Vii bob. Shaxsning hissiy-irodoviy sohasi

VII BOB. SHAXSNING HISSIY-IRODOVIY SOHASI
REJA:
7.1. Hissiyot to`g`risida tushuncha. Kayfiyatlar, stress, depressiya, eyforiya.
7.2. Hissiyotlar nazariyalari.
7.3. Iroda haqida tushuncha. Irodaviy xatti-harakat motivatsiyasi.


Asosiy tayanch tushunchalar: hissiyot, emotsiya, affekt, kayfiyat, hayajonlanish, stress, depressiya, eyforiya, iroda, tavakkalchilik, istak, ijro.


7.1. Hissiyot to`g`risida tushuncha. Kayfiyatlar, stress,
depressiya, eyforiya
Kundalik hayotimiz davomida biz turli xil his-tuyg'ularni boshdan kechiramiz. Tuyg'u - bu biz ko‘pincha his-tuyg'ularimiz sifatida tasvirlaydigan subyekti v holat. Tuyg'u va kayfiyat so‘zlari ba'zan bir-birining o‘rnida ishlatiladi, ammo psixologlar bu so‘zlardan ikki xil narsaga ishora qilish uchun foydalanadilar.
I nson idrok etish, hayol surish va fikrlash jarayonlarida faqat voqelikni bilib qolmay, balki shu bilan birga hayotdagi u yoki bu narsalarga qanday bo`lmasin munosabat bildiradi. Unda ularga nisbatan u yoki bu tarzda his-tuyg`u paydo bo`ladi. Bunday ichki shaxsiy munosabatning manbai - faoliyat va munosabat jarayonlari bo`lib, u ana shunday jarayonlarda ro`y beradi, o`zgaradi, barqaror tus oladi yoki yo`qoladi.
14-rasm. Kichkintoylar his-tuyg'ularni tezda aylanib o‘tishlari mumkin, ular (a) bir lahzada juda xursand bo‘lishadi va (b) keyingi paytda juda qayg'uli.

Biz quvonch cho‘qqisida yoki umidsizlik tubida bo‘lishimiz mumkin. Bizga xiyonat qilganda g'azablanishimiz, tahdid qilganimizda qo‘rqishimiz va kutilmagan voqea sodir bo‘lganda hayron bo‘lishimiz mumkin.

Hissiyot - kishining o`z hayotida nimalar yuz berayotganiga, nimalarni bilib olayotganiga yoki nima bilan mashg`ul bo`layotganiga nisbatan o`zicha turli xil shaklda bildiradigan ichki munosabatidir.
Hissiyotni boshdan kechirishning turli shakllari - emotsiya, affekt, kayfiyat, turli hayajonlanish, stress mavjud. Ehtiros, tor ma’nodagi so`z bilan aytganda, his-tuyg`ular - shaxsning emotsional soxasini tashkil etadiki, ular kishi xulq-atvorini tartibga solib turadi, bilishning jonli manbai, odamlar o`rtasidagi murakkab va ko`pqirrali munosabatlarning ifodasi bo`lib hisoblanadi.