Узбекистон республикаси кишлок ва сув хужалиги вазирлиги

2. Binolar va inshootlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish. 
     Bino  va  inshootlarni  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazish  ma’lumotlari  binolar  va 
inshootlar  davlat  kadastrining  asosini  tashkil  etadi.  Binolar  va  inshootlarni  davlat 
ro‘yxatidan  o‘tkazish  belgilangan  tartibda  ajratilgan  yer  uchastkasida  bino  yoki 
inshoot qurib bitkazilgandan so‘ng yoxud qonun xujjatlarida nazarda tutilgan tartibda 
va  shartlarda  bitishuvlar  sodir  etilgandan  so‘ng  amalga  oshiriladi.  Binolar  va 
inshootlarni  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazish  tuman,  shaxar  kadastr  kitobida,  turar  joy 
binolari va inshootlari tuman reestr daftarida amalga oshiriladi.  
     Binolar  va  inshootlar  texnik  inventarizatsiyadan  o‘tkazish  byurolari  tomonidan 
davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazilgan  taqdirda  ular  tegishli  ko‘chmas  mulk  kadastri 
xizmatiga binolar va inshootlar davlat reestrini yuritish uchun zarur bo‘lgan hajmdagi 
davlat ro‘yxatidan o‘tkazish ma’lumotlarini  beradilar. Davlat ro‘yxatidan o‘tkazishda 
kadastr  yoki  reestr  daftariga  binolar  va  inshootlarga  egalik  huquqini  yoxud  boshqa 
ashyoviy  huquqlar  (ularning  paydo  bo‘lishi,  boshqa  shaxsga  o‘tishi,  cheklanishi  va 
to‘xtatilishi)  xaqidagi  shuningdek  ob’ektni  tavsiflovchi  boshqa  ma’lumotlar 
to‘g‘risidagi ma’lumotlar yozib qo‘yiladi. Mahfiylik rejimiga ega bo‘lgan binolar va 
inshootlar maxsus kadastr daftarida ro‘yxatga olinadi. Uni yuritish xususiyatlari va bu 

---

 
114 
ob’ektlarni ro‘yxatdan o‘tkazish bo‘yicha ma’lumotlardan foydalanish shartlari qonun 
xujjatlarida belgilanadi. 
      Davlat ruyxatidan o‘tkazishda belgilangan tartib-qoidaga binoan, kadastr daftariga 
binolar  va  inshootlarning  huquqiy  ,  xo‘jalik  va  me’moriy-qurilish  maqomi 
to‘g‘risidagi  ma’lumotlar  kiritiladi.  Bu  ma’lumotlar  asosan  quyidagilarni  o‘z  ichiga 
oladi: 

  binolar  va  inshootlar  joylashgan  joy,  ularning  egalik  huquqi  yoxud  boshqa 
ashyoviy  huquqlar  bilan  yuridik  va  jismoniy  shaxslarga  tegishliligi,  bu 
huquqlarning  paydo  bo‘lish  asoslari  va  muddatlari,  ularning  to‘xtatilishi 
muddatlari, egalik huquqini va boshqa ashyoviy huquqlarni cheklash shartlari, 
bu  ob’ektlarga  uchunchi  shaxslarning  huquqlari  to‘g‘risidagi  ma’lumotlar 
binolar va inshootlarning huquqiy xolati haqidagi ma’lumotlar hisoblanadi; 

  binolar  va  inshootlarning  qiymati,  ulardan  foydalanish  xususiyatlari,  bu 
ob’ektlarning  maishiy,  ishlab  chiqarish  maqsadlaridaligi,  ulardan  belgilangan 
maqsadlarda  foydalanishi,  ular  joylashgan  soliq  mintaqasi  to‘g‘risidagi  va 
boshqa ma’lumotlar binolar va inshootlar xo‘jalik maqomini tashkil etadi; 

  binolar  va  inshootlarning  yer  tuzish  sxemalariga,  shaxarlar  Bosh  planlariga, 
aholi  yashash  punktlarini  joylashtirish  loyihalariga,  shuningdek  me’morchilik 
va shaxarsozlik talablariga muvofiqligi, binolar parametrlari (qavatlari, umumiy 
yashash  ishlab  chiqarish  maydonlari),  egallab  turgan  yer  uchastkasi,  qurilgan 
vaqti, injenerli-texnik kommunikatsiyalarning mavjudligi, seysmik chidamliligi 
to‘g‘risidagi va boshqa texnik ma’lumotlar binolar va inshootlarning ma’moriy-
qurilish maqomi haqidagi ma’lumotlar hisoblanadi. 
          Kadastr  ma’lumotlari  asl  xujjatlar  yoki  davlat  organlari  qarorlarinig, 
shartomalarning  (oldi-sotdi,  hadya  qilish,  almashtirish,  ijaraga  olish,  renta  va 
boshqalar),  bino  va  inshootlar  loyiha-smeta  xujjatlarining,  ilgari  ro‘yxatdan 
o‘tkazilganligi  to‘g‘risidagi  ma’lumotlarning  tegishli  ravishda  rasmiylashtirilgan 
nusxalari asosida tuziladi. 

---

 
115 
      Davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazuvchi  organlar  ro‘yxatdan  o‘tkaziladigan  xujjatlar  va 
ma’lumotlarning aslligini va ishonchliligini tekshirish, zarur hollarda esa qo‘shimcha 
xujjatlar  va  ma’lumotlarni,  binolar  va  inshootlar  to‘g‘risidagi  asl  xujjatlarni  taqdim 
etishni  talab  qilish,  shuningdek binolar  va  inshootlarni  joyida  tekshirish  va  baholash 
huquqiga egadirlar. Xar bir bino va inshoot kadastr, reestr daftariga muayyan kadastr 
raqami  ostida  yozib  qo‘yiladi.  Ob’ektning  kadastr  raqami  uning  ko‘chmas  mulk 
ob’ektlari va xududlarni kodlashtirishning umum respublika tizimidagi kodidan kelib 
chiqib  belgilanadi.  Ob’ektning  kodi  ma’lumotlarning  kompyuter  bazasini 
unifikatsiyalash hamda yaratish uchun mo‘ljallangandir. 
      Bino va inshootga shaxsiy mulk huquqi yoki boshqa ashyoviy huquqlar o‘zgargan 
taqdirda yoxud tugatilganda va paydo bo‘lganda ob’ektning ro‘yxatdan o‘tkazish kodi 
(raqami)  o‘zgarmaydi,  ob’ektning  mulkdorlar  yoki  foydalanuvchilar  o‘rtasida 
bo‘linishi,  shuningdek  u  joylashgan  yer  uchastkasi  chegaralarining  o‘zgarish  hollari 
bundan mustasno. 
      Binolar  va  inshootlarga  egalik  huquqi  yoxud  boshqa  ashyoviy  huquqlar  paydo 
bo‘lganligini,  boshqa  shaxsga  o‘tganligini  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazganlik  uchun 
yuridik  shaxslardan  eng  kam  ish  haqining  yarmi,  jismoniy  shaxslardan  o‘ndan  bir 
qismi  miqdorida  to‘lov  undiriladi.  Egalik  huquqi  yoxud  boshqa  ashyoviy  huquqlar 
sub’ektini o‘zgartirmagan holda ob’ektning huquqiy xolati o‘zgargan tarzda ko‘rsatib 
o‘tilgan summalarning yarmi undiriladi. Davlat mulki hisoblangan ob’ektlar bo‘yicha 
ro‘yxatga  olish  ishlari  va  umuman  davlat  kadastrini  yuritish  ishlari  davlat  budjeti 
hisobidan mablag‘ bilan ta’minlanadi. Binolar va inshootlarga egalik huquqini yoxud 
boshqa  ashyoviy  huquqlar  to‘xtatilganligini  yoxud  ularni  chegaralanganligini  davlat 
ro‘yxatidan o‘tkazganlik uchun to‘lov undirilmaydi. 
      Bino  yoki  inshootni  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazishni  amalga  oshirgan  organ 
mulkdor  yoki  u  vakolat  bergan  shaxsga  bino,  inshootning  davlat  ro‘yxatidan 
o‘tkazilganligi  to‘g‘risidagi  guvohnomani  beradi  yoxud  ro‘yxatdan  o‘tkazish  uchun 
taqdim  etilgan  xujjatga  yozib  qo‘yadi.  Mulkdor  yoxud  ob’ektga  ashyoviy  huquqga 

---

 
116 
ega bo‘lgan shaxs, shuningdek ob’ektning huquqiy xolati o‘zgargan taqdirda kadastr 
yoki reestr kitobida bino yoki inshootni qayta ro‘yxatdan o‘tkazish hollarida bino yoki 
inshootni  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazilganlig  to‘g‘risidagi  yangi  guvohnoma  beriladi, 
bunda  eski  guvohnoma  majburiy  tarzda  olib  qo‘yiladi  va  bekor  qilinadi.  Bino  yoki 
inshootning  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazilganlig  to‘g‘risidagi  guvohnoma  yo‘qotilgan 
yoki  buzilgan  taqdirda  davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazishni  amalga  oshirgan  organ 
tomonidan  mulkdorga  yoki  u  vakolat  bergan  boshqa  shaxsga  bino  yoki  inshootning 
davlat  ro‘yxatidan  o‘tkazilganlig  to‘g‘risidagi  guvohnomaning  dublikati  beriladi. 
Dublikatni berishda davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganlik uchun undiriladigan summaning 
ikkidan biri miqdorida to‘lov undiriladi.