-5%) və yüksək virus yükü, narkotiklərin venadaxili yeridilməsi, HİV-infeksiya ilə korrelyasiya edir

• Döğuş üsulu, döşlə əmizdirmə,HCV-nin genotipi şaquli ötürülməyə təsir etmir.

• Şaquli ötürülmənin azaldılması üçün effektiv tədbirlər işlənilib hazırlanmayıb

• Xroniki C hepatitinin virusəleyhinə terapiyası hamiləlik zamanı aparılmır

Viremiyanın səviyyəsinin hamiləliyin 3-cü trimestrində təyini

• Viremiyanın səviyyəsinin hamiləliyin 3-cü trimestrində təyini

• Amniosentez, akuşer maşalarının istifadə olunmaması, doğuşun uzunmüddətli, susuz dövrünün olmaması

• Qeysəriyyə əməliyyatı tövsiyyə olunmur(yalnız akuşer göstərişlərə görə, HİV ko-ifeksiyası halları istisna olmaqla)

• Döşıə əmizdirmə qadağan edilmir (HİV ko-infeksiyası hallarıistisnadır)

• Uşaqların doğuşdan sonra 18 aydan az olmayaraq müşahidəsi

HCV-infeksiyasının cəmiyyətin sağlamlığına təsiri

• HCV-infeksiyasının cəmiyyətin sağlamlığına təsiri

• C virusu:

• 20% kəskin hepatitlərin

• 80% xroniki hepatitlərin

• 40% son mərhələli qaraciyər sirrozlarının

• 60% HSK-nın

• 30% bütün qaraciyər

• transplantasiyalarının

• səbəbidir!

Alkoholun əvvəllər və hazırda istifadəsi1

• Alkoholun əvvəllər və hazırda istifadəsi1

• Yoluxmanın gec yaş dövrlərində baş verməsi

• (>40 il)1

• Kişi cinsi1

• Digər yanaşı xəstəliklər:

• HIV–HCV koinfeksiyası2
• HBV–HCV koinfeksiyası3
• Piylənmə

İnkubasion dövr:

• İnkubasion dövr:

• Orta hesabla 6-12 həftə (1 - 26)

• Kəskin hepatit C

• - sarıliq - 5%

• - sarılıqsız - 95%

• Xronici hepatit C

• - simptomsuz\zəif simptomlarla - 85%

Qaraciyərin mülayim böyüməsi

• Qaraciyərin mülayim böyüməsi

• Transaminazaların 2-3 dəfə artması

• Yorğunluq

• Ümumi zəiflik

• Əmək qabiliyyətinin azalması

• Yuxunun pozulması

• Sağ qabırğaaltında ağırlıq hissi

İFA (immunoferment analiz) – C hepatiti virusuna qarşı yaranmış anticismləri aşkar edir.

• İFA (immunoferment analiz) – C hepatiti virusuna qarşı yaranmış anticismləri aşkar edir.

• Üsulun spesifikliyi 70-80%

• PZR (polimeraz zəncirvarı reaksiya) – C hepatiti virusunun DNT-nın aşkar olunması

• Üsulun spesifikliyi 90-100%

Xəstəliyin proqressivləşməsinin qarşısının alınması

• Xəstəliyin proqressivləşməsinin qarşısının alınması

• Virusun eradikasiyası

• Qaraciyər histoarxitektonikasının yaxşılaşdırılması

• Qaraciyər çatışmazlığı riskinin azaldılması

• HSK riskinin azaldılması

• Pasientin həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması

SVC – sürətli virusoloji cavab

• SVC – sürətli virusoloji cavab

• Müalicənin 4-ci həftəsində HCV RNA-nın təyin olunmaması

• EVC – erkən virusoloji cavab

• Müalicənin 12-ci həftəsində (PZR kəmiyyət testi) - HVC RNA-nın təyin olunmayan səviyyəsi və ya başlangıc göstəricidən 2 log10-dan çox azalması

• LVC – ləngimiş virusoloji cavab

• HCV RNK-nın 24 həftəsində təyin olunmaması

• MSC – müalicənin sonunda virusoloji cavab

• HCV RNA-nın müalicənin 24 və ya 48 həftəsində aşkarlanmaması (PZR keyfiyyət testi)

• DVC – davamlı virusoloji cavab

• HCV RNA-nın müalicə bitdikdən 24 həftə sonra aşkarlanmaması (PZR keyfiyyət testi)

Cavab verməyən

• Cavab verməyən

• Müalicə zamanı və ya sonunda HCV RNA-nın aşkar olunma səviyyəsində təyini

• Sıçrayış

• HCV RNA səviyyəsi müalicə zamanı aşkar olunmur, lakin müalicə gedişində, EVC və LVC nail olunmasından sonra yenidən aşkar olunur

• Residiv

• HCV RNA müalicənin axrında aşkar olunmur lakin müalicə bittikdə və ya 6 ay/daha çox aydan sonra yenidən aşkar olunur

Əvvəllər terapiyanın tövsiyyə olunan müddəti yalnız virusun genotipinə əsaslanırdı

• Əvvəllər terapiyanın tövsiyyə olunan müddəti yalnız virusun genotipinə əsaslanırdı

• Dinamik prediktorlar(virus kinetikası) – cəld(4 нəf.) və erkən (12 həf.) virusoloji cavablar müalicənin fərdiləşdirməyin sadə və etibarlı alətləridir

• Kiçik səviyyəli virus yükü və CVC olan hallarda VƏT müddətini qısaltmaq olar
• LVC və ya bir neçə əlverişsiz prediktiv faktorlar olduqda müalicənin müddətinin uzadılması

• Qüvvədə olan klinik protokollar VƏT-nın fərdiləşdirilməsi və optimallaşdırılması üçün baza və dinamik prediktorlardan birgə istifadəni tövsiyyə edir

Ribavirinin dozası

• Ribavirinin dozası

Steatozun olmaması

• Steatozun olmaması

İL-28В

• İL-28В

• Ge et al.,Nature 2009, 461:399-401

• Ge et al.,Nature 2009, 461:399-401

1 olmayan genotip

• 1 olmayan genotip

• Virus yüklənməsi < 600 000 İU\ml (< 2 mln cop\ml)

• Qadınlar

• Avropa irqi

• Çəkisi < 75 kg

Bəzi bədxassəli şişlər, qeyri-stabil stenokardiya,

• Bəzi bədxassəli şişlər, qeyri-stabil stenokardiya,

• ağ ciyərlərin ağır obstruktiv patologiyası;

• Qaraciyərin kliniki dekompensasiyası;

• Nəzərət oluna bilməyən autoimmun xəstəliklər;

• Hamiləlik, planlaşdıral hamiləlik;

• Hal hazırda narkotiklərdən istifadə və alkoqola aludəçilik;

• Ağır ruhi xəstəliklər, o cümlədən suisid riskli depressiya;

• Müalicə zamanı tibbi-laborator nazarətin mümkünsüzlüyü.

Leykosit, Hb, trombositlər, kreatinin klirensi – müalicə başlamamış, 1-ci həftə, 2-ci həftə, 4-cü həftə, sonra ayda 1 və ya 2 dəfə;

• Leykosit, Hb, trombositlər, kreatinin klirensi – müalicə başlamamış, 1-ci həftə, 2-ci həftə, 4-cü həftə, sonra ayda 1 və ya 2 dəfə;

• TTH - müalicə başlamamış, sonra min. 3 ayda 1 dəfə;

• HCV RNK (titr və keyfiyyətçə təyini) - müalicə başlamamış, 4-cü,12-ci həftələr, sonra 3 aydan\bir, müalicənin sonunda, sonra – 3,6 və12 aydan.

1 və 4-cü genotiplərlə yoluxmuş xəstələrdə

• 1 və 4-cü genotiplərlə yoluxmuş xəstələrdə

• Pegasys 180 mkq dəri altına
• Ribavirinin dozası:
• 1000 mq\gündə - xəstənin çəkisi 75 kg-dək
• 1200 mq/gündə - xəstənin çəkisi 75 kg-dan artıq

2 və 3-cü genotiplərlə yoluxmuş xəstələrdə

• 2 və 3-cü genotiplərlə yoluxmuş xəstələrdə

• Pegasys 180 mkq\həftə
• Ribavirinin dozasını 800 mq/gün (pegilyəolunmuş interferon alfa-2b – 15 mq/kg/gündə, 1400 mq/gündə artıq olmayaraq)

Qripə-bənzər simptomlar

• Qripə-bənzər simptomlar

• Qızdırma, titrəmə
• Baş aqrısı
• Yorğunluq və ya asteniya
• Əzələ aqrıları, artralqiya

• Ürək bulanması

• Anoreksiya

• İshal

• Psixonevroloji simptomlar

• Depressiya
• Yuxusuzluq

Hemolitik anemiya

• Hemolitik anemiya

• Teratogen təsir

• Öskürək və təngənəfəslik

• Səpkilər və qaşınma

• Yuxusuzlug

• Anoreksiya

Peqinterferon alfa-2а (40кDа) -

• Peqinterferon alfa-2а (40кDа) -

• PEG quruluş xüsusiyyətləri

• hesabına üstün farmakokinetik

• göstəricilərinə malik pegiləolunmuş

• interferonların son nəslidir

• DVC-ın yüksək tezliyi

• Müalicəyə cavabın uzun müddət saxlanması

• DVC-ın müalicənin 4 və 12-ci həftəsində proqnozlaşdırılması

• Qaraciyər fibrozu dərəcəsinin azaldılması

• Uzunmüddətli müalicədə yaxşı keçirilmə

• Sadə və rahat istifadə

• Həyat keyfiyyətinin yaxşılaşması