Vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi

Axborot xavfsizligi kategoriyalari

Axborot xavfsizligi nuqtai nazaridan olib qaraganda axborotlarni quyidagi kategoriyalarga ajratish mumkin:

1. 
   maxfiylik (konfidensiallik) – bu axborotlarning mo‗ljallangan shaxslardan boshqasidan himoyalanganlik kafolati. Bu kategoriyaning buzulishi, axborotning o‗g‗irlanishi yoki fosh etilishi deyiladi;
   
2. 
   butunlik – axborot uzatilganda yoki saqlanganda ko‗rinishining o‗zgarmaganlik kafolati. Bu kategoriyaning buzulishi soxtalashtirish deyiladi;
   
3. 
   autentifikatsiya – foydalanuvchilarning haqiqiyligini aniqlash.
   
4. 
   mualliflik – axborotda ko‗rsatilgan muallifning aynan o‗zi bo‗lishi kafolati;
   
5. 
   qayta tekshirish – tekshirish natijasida muallifning aynan o‗zi bo‗lishini isbotlash.
   

Axborot xavfsizligi nuqtai nazaridan olib qaraganda axborot tizimlarini quyidagi kategoriyalarga ajratish mumkin:

1. 
   ishonchlilik – tizim turlicha holatlar sodir bo‗lganda o‗zini qanday rejalashtirilgan bo‗lsa shunday tutishi kafolati;
   
2. 
   aniqlik – barcha buyruqlarning aniq va to‗liq bajarilishi kafolati;
   
3. 
   tizimga kirish nazorati – har xil guruhga mansub foydalanuvchilar axborot obyektlariga kirish ruxsati turlicha bo‗lishi va bu cheklashlar har doim bajarilishi kafolati;
   
4. 
   dastur nazorati – ixtiyoriy paytda dasturlar majmuasining ixtiyoriy komponentlari to‗laligicha tekshirilishi mumkinligi kafolati;
   
5. 
   identifikatsiya nazorati – tizimga ayni paytda kirgan foydalanuvchining aynan o‗zi bo‗lishi kafolati;
   
6. 
   atayin qilingan xatolarga nisbatan turg‗unligi – oldindan kelishilgan qoidalar chegarasida atayin qilingan xatolarga tizim o‗zini kelishilganidek tutishi kafolati.
   

Ushbu axborot xavfsizligi kategoriyalari kriptografiyaning asosiy yechilishi lozim bo‗lgan masalalaridir.

3.