Vaxtang bancaZe,,arasimetriuli damyarebuli reJimebis analizi



Yüklə 1,86 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/10
tarix14.01.2017
ölçüsü1,86 Mb.
#5406
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

 
 
 
vaxtang bancaZe 
,,arasimetriuli damyarebuli reJimebis analizi” 
წარმოდგენილია  დოქტორის აკადემიური ხარისხის  
მოსაპოვებლად 
საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი 
თბილისი, 0175, საქართველო 
2010 წელი 
 
საავტორო უფლება © 2010 ,,vaxtang bancaZe” 2010 weli 


 
საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი 
 
,,energetikisa da telekomunikaciis fakulteti” 
 
 
 
 
ჩვენ,  ქვემორე  ხელისმომწერნი  ვადასტურებთ,  რომ  გავეცანით 
,,vaxtang  bancaZis”  მიერ  შესრულებულ  სადისერტაციო  ნაშრომს 
დასახელებით:  ,,arasimetriuli  damyarebuli  reJimebis  analizi”  და 
ვაძლევთ 
რეკომენდაციას 
საქარველოს 
ტექნიკური 
უნივერსიტეტის 
,,energetikisa  da  telekomunikaciis  fakultetis”  სადისერტაციო 
საბჭოში მის განხილვას დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად. 
 
 
 
 
 
ხელმძღვანელი:            
                      /nina Turqia/ 
რეცენზენტი:   
რეცენზენტი:   
რეცენზენტი:   
 
 
 


 
საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი 
2010 წელი  
 
 
 
ავტორი:  
,,vaxtang bancaZe” 
დასახელება: ,,arasimetriuli damyarebuli reJimebis analizi” 
ფაკულტეტი: ,,energetikisa da telekomunikaciis fakulteti” 
ხარისხი:  
დოქტორი 
სხდომა ჩატარდა:   თარიღი : 
 
ინდივიდუალური 
პიროვნებების 
ან 
ინსტიტუტების 
მიერ 
ზემომოყვანილი დასახელების დისერტაციის გაცნობის მიზნით მოთხოვნის 
შემთხვევაში მისი არაკომერციული მიზნებით კოპირებისა და გავრცელების 
უფლება მინიჭებული აქვს საქართველოს ტექნიკურ უნივერსიტეტს. 
 
ავტორის ხელმოწერა 
 
ავტორი  ინარჩუნებს  დანარჩენ  საგამომცემლო  უფლებებს  და  არც 
მთლიანი ნაშრომის და არც მისი ცალკეული კომპონენტების გადაბეჭდვა ან 
სხვა რაიმე მეთოდით რეპროდუქცია დაუშვებელია ავტორის წერილობითი 
ნებართვის გარეშე.  
ავტორი  ირწმუნება,  რომ  ნაშრომში  გამოყენებული  საავტორო 
უფლებებით დაცული მასალებზე მიღებულია შესაბამისი ნებართვა (გარდა 
ის მცირე ზომის ციტატებისა, რომლებიც მოითხოვენ მხოლოდ სპეციფიურ 
მიმართებას  ლიტერატურის  ციტირებაში,  როგორც  ეს  მიღებულია 
სამეცნიერო  ნაშრომების  შესრულებისას)  და  ყველა  მათგანზე  იღებს 
პასუხისმგებლობას. 
 


 
რეზიუმე 
vaxtang  bancaZis  disertacia  ,,arasimetriuli  damyarebuli 
reJimebis  analizi”  exeba  aqtualur  problemas.  naSromi  Sedgeba 
141  gverdisagan  da  doqtoris  akademiuri  xarisxis  mosapoveblad 
wardgenili  disertaciis  gaformebis  instruqciis  mixedviT 
moicavs:  titulis  gverds,  xelmowerebis  gverds,  saavtoro 
uflebebis  gverds,  reziumes  or  enaze  (qarTul-inglisuri), 
Sinaarss  (sarCevs),  naxazebis  nusxas.  ZiriTadi  teqsti  Sedgeba 
Sesavlis,  literaturis  mimoxilvis,  eqvsi  Tavis,  daskvnis  da 
gamoyenebuli literaturis siisagan. 
SesavalSi 
ganxilulia 
kvlevis 
aqtualoba, 
problemis 
Seswavlis  mdgomareoba,  kvlevis  mizani  da  amocanebi,  kvlevis 
sagani,  Teoriuli  da  meTedologiuri  safuZvlebi,  kvlevis 
mecnieruli  siaxle,  naSromis  praqtikuli  mniSvneloba,  naSromis 
aprobacia, misi moculoba da struqtura. 
pirvel 
TavSi 
ganxilulia 
aRniSnul 
problemasTan 
dakavSirebuli  Teoriuli  safuZvlebi.  ganxilulia  eleqtruli 
qselebis 
analizis 
topologiuri 
meTodebi. 
sistemis 
mdgomareobis amsaxveli gantolebebi (sxvadasxva safexuris mqone 
Zabvis  qselebisaTvis),  aRwerilia  reJimis  aqtiuri  da  pasiuri 
parametrebi,  Canacvlebis  sqemis  saxeebi.  ganxilulia  aRniSnuli 
sakiTxTan dakavSirebuli literatura. 
meore  TavSi  mocemulia  maTematikuri  modelirebis  sakiTxebi. 
damuSavebuli 
da 
aRwerilia 
ganzogadebuli 
parametrebis 
gaangariSebis  meTodika,  romelic  iZleva  garkveul  upiratesobas 
arsebulTan  SedarebiT  da  agreTve  iZleva  kompiuteruli 
resursebis dazogvis saSualebas. 
mesame  TavSi  mocemulia  normaluri  reJimis  parametrebis 
gaangariSebis  algoriTmi.  Seicavs  Zabvis  regulirebis  imitacias. 
iTvaliswinebs  datvirTvis  damokidebulebas  Zabvaze,  asaxuls 
statikuri 
maxasiaTebliT. 
programaSi 
gaTvaliswinebulia 
informaciis  dagroveba  monacemTa  bazaSi  cxrilebis  saxiT, 
romelic  warmoadgens  SemdgomSi  sawyis  informacias  sxvadasxva 
tipis  (mokle  SerTvebis  reJimebis  gaangariSebis  SemTxvevaSi) 
gaangariSebebSi. 
meoTxe  TavSi  mocemulia  kvlevebis  ZiriTadi  sakiTxebi 
dakavSirebuli  simetriuli  da  arasimetriuli  mokle  SerTvebis 
angariSebTan.  ganxilulia  rTuli  simetriuli  mokle  SerTvebis 
angariSi, 
simetriul 
mdgenelTa 
meTodis 
gamoyeneba 
arasimetriuli 
reJimebis 
gaangariSebisas. 
mexuTe 
TavSi 
damuSavebulia meTodika, romelic exeba erTdrouli simetriuli 
da arasimetriuli mokle SerTvebis gaangariSebas. 
    arasimetriuli 
avariuli 
reJimebis 
parametrebis 
gaangariSebis erTiani meTodikis Camoyalibeba saSualebas iZleva 
Catardes  Sesabamisi  angariSebi  nebismieri  saxisa  da  kombinaciis 
avariis dros.  
rogorc  cnobilia  arasimetriuli  dazianebebis  analizi 
eyrdnoba 
simetriul 
mdgenelTa 
meTods, 
romlis 
arsi 


 
mdgomareobs  arasimetriuli  reJimis  daSlaSi  sam  simetriul 
reJimad, 
raTa 
Semdgom 
TiToeuli 
mimdevrobis 
sqemaSi 
gamoyenebuli  iqnes  yvela  is  meTodi,  romelic  samarTliania 
simetriuli  sistemebisaTvis.  amis  uflebas  iZleva  is  debuleba, 
rom  calkeuli  mimdevrobis  sqemaSi  cirkulirebs  mxolod 
Sesabamisi  mimdevrobis  denebi  da  urTierTkavSiri  Zabvebsa  da 
denebs  Soris  aRiwereba  cnobili  kanonebiT,  xolo  kavSiri 
mimdevrobebs  Soris  myardeba  avariis  adgilas  im  sasazRvro 
pirobebis  mixedviT,  romelic  axasiaTebs  ama  Tu  im  dazianebas. 
amgvarad  winaswar  unda  dadgindes  pirdapiri,  uku  da  nulovani 
mimdevrobis  sqemebis  pasiuri  parametrebi  da  gaiTvalos  maTi 
Sesabamisi  kvanZuri  gamtareblobisa  da  kvanZuri  winaRobebis 
matricebi ganivi asimetriis SemTxvevaSi.  
nebismieri  saxis  arasimetriuli  reJimis  warmodgena  erTfaza 
dazianebebis  Sesabamisi  eleqtruli  reJimebis    superpoziciiT 
saSualebas  iZleva  sxvadasxva  saxis  arasimetriuli  reJimi,  da 
maT Soris mokle SerTvebic, aRiweros wrfivi gantolebebiT, rac 
Tavis mxriv SeuzRudavs gaxdis SesaZlo avariebis analizs.  
gantolebebis  koeficientebi,  anu  kvanZebis  sakuTari  da 
urTierTwinaRobebi ganivi asimetriis dros gaTvlili unda iyos 
winaswar  (sawyisi  qselis  Sesabamisad)  pirdapiri,  uku  da 
nulovani 
mimdevrobis 
sqemebisaTvis. 
kvanZuri 
winaRobebis 
matricis  elementebi  ucvleli  rCebian  avariebis  raodenobisa  da 
kombinaciebis miuxedavad. 
dazianebis  unificirebis  mizniT  sxvadasxva  saxis  mokle 
SerTvebi  warmodginda,  rogorc  erTfaza  mokle  SerTvebis 
kombinacia. raTa eleqtruli reJimis aRmweri gantolebebi Sedges 
erTiani wesiT garkveuli (mokle SerTvis saxeobidan gamomdinare) 
SemzRudavi  (sasazRvro)  pirobebis  gaTvaliswinebiT.  mag.  orfaza 
mokle  SerTva  miwaze  -  rogorc  ori  erTfaza  mokle  SerTva, 
samfaza  mokle  SerTva  rogorc  sami  erTfaza  mokle  SerTva.  am 
dros  aucileblad  gaTvaliswinebuli  unda  iyos  kvanZebis 
Serwymis  piroba  (im  kvanZebis  sadac  ganixileba  erTfaza  mokle 
SerTvebi), 
rac 
gulisxmobs 
am 
kvanZebis 
sakuTari 
da 
urTierTwinaRobebis tolobas. 
 erTiani  midgomis  Camosayalibeblad  fazaTaSoriso  mokle 
SerTvac  warmodginda  erTfaza  mokle  SerTvebis  kombinaciiT. 
daeyrdno  orfaza  mokle  SerTvis  (miwaze)  SemTxvevisaTvis 
miRebul  gantolebas  da  gaiTvaliswina  fazaTaSorisi  mokle 
SerTvis  pirobebi, romlebic daedo am gantolebaTa sistemas. 
bolos  mocemulia  daskvnebi  da  gamoyenebuli  literaturis 
CamonaTvali. 
 
 


 
Abstract 
Vakhtang  Bantsadze’s  dissertation  “Analysis  of  asymmetric  established  regimen” 
concerns actual problems. The work consists of 141 pages and according the guidance 
for  thesis  drawing  up,  presented  for  receiving  academic
 
degree  of  Doctor,  contains: 
pages  of  a  title,  a  signature,  author’s  rights,  abstract  in  two  languages  (Georgian-
English),  content, the list  of drawings. Main text  consists of introduction, discussion 
of the literature, six chapters, conclusion and the list of used literature.  
Actuality of the research, conditions of problem learning, objects and goals, subject 
of the research, theoretical and methodological basis, scientific news of the research, 
approbation of the work, its size and structure are reviewed in the introduction. 
Theoretical principles associated with mentioned problem are discussed in the first 
chapter. Topological methods of electrical network analysis are discussed. Equations 
expressing the condition of the system (for networks of various level voltage), active 
and  passive  parameters  of  regimen,  replacement  schemes    are    discussed.  Literature 
associated to this issue is reviewed.  
The  issues  of  mathematical  modeling  are  given  in  the  second  chapter.  Plural 
methods of calculation of generalized parameters are worked out and discussed, which 
give  certain  preference  in  comparison  with  existed  ones  and  it  lets  to  preserve 
computer resources. 
The  algorithm  of  calculation  of  normal  regimen  parameters  is  given  in  the  third 
chapter. It contains imitation of voltage regulation. It considers relation of loading and 
voltage, expressed with statistical characters. Accumulation of information in database 
as  tables  is  considered  in  the  program,  which  consequently  represents  an  initial 
information in various (in the case of calculation of short circuits) calculations. 
Main issues associated with symmetric and asymmetric short circuits are given in 
the fourth chapter. Calculation of complex symmetric short circuits, using symmetric 
part  during the calculation of asymmetric regimens are discussed. In the fifth chapter 
the  plural  methods,  which  concern  calculation  of  simultaneous    symmetric  and 
asymmetric short circuits, are discussed. 
Formation of the united plural methods for calculation of parameters of asymmetric 
faulty  regimen  lets  conduct  corresponding  calculations  at  any  type  and  combination 
faults. 
As  it  is  known  the  analysis  of  asymmetric  faults  is  based  on  the  method  of 
symmetric parts, the main point of which is division of existing asymmetric regimen 
into  three  symmetric  ones  to  use  consequently  in  the  scheme  of  each  sequence  all 
those  methods,  which  are  valid  for  symmetric  systems.  This  is  allowed  by  the 
regulation,  which  says  that  in  the  scheme  of  separate  sequence  only  currents  of 
corresponding  sequence      circulate  and  interface  between  voltages  and  currents  are 
described by known laws, and a connection between sequences   is established at the 
area of faults according those boundary conditions which is characteristic for various 
faults.  Thus  passive  parameters  of  direct,  back  or  zero  sequences  schemes  must  be 
determined  and  in  the  case  of  asymmetry  lateral  matrixes  of  corresponding  nodular 
conductivity and resistance must be calculated  preliminarily.  
Presenting any type asymmetric regimen with super-position of electrical regimens 
corresponding to  single-phase faults lets describe various type asymmetric regimens, 
including  short  circuits,  with  linear  equations,  which  makes  the  analysis  of  probable 
faults unlimited. 


 
Coefficients  of  equations  i.e.  own  and  inter-resistance  of  nodes  at  lateral 
asymmetry  must  be  calculated    preliminarily  (corresponding  initial  network)  for  the 
schemes of direct, back and zero  sequences.  
In  the  purpose  of  faults  unification  we  have  represented  different  types  of  short 
circuits  as  combination  of  single-phase  short-circuits.  To  make  equations  describing 
electrical  regimens  according  united  rule  (coming  out  of  circuit  type)  considering 
restrictive  (boundary)  conditions.  For  example:  double-phase  short-circuit  on  the 
ground  –  as  two  single-phase  short  circuit,  three-phase  short  circuit  as  three  single-
phase  short  circuit.  In  this  case  circumstances  of  nodes  (those  nodes  which  are 
reviewed as single-phase short circuits) confluence must be considered, which means 
equality  of theses nodes own and inter-resistance. 
For establishing united attitude we have represented inter-phase short circuits too with 
combination of single-phase short circuits. We came out of the equation received for 
double-phase  short  circuits  (on  the  ground)  and  considered  conditions  of  inter-phase 
short circuits which were added to these system of equations. 
At the end conclusions and the list of used literature is given.
 
 
 


 
Sinaarsi 
Sesavali.............................................................................................................................................................  11 
Tavi I         
literaturis mimoxilva...................................................................................................................  14 
1.1  eleqtruli sistemebis Canacvlebis sqemebi da maTi
 
 
 
elementebi..........................................................................................................................................
 
16 
1.2  sistemis mdgomareobis amsaxveli ZiriTadi gantolebebi...............
 
21 
1.3  kvanZuri Zabvebis gantolebebi.....................................................................................
 
21 
1.4  incidenciis I da II matrica............................................................................................
 
27 
1.5  kirxhofis 
 I 
da 
II 
 kanonebiT asaxuli sistemis mdgomareobis
 
 
 
gantolebebi......................................................................................................................................
 
32 
1.6  kvanZuri Zabvebis gantolebis Sedgena transformatoruli
 
 
 
kavSirebis gaTvaliswinebiT............................................................................................
 
35 
1.7  konturuli gantolebebi....................................................................................................
 
42 
Tavi 2 
maTematikuri modelirebis zogierTi sakiTxebi.....................................................
 
44 
2.1  kvanZebis sakuTari da urTierTwinaRoba...........................................................
 
44 
Sedegebi da maTi gansja 
2.2  kvanZebis sakuTari da urTierTwinaRobebisa da Stoebis
 
 
 
sakuTari da urTierTgamtarobebis matricebis gaangariSebis  
 
 
 
meTodebi...............................................................................................................................................
 
48 
2.3  matricis Sebrunebis operaciis fizikuri arsi.........................................  57 
2.4  gausis meTodis Sesabamisoba sqemis gardasaxvebTan.............................  62 
Tavi 3 
normaluri reJimis parametrebis gaangariSebis algoriTmi......................  64 
Tavi 4 
damyarebuli reJimebis angariSi simetriuli da  
 
arasimetriuli mokle SerTvebis dros............................................................................  69 
4.1  rTuli simetriuli avariuli reJimebis analizi....................................  69 
4.2  simetriul mdgenelTa gamoyeneba arasimetriuli reJimebis 
 
 
angariSisas........................................................................................................................................  82 
4.3  orfaza mokle SerTva...........................................................................................................  86 
4.4  erTfaza mokle SerTva.........................................................................................................  88 
4.5  orfaza mokle SerTva miwaze........................................................................................  90 
Tavi 5 
5.1  droSi Tanxvedrili erTfaza mokle SerTvebi...........................................  93 
5.2  sxvadasxva saxis mokle SerTvis warmodgena erTfaza mokle 
 
 
SerTvebiT............................................................................................................................................  100 
5.3  samfaza mokle SerTva...........................................................................................................  101 
5.4  orfaza mokle SerTva miwaze........................................................................................  103 
5.5  110kv-iani qselisaTvis Catarebuli angariSebis Sedegebis 
 
 
analizi..................................................................................................................................................  107 
Tavi 6 
fazaTaSorisi mokle SerTvebi..................................................................................................  120 
daskvna.................................................................................................................................................................  133 
danarTebi.........................................................................................................................................................  138 
literatura...................................................................................................................................................  141 
 


 
ნახაზების ნუსხა 
ნახაზი 1 
martivi Sekruli qselis Canacvlebis sqema...................................... 
21 
ნახაზი 2 
martivi qselis Canacvlebis sqema incidenciis I  
 
 
matricis misaRebad.............................................................................. 
29 
ნახაზი 3 
martivi qselis Canacvlebis sqema incidenciis II  
 
 
matricis misaRebad.............................................................................. 
31 
ნახაზი 4 
martivi qselis Canacvlebis sqema transformatoruli 
 
 
kavSirebis gaTvaliswinebiT............................................................. 
34 
ნახაზი 5 
rTuli qselis Canacvlebis sqema konturuli 
 
 
gantolebebis misaRebad..................................................................... 
43 
ნახაზი  6 
zogadi sqema kvanZebis n raodenobiT......................................... 
44 
ნახაზი  7 
,,T”_sebri sqema..................................................................................................
 
45 
ნახაზი  8 
martivi qselis Canacvlebis sqema kvanZuri winaRobebis 
 
 
misaღebad................................................................................................... 
46 
ნახაზი  9 
martivi qselis Canacvlebis sqemebi kvanZebis sakuTari 
 
 
da urTierTwinaRobebis matricis misaRebad........................... 
49 
ნახაზი  10  martivi qselis Canacvlebis sqemebi Stoebis sakuTari 
 
 
da urTierTgamtarobebis matricis misaRebad........................ 
55 
ნახაზი 11  StoebSi CarTuli Zabvis wyaroebis Secvla denis 
 
 
wyaroebiT.................................................................................................. 
58 
ნახაზი 12  Zabvisa da denis wyaros moqmedebiT miRebuli Sekruli 
 
 
da gaxsnili oTxpolusebi................................................................ 
59 
ნახაზი 13    rTuli Sekruli qseli....................................................................... 
62 
ნახაზი 14  mokle SerTvis dros aqtiur da pasiur qselSi Zabvis 
 
 
wyaroebis CarTva................................................................................... 
70 
ნახაზი15 
fizikur modelSi Zabvis wyaroebis Secvla denis 
 
 
wyaroebiT.................................................................................................. 
72 
ნახაზი 16    normaluri da avariuli reJimebis zeddeba............................ 
74 
ნახაზი 17 
arasimetriul veqtorTa sistema.................................................... 
82 
ნახაზი 18  arasimetriuli veqtorebis daSla simetriul 
 
 
mdgenelebad............................................................................................. 
83 
ნახაზი 19  orfaza mokle SerTva......................................................................... 
86 
ნახაზი 20  Zabvebisa da denebis veqtoruli diagrama orfaza 
 
 
mokle SerTvis dros........................................................................... 
88 
ნახაზი 21    erTfaza mokle SerTva....................................................................... 
88 
ნახაზი 22  Zabvebisa da denebis veqtorul diagrama erTfaza 
 
 
mokle SerTvis dros........................................................................... 
90 
ნახაზი 23   
orfaza mokle SerTva miwaze.......................................................... 
90 
ნახაზი 24  Zabvebisa da denebis veqtoruli diagrama orfaza 
 
 
miwaze mokle SerTvis dros............................................................ 
92 
ნახაზი 25  pirdapiri mimdevrobis sqema simetriuli samfaza mokle 
 
 
SerTvis dros................................................................................................................... 
96 

10 
 
ნახაზი 26    uku mimdevrobis sqema simetriuli samfaza mokle 
 
 
SerTvis dros................................................................................................................... 
96 
ნახაზი 27    nulovani mimdevrobis sqema simetriuli samfaza 
 
 
mokle SerTvis dros................................................................................................. 
96 
ნახაზი 28  pirdapiri mimdevrobis sqemaSi mokle SerTvis 
 
 
modelireba denis wyaroebiT........................................................................... 
97 
ნახაზი 29  uku mimdevrobis sqemaSi mokle SerTvis modelireba 
 
 
denis wyaroebiT............................................................................................................. 
97 
ნახაზი 30  nulovani mimdevrobis sqemaSi mokle SerTvis 
 
 
modelireba denis wyaroebiT........................................................................... 
97 
ნახაზი 31  110kv Zabvis eleqtruli qseli........................................................................  109 
ნახაზი 32  pirdapiri mimdevrobis Canacvlebis sqema denebisa da 
 
 
Zabvebis angariSiT.......................................................................................................  110 
ნახაზი 33    uku mimdevrobis Canacvlebis sqema............................................................  110 
ნახაზი 34  nulovani mimdevrobis Canacvlebis sqema.............................................  110 
ნახაზი 35  110kv Zabvis eleqtruli qseli me-2 kvanZSi samfaza 
 
 
mokle SerTvis Semdeg.............................................................................................  113 
ნახაზი 36  pirdapiri mimdevrobis Canacvlebis sqema Secvlili 
 
 
sqemisTvis..............................................................................................................................  113 
ნახაზი 37  uku mimdevrobis Canacvlebis sqema Secvlili sqemisTvis.  113 
ნახაზი 38  nulovani mimdevrobis Canacvlebis sqema Secvlili 
 
 
sqemisTvis..............................................................................................................................  113 
ნახაზი 39  Secvlili sqemisTvis pirdapiri mimdevrobis Canacvle-  
 
 
bis sqemaSi denebisa da Zabvebis ganawileba....................................  114 
ნახაზი 40  denebis diagramebi a) erTfaza mokle SerTvis dros 
 
 
BfazaSi (i kvanZSi);   b) erTfaza mokle SerTvis dros 
 
 
C fazaSi (j kvanZSi).....................................................................................................  121 
ნახაზი 41  denebis diagramebi: a) i kvanZis pirdapiri da uku 
 
 
mimdevrobis denebis diagrama. b) j kvanZis pirdapiri 
 
 
da uku mimdevrobis denebis diagrama 
0
120
-iT Semobrune- 
 
 
bis Semdeg.............................................................................................................................  122 
ნახაზი 42 
pirdapiri mimdevrobis sqemaSi i(A faza) da j (B,C faza) 
 
 
kvanZebSi mokle SerTvis denebis modelireba denis  
 
 
wyaroebiT..............................................................................................................................  124 
ნახაზი 43  uku mimdevrobis sqemaSi i (A faza) da j(B,C faza)kvanZebSi 
 
 
m. S-is denebis modelireba denis wyaroebiT...................................  124 
ნახაზი 44  pirdapiri mimdevrobis sqemaSi i(B faza) da j (B,C faza) 
 
 
kvanZebSi m.S-is denis modelireba denis wyaroebiT................  126 
ნახაზი 45  uku mimdevrobis sqemaSi i(B f) da j (B,C f) kvanZebSi 
 
 
m.S-is denebis modelireba denis wyaroebiT.....................................  126 
ნახაზი 46  pirdapiri mimdevrobis sqemaSi i(C faza) da j (B,C faza) 
 
 
kvanZebSi m.S-is denis modelireba denis wyaroebiT................  128 
ნახაზი 47  uku mimdevrobis sqemaSi i (C faza) da j (B,C faza) 
 
 
kvanZebSi m.S-is denebis modelireba denis wyaroebiT 
128 

11 
 
შესავალი 
eleqtruli  energiis  gadacema  da  ganawileba  unda  xdebodes 
qselis  muSaobis  normalur  reJimSi,  anu  uzrunveyofili  unda 
iyos  muSaobis  saimedooba  da  energiis  xarisxi.  xSirad 
normaluri 
reJimis 
darRveva 
xdeba 
sxvadasxva 
avariuli 
situaciebisas.  magaliTad  mokle  SerTvebiT,  xazis  an  fazis 
gawyvetebiT,  an  maTi  kombinaciiT  (sxvadasxva  saxis  grZivi  da 
ganivi  dazianebebiT).  qselis  elementebi  daculi  unda  iyos 
avariuli denebis mier dazianebisagan.  
energetikuli  sistemis  mdgradi,  uavario  da  ekonomiuri 
muSaoba 
SeuZlebelia 
sareleo 
dacvisa 
da 
avtomatikis 
mowyobilobebis 
gareSe. 
dazianebuli 
ubnis 
swrafi 
da 
seleqtiuri  gamorTva  xdeba  Tanamedrove  sareleo  dacvis 
mowyobilobebiT.  maTi  saimedo  muSaobisaTvis  gaTvlili  unda 
iyos  SesaZlo  avariuli  parametrebi.  am  parametrebis  gaTvla 
gaangariSebas  eZRveneba 
mravali 
naSromi  da  jer  kidev 
mimdinareobs  am  mimarTulebiT  kvleva  Zieba.  Cven  SevecadeT  Cveni 
wvlili  Segvetana  am  saqmeSi  da  davamuSaveT  meTodika  rTuli 
avariuli reJimebis gasaangariSeblad. 
arsebuli 
meTodebi 
saSualebas 
iZlevian 
gaviangariSoT 
erTjeradi  avariis  dros  reJimis  parametrebi.  dazianebebi 
SeiZleba  iyos  simetriuli  da  arasimetriuli  mokle  SerTvebi, 
xazisa  da  fazis  gawyvetebi.  es  meTodebi  aseve  iZlevian 
saSualebas  gaangariSebuli  iqnas  denebi  da  Zabvebi  erTroulad 
ori  dazianebis  SemTxvevaSi,  rogoricaa  magaliTad  erT  ubanSi 
fazis  gawyveta  da  meore  ubanSi  simetriuli  an  arasimetriuli 
mokle SerTva. 
Cvens 
mier 
damuSavda 
meTodika, 
romelic 
avariuli 
parametrebis  gaangariSebis  saSualebas  iZleva  nebismieri  saxisa 
da  raodenobis  ganivi  dazianebis  (anu  mokle  SerTvis  nebismieri 
kombinaciis)  dros.  amis  SesaZleblobas  arsebuli  meTodebi  ar 
iZleodnen. 

12 
 
warmodgenili  meTodikis  safuZvelze  SevqmeniT  maTematikuri 
modeli.  am  meTodis  gamoyenebiT  konkretuli  qselisaTvis 
CavatareT  angariSebi  erTdrouli  arasimetriuli  dazianebebis 
SemTxvevaSi.  angariSebs  vawarmoebdiT  programa  MATLAB-is 
saSualebiT.  am  modelis  safuZvelze  unda  damuSavdes  programa 
monacemTa  bazis  marTvis  sistemaSi  Tanamedrove  dizainiTa  da 
grafikiT. 
naSromSi warmodgenilia arasimetriuli avariuli reJimebis 
parametrebis gaangariSebis algoriTmebi, dafuZvnebuli sistemis 
mdgomareobis amsaxvel kvanZur gantolebebze.   
arasimetriuli  mokle  SerTvis  SemTxvevaSi,  simetriuli 
sistemebisaTvis  Camoyalibebuli  Teoria  gadaitaneba  avariuli 
reJimebis  simetriul  mdgenelebSi.  raki  avariuli  denebis 
mdgenelebi 
cirkulireben 
mxolod 
Sesabamisi 
mimdevrobis 
sqemaSi,  yvela  is  kanoni  da  debuleba,  rac  samarTliania 
simetriuli 
sistemebisaTvis, 
samarTliania 
TiToeuli 
mimdevrobis sqemaSia rsebuli eleqtruli reJimebisaTvis. 
e.i  TiToeuli  mimdevrobis  sqemaSi  damokidebuleba  denebsa  da 
Zabvebs  Soris  aRiwereba  kvanZuri  gantolebebiT,  winaswar, 
TiToeuli 
mimdevrobis 
sqemisaTvis 
gaTvlili 
kvanZuri 
winaRobebis  matricis  saSualebiT.  am  gantolebaTa  gaangariSeba 
xdeba  erTfaza  mokle  SerTvisaTvis  dadgenili  sasazRvro 
pirobebis  gaTvaliswinebiT,  rasac  ucnobebis  ricxvi  dahyavs 
dazianebaTa ricxvamde. 
amgvarad  erTfaza  mokle  SerTvis  sasazRvro  pirobebi 
mosaxerxebelia  unificirebuli  gantolebebis  misaRebad.  amitom 
yvela saxis mokle SerTvas ganvixilavT rogorc erTfaza mokle 
SerTvis  reJimebis  zeddebas.  ase  magaliTad,  Tu  sami  erTfaza 
mokle SerTvis (A, B da C fazebSi) aRmwer gantolebebs davadebT 
kvanZebis Serwymis pirobas, rac iTvaliswinebs kvanZebis sakuTari 
da 
urTierTwinaRobebis 
tolobas 
samive 
mimdevrobis 
sqemebisaTvis,  miviRebT  dazianebis  adgilas  denebis  fazur 

13 
 
mniSvnelobebs.  igive  iTqmis  miwaze  orfaza  mokle  SerTvis 
SemTxvevaSi. 
aRniSnuli  gantolebebi  nebismieri  saxis  da  raodenobis 
erTdrouli arasimetriuli mokle SerTvis (miwaze) gaangariSebis 
saSualebas iZlevian. 
ganxiluli  meTodikis  Tavisebureba  mdgomareobs  imaSi,  rom 
nebismieri saxis dazianeba warmoidgineba rogorc erTfaza mokle 
SerTvebis  reJimebis  zeddeba.  am  meTodiT  movaxdineT  aseve 
fazaTaSoriso  mokle  SerTvebis  gaangariSebac.  fazaTaSorisi 
mokle  SerTvebic  warmovadgineT  aRniSnuli  gantolebebiT, 
romelTac daedoT damatebiTi piroba, ganpirobebuli erTi fazis 
meore  fazasTan  uSualo  SeerTebiT.  am  damatebiT  pirobas 
Seesabameba  erT-erTi  dazianebuli  fazis  denebis  (pirdapiri  da 
uku  mimdevrobis  sqemebSi)  Semobruneba  120
0
-iT.  amgvarad  Cven 
saSualeba  mogveca,  raki  yvela  dazianeba  warmoadgens  erTfaza 
mokle 
SerTvebis 
kombinacias, 
gaviangariSoT 
nebismieri 
simetriuli da arasimetriuli avariuli reJimebi. 
 

14 
 
Tavi I 
naSromSi warmodgenil problemasTan dakavSirebiT 
arsebuli literaturis mimoxilva 
 
energosistemis    proeqtireba  da  eqspluatacia  moiTxovs  didi 
raodenobiT  kvlevebs  da  gaangariSebis  Catarebas  normaluri  da 
avariuli  reJimebis  parametrebis  gansazRvrasTan    dakavSirebiT. 
am  kvlevebs  miekuTvnebian  damyarebuli  normaluri  reJimebis 
gaangariSebebi,  statikuri  da  dinamikuri  mdgradobis  analizi, 
aqtiuri  da  reaqtiuli  simZlavreebis  ganawilebis  optimizacia, 
mokle 
SerTvis 
denebis 
gansazRvra, 
maregulirebeli 
mowyobilobebisa da avariis sawinaaRmdego avtomatikis danayenTa 
parametrTa ganszRvra da sxva. energosistemis ganviTareba iwvevs 
am  tipis  samuSaoebis  garTulebas,  rac  Tavis  mxriv  moiTxovs 
Tanamedrove kompiuteruli teqnologiebis maRal dones. 
damyarebuli 
reJimis 
gaangariSebas 
gansakuTrebuli 
mniSvneloba  eniWeba  im  garemoebebis  gamo,  rom  am  angariSis 
Sedegebi (nakadganawileba, kvanZuri Zabvebi, Zabvisa da simZlavris 
danakargebi) 
aucilebelia 
ara 
marto 
eqspluataciis 
procesisaTvis,  aramed  aucilebelia  sxvadasxva  amocanebis 
amoxsnisas.  rogorebicaa  reJimebis  optimizacia,  gardamavali 
procesebis angariSi mokle SerTvebis angariSi da sxva. 
eleqtroenergetikuli  sistemis  reJimebis  gaangariSebasTan 
dakavSirebiT  gamoqveynebulia  didi  raodenobiT  literatura.  [1] 
am  SromebSi  ganxilulia  am  problemis,  kerZod  reJimis 
parametrebis  gaangariSebis  sxvadasxva  meTodebi.  mocemulia 
topologiuri analizis safuZvlebi da am problemis gadawyvetis 
Tanamedrove  midgoma  kompiuteruli  teqnologiebis  gamoyenebiT 
[2]
 
    detalurad  aris  ganxiluli  sistemis  mdgomareobis 
ZiriTadi  gantolebebi  da  am  gantolebebis  klasifikacia  [3]   
naSromi  eZRvneba  eleqtruli  sistemis  damyarebuli  reJimebis 
gaangariSebis  sxvadasxva  meTodebs  (kvanZurs,  konturuls).  garda 

15 
 
amisa  ganxilulia  am  amocanis  amoxsnis  sxvadasxva  meTodebi 
rogorc pirdapiri  aseve iteraciuli. gamokveTilia am meTodebis 
gansxvaveba  da  upiratesoba  konkretuli  amocanebis  gadawyvetis 
dros.  gansakuTrebuli  adgili  ukavia  Tanamedrove  algoriTmebs, 
romlebic didi ganzomilebis amocanebis gadawyvetis saSualebas 
iZleva  da  uzrunvelyofs  kompiuteruli  resursebis  efeqturad 
gamoyenebas. 
rogorc  ukve  aRvniSneT  normaluri  reJimis  parametrebi 
gamoiyenebian  avariuli  reJimebis  gasaangariSebladac.  TviTon 
avariuli  reJimis  parametrebis  gansazRvra  aseve  aucilebel 
amocanas  warmoadgens,  vinaidan  am  avariuli  parametrebis 
winaswari 
gansazRvris 
gareSe 
warmoudgenelia 
sistemis 
usafrTxo 
muSaobis 
uzrunvelyofa. 
eleqtruli 
reJimebis 
angariSis  Casatareblad  aucilebelia  eleqtruli  sistemis 
principialuri sqemis warmodgena misi Canacvlebis sqemiT 
nebismieri  eleqtruli  reJimi  rogorc  normaluri  aseve 
avariuli  aRiwereba  erTi  da  igive  gantolebebiT.  amitom 
gansakuTrebuli  yuradReba  eqceva  sistemis  mdgomareobis  aRmwer 
gantolebebs.  warmodgenil  literaturaSi  [4]      ganxilulia 
sistemis  mdgomareobis  amsaxveli  kvanZuri  da  konturuli 
gantolebebi.  gaanalizebulia  am  meTodebis  Taviseburebani  da 
gamokveTilia  kvanZuri  gantolebebis  upiratesoba  konturulTan 
SedarebiT. ganxilulia agreTve miRebuli gantolebebis amoxsnis 
pirdapiri da iteraciuli meTodebi. 
mocemulia  topolologuri  analizis  safuZvlebi,  sistemis 
mdgomareobis  amsaxveli  gantolebebis  warmodgena  incidenciis 
matricebis saSualebiT, gantolebaTa amoxsnis rogorc pirdapiri 
(matricis  Sebruneba,  gausis  meTodi  da  sxva),  aseve  iteraciuli 
meTodebi  (martivi  iteracia,  zeidelisa  da  niutonis  meTodi). 
gansakuTrebuli  yuradReba  aqvs  daTmobili  ganzogadoebuli 
parametrebiani  matriculi  gantolebebiT  sistemis  mdgomareobis 
aRweras.  am  gantolebebis  gamoyenebas  rogorc  normaluri  aseve 
avariuli reJimebis parametrebis gaangariSebis dros. 

16 
 
avariuli  reJimebis  gaangariSebis  Sedegad  miRebuli  aqtiuri 
parametrebi  warmoadgenen  erT-erT  safuZvels  sareleo  dacvis 
samsaxuris 
gamarTuli 
muSaobisaTvis. 
amJamad 
arsebuli 
meTodebiT 
[2,9] 
warmoebs 
erTjeradi 
grZivi 
da 
ganivi 
dazianebebis gaangariSeba. samfaza mokle SerTva, erTfaza mokle 
SerTva,  fazaTaSorisi  mokle  SerTva,  orfaza  mokle  SerTva 
miwaze,  aseve  xazisa  da  fazis  gawyvetebi.  am  monacemebis 
safuZvelze  xdeba  sareleo  dacvis  danayenis  SerCeva  -  Semowmeba. 
bolo 
dros 
warmodgenili 
kompiuteruli 
programebiT 
gaangariSebas  axdenen  erTdroulad  ori  dazianebis,  simetriuli 
da arasimetriuli, SemTxvevebisTvis. Cven CavatareT samuSaoebi da 
kvleva-Zieba  raTa  mogvexerxebina  yvela  tipis  ganivi  dazianebis 
gaangariSeba.  
arasimetriuli  reJimis  angariSi  ganxilulia  simetriul 
mdgenelTa 
meTodis 
bazaze 
[2]. 
am 
meTodis 
Tanaxmad 
arasimetriuli  reJimi  warmoadgens  sam  simetriuli  reJimis 
zeddebas,  romlebic  Seesabamebian  pirdapiri,  uku  da  nulovani 
mimdevrobis 
sqemebs. 
TiToeuli 
am 
mimdevrobis 
reJimis 
angariSisas  samarTliania  yvela  is  meTodika,  rac  samarTliania 
simetriuli sistemebisaTvis. 
 
 
$1.1 eleqtruli sistemebis Canacvlebis sqemebi da maTi 
elementebi 
 
imisaTvis  rom  viangariSoT  eleqtruli  sistemis  muSaobis 
reJimi  saWiroa,  rom  Tavdapirvelad  SevadginoT  misi  Canacvlebis 
sqema.  Canacvlebis  sqemas  (an  ubralod  sqemas)  uwodeben 
eleqtruli wredis grafikul gamosaxulebas romelic gviCvenebs  
misi  monakveTebis  Tanmimdevrul  SeerTebas  da  amasTanave  asaxavs 
gansaxilveli  eleqtruli  wredis  Tvisebebs.  Eeleqtruli  wredi 
da Sesabamisad misi sqema Seicaven Stoebs, kvanZebs da konturebs. 

17 
 
Sto_es  aris  eleqtruli  wredis  nawili  romelic  Sedgeba 
mimdevrobiT 
SeerTebuli 
elementebisagan 
(maTSi 
unda 
gaedinebodes erTi da igive sididis deni). 
kvanZi_es aris ori an meti Stos SeerTebis adgili. 
konturi_es  aris  nebismieri  Caketili  gza  romelic  gadis  
ramodenime  Stoze.  Tu  eleqtruli  wredis  sqemas  ar  gaaCnia 
konturebi,  maSin  mas  ewodeba  gaxsnili.  Ggaxsnil  sqemebSi 
TiToeuli  kvanZis  kveba  xorcieldeba  mxolod  erTi  mxridan.  
TiToeuli  kvanZi  iRebs  kvebas  araumetes  erTi  Stodan.  romelime 
Stos  gamorTva  gamoiwvevs  yvela  im  kvanZis  kvebis  Sewyvetas 
romlebic  kvebas  iRebdnen  am  Stos  gavliT.  sqema,  romelic 
Seicavs  Tundac  erT    konturs  ewodeba  Caketili  sqema.  Caketil 
sqemaSi arsebobs erTi kvanZi mainc, romelic kvebas iRebs ori an 
meti  Stodan.  romelime  Stos  gamorTva  ar  gamoiwvevs  kvebis 
Sewyvetas. 
eleqtruli  sqemis  elementebi  iyofian  aqtiur  da  pasiur 
elementebad.  pasiuri  elementebi  qmnian  eleqtruli  denebis 
gavlis gzebs.  
eleqtruli  sistemis  pasiuri  elementebi  iyofian  grZiv  da 
ganiv  elementebad.  ganivi  pasiuri  elementebi  –  es  aris  Stoebi, 
romlebic  CarTulni  arian  el.  sqemis  kvanZebsa  da  neitrals 
Soris,  anu  Zabvis  mqone  kvanZsa  daNnulovani  potencialis  mqone 
kvanZs  Soris.  grZivi    pasiuri  elementebi  es  aris  Stoebi, 
romlebic  aerTeben  yvela  kvanZs  garda  kvanZisa  romelsacAaqvs 
nulis  toli  Zabva  anu  grZivi  Stoebi  ar  arian  SeerTebulni 
neitralTan.  grZivi  elementebi  Seicaven  eleqtrogadamcemi 
xazebis  aqtiur  da  induqtiur  winaRobebs,  transformatorebis 
gragnilebis 
aqtiur 
da 
induqtiur 
winaRobebs, 
grZivi 
sakompensacio 
mowyobilobebis 
tevadur 
winaRobebs. 
ganivi 
pasiuri  elementebi  Seesabamebian  xazebis  gamtareblobebs  miwis 
mimarT,  reaqtorebs  da  kondensatorebs,  romlebic  CarTulni 
arian 
miwasTan 
(kondensatorTa 
batareebi, 
maSuntebeli 
reaqtorebi).  Aaseve  transformatoris  foladSi  simZlavris 

18 
 
danakargebi,  Canacvlebis  sqemaze  warmodgeba  rogorc  ganivi 
gamtareblobebi.  Canacvlebis  sqemebis  aqtiuri  elementebi  arian 
Zabvisa  da  denis  wyaroebi,  romlebic  ZiriTadad  gamoiyenebian 
mokledSerTvis denebis angariSis dros. 
denis 
wyaroebs 
Seesabamebian 
eleqtro 
sadgurebis  
generatorebi  da  momxmarebelTa  datvirTvebi.  denis  wyaroebi 
arian  eqtroenergiis    wyaroebi  romelTac  datvirTvis  winaRobis 
cvlilebisas  denis  mniSvneloba  ar  ecvlebaT.  aseTi  reJimi 
SesaZlebelia  maSin  roca  Sida  winaRoba  gacilebiT  aRemateba 
datvirTvis 
winaRobas. 
marTlac 
generatoris 
winaRoba 
damyarebul  reJimSi,  3-4-jer  metia  gare  datvirTvis  winaRobaze. 
amitom  nominaluri  parametrebiT  muSaobis  dros,  gare  winaRobis 
mcire  cvlilebisas,  generatoris  denis  mniSvneloba  SegviZlia 
ucvlelad CavTvaloT. 
rac 
Seexeba 
Zabvis 
wyaroebs_isini 
aseve 
warmoadge-
nenLelqtroenergiis  wyaroebs,  romelTa  gamomyvanebze  Zabva  ar 
icvlis  mniSvnelobas  datvirTvis  cvlilebisas  sakmaod  did 
zRvrebSi.  Ees  niSnavs  imas,  rom  Zabvis  wyaros  Sida  winaRoba 
imdenad  mcirea,  rom  Zabvis  vardna  masze  Zalzed  pataraa.  Aamis 
gamo  Zabvis  wyaros  SeuZlia  SeinarCunos  ucvleli  sididis  Zabva 
momWerebze gare denis cvlilebisas sakmaod didfarglebSi. 
zemoT CamoTvlili  pasiuri elementebis ZiriTadi parametrebi 
arian  aqtiuri  winaRoba  r,  iduqtivoba  L  ,  da  tevadoba  C  .    wredis 
parametrebi  ama  Tu  im  xarisxiT  damokidebulni  arian  denze  da 
Zabvaze.  magaliTad  winaRoba  r  damokidebulia  denze,  radganac 
denis  gazrdisas  izrdeba  gamtaris  temperatura.  kondensatoris 
tevadoba  damokidebulia  Zabvaze,  xolo  koWas  induqtivoba  ki 
denze.  Ees  damokidebuleba  umravles  SemTxvevaSi  Zalzed  sustia 
da  amitom  SegviZlia  misi  ugulebelyofa.  Ee.  i.  Cven  SegviZlia 
wredis pasiuri elementebis maxasiaTeblebi warmovidginoT swori 
xazebiT.  wredis  aseT  elementebs  ewodebaT  wrfivi.  wrfiv 
elementebSi winaRoba _ r, tevadoba _ C, induqtivoba _ L mudmivi 

19 
 
sidideebia  anuAar  arian  elementSi  gamaval  denze  da  modebul 
Zabvaze damokidebulni. 
eleqtruli  wredis  damyarebuli  reJimi,  mudmivi  denisa  da 
Zabvis  wyaroebis  arsebobisas,  aris  wredis  iseTi  mdgomareoba, 
romlis  drosac  deni  nebismier  StoSi  da  Zabva  nebismier  kvanZSi 
aris  ucvleli  xangrZlivi  drois  ganmavlobaSi.  damyarebul 
reJimSi gvaqvs wrfivi pasiuri elementebi da moduliTa da faziT 
ucvleli  denis  wyaroebi.  aseT  SemTxvevaSi  damyarebuli  reJimi 
aRiwereba  wrfivi  algebruli  gantolebebiT.  aseT  wredebs 
ewodebaT  wrfivi  eleqtruli  wredebi.  es  SemTxveva  Seesabameba 
eleqtruli  sistemis  damyarebuli  reJimis  angariSs,  rodesac 
datvirTvebisa 
da 
generatorebis 
denebs, 
eleqtrosistemis 
nebismier kvanZSi gaaCniaT ucvleli sididis  modulida faza. 
Tu  eleqtruli  wredis  pasiuri  elementebis  parametrebi 
damokidebulni  arian  gamaval  denze  da  modebul  Zabvaze,  maSin 
aseTi 
elementebis 
maxasiaTeblebic 
arawrfivia, 
da 
aseT 
elementebs  ewodebaT  arawrfivi.  viciT,  rom  iseT  eleqtrul 
wreds romelic Seicavs Tundac erT arawrfiv elements ewodeba 
arawrfivi. E 
eleqtruli  sistemebis  damyarebuli  reJimebis  angariSisas, 
pasiuri  elementebis  arawrfivoba,  rogorc  wesi  ar  aris 
gaTvaliswinebuli.  am  mxriv  Canacvlebis  sqemis  grZivi  nawili, 
yovelTvis  wrfivia.  amave  dros,  rogorc  wesi,  damyarebuli 
reJimebis  angariSisas  iTvaliswineben  denis  wyaroebis  arawrfiv 
maxasiaTeblebs. 
denis 
wyaroebis 
arawrfivoba 
Seesabameba 
kvanZebSi 
generatorebisa  da  momxmareblebis  tvirTebis  mocemas  mudmivi 
simZlavriT,Aaseve 
datvirTvebis 
mocemas 
maTi 
statikuri 
maxasiaTeblebiT,  romlebic  warmoadgenen  momxmareblis  tvirTis 
damokidebulebas    Zabvaze.  aseTi  arawrfivi  denis  wyaroebis 
arsebobisas eleqtruli sistemis damyarebuli reJimebi aRiwereba 
arawrfivi  algebruli  gantolebebiT  anu  damyarebuli  reJimis 
arawrfivi gantolebebiT. 

20 
 
sabolood  Cven  SegviZlia  davaskvnaT:  Tu  energosistemis 
Canacvlebis  sqema,  romelic  warmodgenilia  wrfivi  pasiuri 
elementebiTr, L, Cda denis wyaroebi mocemulia mocemulia mudmivi 
sididis  deniTa  daFfaziT,  maSin  aseTi  reJimi  aRiwereba  wrfivi 
algebruli  gantolebebiT.  xolo  Tu  energosistemis  Canacvlebis 
sqema  (romelic  warmodgenilia  arawrfivi  pasiuri  elementebiT  r, 
L, C) 
da denis wyaroebi mocemulia simZlavriT: I
kv
=S
kv
*
/√3U
k
*
 (1.1.1), 
maSin  es  reJimi  aRiwereba  arawrfivi  algebruli  gantolebebiT. 
aseTi  saxiT  warmodgenil  denis  wyaroze  amboben,  rom  igi 
arawrfivia, 
radganac 
is 
damyarebuli 
reJimis 
amsaxvel 
gantolebaSi  jdeba  ara  rogorc  mudmivi  sidide  (rogorc  R,X 
L),
Aaramed  rogorc  Zabvis  funqcia.  es  Cans  (1.1.1)  gantolebidanac, 
sadac  S
kv
*
=const  –  K  - 
uri  kvanZis,  simZlavris  SeuRlebuli 
mniSvnelobaa. U
kv
*
  - K -
uri kvanZis Zabvis SeuRlebuli komleqsuri 
mniSvnelobaa.  I
kv
(U)  – 
arawrfivi  denia,  romelic  damokidebulia 
Zabvaze. 
 
 

21 
 
$ 1.2 sistemis mdgomareobis amsaxveli ZiriTadi gantolebebi 
 
avariuli  reJimebis  maTematikuri  modelebi  aRiwerebian 
sistemis  mdgomareobis  amsaxveli  igive  gantolebebiT  rogoric 
miRebulia normaluri reJimebis analizis dros.  
sistemis  mdgomareobis  amsaxveli  yvela  gantoleba  emyareba 
kirxhofis  kanonebs.  am  gantolebebis  pirdapiri  amoxsna  iZleva 
kvanZur  Zabvebsa  da  denebs  StoebSi  da  maTi  ricxvi  udris 
damoukidebeli  konturebisa  da  kvanZebis  jams.  amitom  ufro  
xSiri  gamoyeneba  aqvs  kirxhofis  gantolebebis  gardasaxviT 
miRebul 
kvanZur 
da 
konturul 
gantolebebs, 
romelTa 
ganzomilebac    mniSvnelovnad  naklebia  uSualod  kirxhofis 
kanonebis mixedviT Sedgenil gantolebebTan SedarebiT [1] [3] [11]. 
 
 
 
$1.3 kvanZuri Zabvebis gantolebebi 
 
ganvixiloT  kvanZuri  Zabvebis  gantolebis  miRebis  konkretuli 
magaliTi: 
1
I
I
2
y
1
y
2
II
I
3
y
4
y
3
5
y
4
2

I
3
2

I
4
3

I
1
4

I
 
nax 1. martivi Sekruli qselis Canacvlebis sqema 
me_4  kvanZi  aviRoT  mabalansirebel  kvanZad.  amave  kvanZis  Zabva 
iyos  bazisuri  Zabva 
4
U
.  movaxdinoT  Cveni  mosazrebiT  denebis 
miaxloebiTi 
ganawileba 
StoebSi 
(StoebSi 
denebis 
mimarTulebebis  dadgena).  Tu  amoxsnis  Semdeg  denis  sidides 
miviRebT uaryofiTi niSniT, maSin am denis realuri mimarTuleba 

22 
 
ar  emTxveva  Cvens  mier  aRebul  nakadganawilebas,  maSin  dens 
naxazze Seecvleba mimarTuleba da misi sidide aiReba “+” niSniT. 
nax 1_ze mocemuli wredisaTvis 1, 2, 3 kvanZebisaTvis davweroT 
kirxofis I kanonis gantolebebi: 












0
34
23
2
12
23
24
1
12
41
I
I
I
I
I
I
I
I
I
#3_
 
kvanZi
#2_
 
kvanZi
#1_
 
kvanZi
             
    (1.3.1) 
(4)  kvanZisTvis  gantolebis  daweras,  rogorc  aRvniSneT  azri 
ar aqvs. 
StoSi gamavali denebi gamovsaxoT am StoSi Zabvis vardnebiT, 
gveqneba: 




















0
5
5
4
4
2
3
3
4
4
2
2
1
2
2
1
1
U
Y
U
Y
I
U
Y
U
Y
U
Y
I
U
Y
U
Y
               
 (1.3.2) 
StoebSi  Zabvis  vardnebi  gamovsaxoT  kvanZuri  Zabvebis 
meSveobiT: 























4
3
5
3
2
4
4
2
3
2
1
2
1
4
1
U
U
U
U
U
U
U
U
U
U
U
U
U
U
U
                          (1.3.3) 
Tu (1.3.3) _s SevitanT (1.3.2) _Si gveqneba: 




















0
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
4
3
5
3
2
4
2
4
2
3
3
2
4
2
1
2
1
2
1
2
1
4
1
U
U
Y
U
U
Y
I
U
U
Y
U
U
Y
U
U
Y
I
U
U
Y
U
U
Y
   aqedan 































4
5
3
5
4
2
4
4
3
2
3
4
2
4
3
2
1
2
4
1
1
1
2
1
2
1
0
)
(
)
(
)
(
U
Y
U
Y
Y
U
Y
U
Y
I
U
Y
U
Y
Y
Y
U
Y
U
Y
I
U
Y
U
Y
Y
             
  (1.3.4) 
Y
1
+Y
2
;  Y
2
+Y
3
+Y
4
;  Y
4
+Y
5
=Y
33
_warmoadgenen  kvanZebis  sakuTar 
gamtareblobebs. isini sididiT tolia kvanZSi SerTuli Stoebis 
gamtareblobebis  jamis.  igulisxmeba  is  Stoc  romelic  aerTebs 
mabalansirebel  kvanZsa  da  mocemul  kvanZs.  danarCeni  sidideebi 

23 
 
Y
2

Y

warmoadgenen 
kvanZebis 
urTierT 
gamtareblobebs 
konkretuli sqemisaTvis (nax.1). 
Tu  davuSvebT,  rom  Y
1
+Y
2
=Y
11
;    Y
2
+Y
3
+Y
4
=Y
22
;    Y
4
+Y
5
=Y
33
;
  da 
Y
12
=Y
21
=Y
2
;  Y
32
=Y
23
=Y
4

(1.5.4)  gantolebaTa  sistema  miiRebs  Semdeg 
saxes: 
 


















4
5
3
33
2
32
4
3
2
3
23
2
22
1
21
4
1
1
2
12
1
11
0
U
Y
U
Y
U
Y
U
Y
I
U
Y
U
Y
U
Y
U
Y
I
U
Y
U
Y
           
 (1.3.5) 
Tu  eleqtruli  wredi  Sedgeban+1raodenobis  kvanZisagan, 
maSinnraodenobis  damoukidebeli  kvanZisaTvis  daweril  kvanZuri 
Zabvebis gantolebebs zogadad eqnebaT Semdegi saxe: 





















































n
n
nn
n
n
n
n
n
n
n
I
U
Y
U
Y
U
Y
U
Y
I
U
Y
U
Y
U
Y
U
Y
I
U
Y
U
Y
U
Y
U
Y
3
3
2
2
1
1
2
2
3
23
2
22
1
21
1
1
3
13
2
12
1
11
          (1.3.6) 
(1.3.
6)  gantolebaTa  sistemaSi  kvanZebSi  denis  wyaroebis  niSani 
ar  aris  miTiTebuli.  Mmisi  niSani  damokidebulia  imaze  Tu  ra 
saxis  kvanZs  warmoadgens  mocemuli  kvanZi_datvirTvis  Tu 
generaciis.  Tu  or  kvanZs  Soris,  eleqtrul  wredSi  ar  aris 
SemaerTebeli  Sto,  maSin  (1.3.5)  gantolebaTa  sistemaSi  Sesabamisi 
gamtarebloba aiReba 0-is toli. 
Tu  wredis  StoebSi  CarTulia  e.m.Z-ebi,  maSin  K-uri  kvanZis 
deni  I
K
tolia  jamisa,  am  kvanZTan  SerTuli  Stoebis  e.m.Z-ebis 
namravli 
Sesabamis 
gamtareblobebze_ 
I
k
=
∑E
ki
Y
ki. 
Tu 
e.m.Z. 
mimarTulia  kvanZisaken  jamSi  aiReba  “+”  niSniT,  xolo  Tu  ar 
aris mimarTuli kvanZisaken aiReba “-“ niSniT. 
(1.3.6)  gantolebaSi  Stoebis  sakuTari  da  urTierTgamtareb-
lobebi ganvalagoT matriculad: 














33
32
23
22
21
12
11
0
0
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
 
aseve  kvanZuri  denebi  da  kvanZuri  Zabvebi  davalagoT  veqtor-
svetebis saxiT:  

24 
 











0
2
1
I
I
I
;   











3
2
1
U
U
U
U
 
zemoTTqmulis  safuZvelze  kvanZuri  Zabvebis  gantoleba 
miiRebs saxes: 


















































5
4
3
4
1
4
2
1
3
2
1
33
32
23
22
21
12
11
0
0
0
Y
U
Y
U
Y
U
I
I
U
U
U
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
 
anu kvanZuri Zabvebis gantoleba Caiwereba Semdegnairad:  
b
b
kv
kv
kv
U
I
U








                   
 (1.3.7) 
(1.3.5) gantoleba SegviZlia gadavweroT Semdegi saxiTac: 





















0
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
4
3
33
4
2
32
2
4
3
23
4
2
22
4
1
21
1
4
2
12
4
1
11
U
U
Y
U
U
Y
I
U
U
Y
U
U
Y
U
U
Y
I
U
U
Y
U
U
Y
 
rogorc 
ukve 
aRvniSneT 
bolo 
gantolebaTa 
sistema 
analogiuria  (1.3.5)  gantolebaTa  sistemis.    gantolebaTa  sistema 
warmovadginoT matriculi saxiT: 







































0
0
0
2
1
4
3
4
2
4
1
33
32
23
22
21
12
11
I
I
U
U
U
U
U
U
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
 
Tu U
b
=0, 
anu Cvens SemTxvevaSi U
4
=0, 
maSin Y
kv
U
kv
=I
kv

yuradReba 
unda  mivaqcioT  imas,  rom  TuU  Cven  vatarebT  wrfivi  eleqtruli 
wredis  angariSs,  maSin  kvanZebSi  Zabvebi  da  StoebSi  denebi  ar 
arian  damokidebuli  imaze  TuU  romel  kvanZs  aviRebT  Cven 
mabalansireblad  denis  mixedviT,  Tu  yvela  (n+1)  kvanZis  denebis 
jami  aris  0-is  toli.  amitom  wrfiv  eleqtrul  sistemebSi, 
mabalansirebeli  kvanZis  arCeva,  aseve  misi  Zabvis  arCeva  (U
b
=0, 
U
b
≠0) ar axdens zegavlenas angariSis rezultatze. 
Y
kv
(U-U
b
)=I
kv 
gantolebis 
amoxsna 
gvaZlevs 
(U-U
b
)=∆U 
veqtorsvets.  igi  warmoadgens  ZabvaTa  vardnis  sidiedebs 
mabalansirebel kvanZsa da mocemul kvanZs Soris _ ∆U
1
;  ∆U
2
;  ∆U
3

…….  ∆U
n

amis  Semdeg  Cven  SegviZlia  ganvsazRvroT  ZabvaTa 

25 
 
realuri  sidideebi  kvanZebSi  U-U
b
=∆U;U=∆U+U
b

da  Sesabamisad 
U
1
=∆U
1
+U
b

U
2
=∆U
2
+U
b

U
3
=∆U
3
+U
b
 
.............. 
U
n
=∆U
n
+U
b

umetes 
SemTxvevaSi  angariSis  mizans  warmoadgens  denebis  gnsazRvra 
StoebSi  I
ij
=  (U
i
-U

)Y
ij
;  U
i
=U
b
+∆U
i
;  U
j
=U
b
+∆U
j
.   
amis  gaTvaliswinebiT: 
I
ij
=(U
b
+∆U
i
-U
b
-∆U
j
)Y
ij
=(∆U
i
-∆U
i
)Y
ij
.
 
arawrfivi  denis  wyaroebis  SemTxvevaSi  kvanZuri  Zabvebis 
gantolebebs aqvT Semdegi saxe: Y
kv
(U-U
b
)=S
*
/U
*
anuY
kv
∆U= S
*
/U
*
 
3  faza  cvladi  denis  wredisaTvis,  sadac  denebi  kvanZebSi, 
kvanZuri  Zabvebi  da  kvanZuri  gamtareblobebi  kompleqsuri 
sidideebia.  am  SemTxvevaSiMmatricul  gantolebas  eqneba  Semdegi  
saxe: Y
kv
U
kv
=S/U
kv
+ U
b
Y
b
 
kvanZuri  Zabvebis  gantolebis  amoxsna  SesaZlebelia  im 
SemTxvevaSic,  rodesac  saqme  gvaqvs  kompleqsur  ricxvebTan. 
amisaTvis 
mimarTavenn-uri 
 
rigis 
kompleqr 
wevrebiani 
gantolebaTa 
sistemis 
gardaqmnas 
2nrigis 
eqvivalentur, 
namdvilwevrebian  gantolebaTa  sistemad.  am  saxiT  Cawerili 
gantolebaTa sistema advilad ixsneba e.g.m-is saSualebiT. 
am  gardaqmnis  arsi  mdebareobs  SemdegSi:  Cvenn-ucnobian 
kompleqsurwevrebian 
gantolebaTa 
sistemas, 
warmovadgenT 
2nucnobian,  namdvilwevrebian  gantolebaTa  sistemad,  sadac 
pirvelin raodenobis ucnobi aris saZiebeli sidideebis (Zabvebis) 
namdvili  wevrebi,  meoren  raodenobis  ucnobi  aris  saZiebeli 
sidideebis 
warmosaxviTi 
nawilebi. 
sabolood 
gveqneba 
2nraodenobis  gantoleba  2nucnobiT.  vnaxoT,  Tu  rogor  xdeba, 
zogadad  kvanZuri  Zabvebis  gantolebaTa  sistemis  gardaqmna 
kompleqsuridan  namdvil  saxeSi.  kompleqsur  formaSi  kvanZuri 
gamtareb-lobebis matrica, Caiwereba Semdegi saxiT: 
Y
kv
 =G
kv
–jB
kv                                   
 (1.3.8). 
kvanZuri  Zabvebisa  da  kvanZuri  denebis  veqtor-svetebi 
Caiwereba Semdegi saxiT: 
U=U’+jU"  
daI=I’+jI"                                             (1.3.9)

Yüklə 1,86 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin