Узбекистон Республикаси

Kommunikativ funksiyalar. Murabbiy o’z shogirdlari, ularning qiziqishlari, imkoniyati, xarakteri, ota-onasining bolalar sporti bilan shug’illanishga munosabatini bilish kerak; shogirdlari bilan umumiy til topa olish, sportchi ma’naviy ko’rinishi haqida maxsus suxbatlar o’tkazish, umumta’lim maktabi, institute, ishlab chiqarish, oila bilan aloqada bo’lishi, madaniy –ommabop ishlarini amalgam oshirish, doimiy ravishda e’tiborni sportchiga qaratish.

Tashkiliy funksiyalar. Bir –necha yo’nalishga bo’linadi: saralash funksiyalari, o’quv –mashg’ulot funksiyalari, rejalashtirish funksiyalari, o’quv – mashg’ulot jarayoni ystidan nazorat, hakamlik va sekudantlik. Saralash funksiyalari tarkibiga quydagi bilimlarni oladi: organizim rivojlanishi asosiy qonuniyatlari –marfalogik, fizalogik, ruhiy, jismoniy; sportchi model tavsiflari; saralash prinsip vositalari, formalari va saralash usullari; erta ixtisoslashtirish boshlanishi paytda. Shu bilan birgalikda birgalikda quyidagilarni ham bajara olish lozim: sport natijalarini oldindan bilish va tahlil eta olish; boshlang’ch tayyorgarlik guruhlariga salohiyatli bolalarni saralash; o’quv –mashg’ulot guruhlari, sportni rivojlantirilishi guruhiga bolalarni saralash; saralash saralash usullaridan foydalanish. Murabbiy o’quv mashg’ulot funksiyalari o’qtish va rivojlantirish pirinsiplari, vositalari, formalari va uslublarini nazarda tutadi; maxsus atamalarni bilish; shogrdning maxsus imkoniyatlarin, xarakteri, intellectual darajasi ijodiy fikrlash darajasini aniqlash, mashg’ulot ishlarini bajarishga nisbatan munosabat. Murabbiy ratsional texnika va taktikani o’rgata bilish; sportchining jismoniy, ruhiy holatini shakillantirib rivojlanganlik darajasini aniqlay olish kerak. Rejalashtirish funksiyalari effektivligi tayyorgarlik maqsadi haqida bilim, uning bosqich va davrlari maqsad vazifalari echilishi uchun mos bo’lgan vosita va usullarini belgilash imkoniyatini beradi. O’quv –mashg’ulot jarayoni ustidan nazorat funksiyasi sportdagi boshqarish va nazorat vositasi va

usullari qo’llanilishini ko’zda tutadi. Hakamlik funksiyasi musobaqa qoidalarini bilish va zaruriy payitda hakamlik ishining istalgan bosqichda hakamlik majburiyatini bajarishda nomoyon bo’ladi. Sekundantlik funksiyasi, murabbiy tomonidan shogirdlarni , ularning salbiy va ijobiy xususiyatlarini, emotsional holatning tashqi ko’rinishlarini, startdan oldingi turli ruhiy holatlar belgilarini va ularni boshqarish usullarini yahshi bilishda nomoyon bo’ladi. Ilmiy –tadqiqot funksiyasi tadqiqot vosita va usullari to’g’ri qullanilishi; olingan ma’lumotlarni fan va texnika yutuqlaridan foydalangan holda qayta ishlashni ko’zda tutadi.