Ustaqil ta’lim

ustaqil ta’lim

Davlatning pul kridit siyosati

Mavzu: Davlatning pul kredit siyosati

• Reja:
• Pul - kredit siyosatining moiyati
• Pul – kredit siyosatining vositalari Pul – kredit siyosatining shakillari va uslublari

1
2
3

Pul - kredit siyosati - xukumatning pul muomalasi va kredit soxasida olib boradigan, mamlakat iqtisodiyoti barqarorligini va uning samarali faoliyatini taminlashga qaratilgan chora-tadbirlari tushiniladi.

Pul kredit siyosati davlat tomonidan belgilanadi va uni markaziy Bank amalga oshiradi.
Uning yordamida xarqanday davlat mamlakatda iqtisodiy barqarorlikni taminlash vasifasini xayotda tadbiq etadi.
Pul – kredit siyosatini amalga oshirishning yakuniy maqsadlari
Iqtisodiy o’sishga erishish
To’liq bandlikni taminlash
Baxolarning barqarorligini taminlash
To’lov balansining barqarorligini taminlashdan iborat
Pul – kredit siyosatini amalga oshirishning oraliq maqsadlari
Almashinuv kursi
Foiz stavkasi
Pul xajmi
Pul – kredit siyosatining vositalari
Xisob stavkasi
Majburiy zaxiralar meyori
Ochiq bozordagi operatsiyalar
Xisob stafkasi
(qayta moliyalashtirish)
Markazi bankning Respublikadagi boshqa tijoratbanklarga taqdim qiladigan puliga qo’yilgan to’lov foizidir.
Xisob stafkasi darajasi mamlakat iqtisodiyotining umumiy axvoli va mamlakatdagi inflatsiya darajasidan kelib chiqib belgilanadi.
(Mamlakatimizda 2023-yilning 16-martida boshlab asosiy stavka 14% etib belgilandi)
Majburiy zaxiralar – bu, kredit maqsadlari uchun ishlatilmaydigan bank omonotlarining bir qismi.
Majburiy zaxira meyori ikki vazifani bajardi:

• Bank likvidligini taminlaydi;
• Kredit emissiyasini tartibga soladi. Yani, Markaziy bank ushlab turushga majbur bo’lgan zaxiralarning eng quyi normasini o’rgatadi va shu vosita yordamida ular kreditlash imkoniyatiga tasir etadi.

Ochiq bozordagi operatsiyalar
Markazi bank tomonidan davlat obligatsiyalari (qimmatli qog’ozlarini) tijorat banklari va axolidan sotib olish va ularga sotish bo’yicha operattsiyalardir
Markaziy bank tijorat banklaridan yoki axolidan bu qimmatli qog’ozlarni sotib olsa
Ochiq bozordagi operatsiyalar

• Tijorat banklari zaxiralarini sotib olingan obligatsiyalar miqdori xajmida ko’paytiriladi. Bu zaxiralar yuqori quvvatli pullar bo’lganligi uchun pul taklifi multiplikativ ko’payadi

Markaziy bank tijorat banklari va axoliga obligatsiyalarni sotish

• Tijorat banklari zaxiralarini xamda tijorat banklarining kredit berish qobilyatini kengaytiradi. Bu xolda pul taklifi qisqaradi.

Pul – kredit siyosati orqali iqtisodiyotga tasir etish jarayoni negizida pul nazariyasi mavjud.
Yondashuvlar:

• Neokeynschilar nazariyasi
• Pulning miqdoriy nazariyasi

Xar ikki nazariya tarafdorlari xam pul takliflarining nominal YIMga tasirini inkor etmaydilar, ammo bu tasirning axamiyatiga turlicha baxo beradilar.

Neokeynschilar nazariyasi

• Foiz stavkasi darajasiga asoslanishi lozim;
• Bozor iqtisodiyotini tartibga solishga davlat aralashuvi shart.

Pulning miqdoriy nazariyasi

• Pul taklifining darajasiga asoslanishi lozim;
• Bozor iqtisodiyotini tartibga solishda davlat aralashuvi shart emas.