Vİtaminler I öĞR. GÖR. Dilek karaman



Yüklə 445 b.
tarix05.03.2017
ölçüsü445 b.
#10169


VİTAMİNLER I


VİTAMİN A

  • Gözün retinasındaki özel fonksiyonlarından dolayı RETİNOL adı verilmiştir. Retinol, A vitaminin besin olarak alınan haline denir

  • %90’ı karaciğerde depolanır. Diğer kısım yağ dokusunda, akciğerde ve böbreklerde bulunur.

  • Yağda eriyen vit grubundadır.



VİTAMİN A EKSİKLİĞİ

  • A vitamini eksikliği çok sık görülmemekle birlikte, eksikliğinde;

  • Derinin pullanması,

  • Akne gibi cilt sorunları,

  • İskelet gelişiminin duraklamasını içeren büyüme eksikliği,

  • Kornea ile ilgili sorunlar ve körlük görülebilir.

  • Ayrıca A vitamini eksikliğinde bağışıklık sistemi ve vücut direnci azaldığından, vücut enfeksiyona daha açık hale gelir ve daha kolay hastalanır.



VİTAMİN A

  • Günlük İhtiyaç: 1-3 yaş:400 mcg 4-6 yaş:500 mcg 7-10 yaş:700 mcg 11 yaş üstü yetişkinler:800 mcg



A VİTAMİNİ AÇISINDAN ZENGİN BESİNLER:

  • Patates:1 orta boy (2,487mcg)

  • Havuç1 tane (2,025mcg)

  • Mango1 orta boy (805mcg)

  • Ispanak1/2 kase (737mcg)

  • Kayısı10 tane (253mcg)

  • Süt1 bardak (149mcg)

  • Peynir1 kibrit kutusu (84mcg)



A VİTAMİNİ KAYNAKLARI:

  • Bitkisel kaynaklı olanlar beta karoten: havuç, domates, ıspanak, maydanoz,kayısı, şeftali. Hayvansal kaynaklı olanlar retinol: karaciğer, böbrek, balık yağı

  •  



A VİTAMİNİ FAZLA ALIMI

  • Başağrısı, yorgunluk,

  • Mide bulantısı, kusma,

  • Kaşıntı, ishal,

  • Düzensiz adet görme,

  • Eklem ve kemik ağrıları, cilt kuruluğu ve

  • Saç dökülmesine sebep olabilir.

  • Ayrıca hamile kadınlarda, riskli doğum oranının artmasına neden olabilir. Bu yüzden hamile kadınların, A vitamini kullanmadan önce doktora danışmaları gerekir.



VİTAMİN D

  • 7- Dehidrokolesterol hayvan dokularında, ergosterol ise bitkilerde bulunur.

  • Bunların D2 ve D3 formuna dönüştürüp kulanabilmek için ultraviyole yani güneş ışığına ihtiyaç vardır.

  • Vitamin D2 ince bağırsaktan emilerek depo edilir.

  • Vitamin D3 ise ultraviyole ışınlarının etkisiyle deride oluşturulur.

  • Yağda eriyen vit grubundadır.



VİTAMİN D GÖREVLERİ

  • D vitamini, kalsiyum ve fosforun sindirim yollarında kullanımı ve emilimi ile özellikle çocuklarda büyüme için gereklidir.

  • Kas zayıflığına karşı vücudu korur,

  • Kalp atışının düzenlenmesinde etkilidir,

  • Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir,

  • Tiroit fonksiyonları ve normal kan pıhtılaşması için gereklidir.

  • D vitamini sindirim sisteminden kalsiyum emilimini artırır ve kemiklerde kalsiyum birikimine yardım eder. D vitamini kalsiyum emilimini ve kalsiyumun aktif taşınmasını hızlandırarak artırır.



VİTAMİN D GÖREVLERİ

  • Özellikle bağırsak dokularındaki epitel hücrelerde kalsiyum emilimine yardım eden, kalsiyum-bağlayıcı proteinlerin oluşumunu artırır. Ön maddesi deri altında bulunur. Güneş ışınlarının etkisiyle D vitaminine dönüşür. Bu vitamin, kalsiyum ve fosforun bağırsakta emilimi ve vücutta kullanımı için gereklidir. Kuvvetli kemik ve dişler, bu vitaminin kalsiyumu buralara yerleştirmesiyle olur.

  • Çocuklar için önemli: Çocukların güneşin dik gelmediği saatlerde açık havada gezdirilmesi durumunda, deri altındaki ön madde D vitaminine dönüşür.



VİTAMİN D

  • Araştırmalara göre travmaya bağlı olmayan (hafif düşme sonucu) kırık problemiyle hastaneye başvuranların yüzde 97'sinde D vitamini yetersizliği görülmektedir.



VİTAMİN D EKSİKLİĞİ

  • Az kalsiyum ve fosfor alınmasına bağlı olarak kemiklerde yumuşamaya ve kemik ve diş yapısında bozulmalara neden olur.

  • Osteomalasi D vitamini eksikliği veya fonksiyonu bozukluğuna bağlı oluşan kemik mineralizasyon hatasıdır.

  • Osteoporoz riski mineral yetersizliğinde artar.

  • Raşitizm:(Çocuklarda D vitamini eksikliği ile oluşan hastalık)Çarpık bacaklar, kemik veya eklem yerlerinde deformasyonlar,

  • Bacaklarda ağrı, kas zayıflığı ve spazmları, çabuk kırılan kemikler.



VİTAMİN D FAZLASI;

  • Yüksek miktarlarda alınması toksik reaksiyonlara (zehirlenme) neden olabilir.

  • Uzun süreli doz aşımı yüksek kan basıncı, düzensiz kalp atışı

  • Mide bulantısı ve kusma, karın ağrısı, iştah kaybı,

  • Zihinsel ve fiziksel gelişme geriliği,

  • Damar sertliğine eğilim,

  • Böbrek hasarlarına yol açabilir.

  • !!!!Günde bir litreden fazla süt içen ya da buna yakın süt ürünü tüketen kişilerin ayrıca D vitamini almaları risk yaratabilir. Günde 1000 üniteye kadar D vitamini alınması güvenli olarak nitelendirilirken, günde 5 bin üniteden fazla alınması halinde böbrekler ve kalpte hasar riski doğabilir.



VİTAMİN D

  • Günlük ihtiyaç;

  • 0-6 ay: 7,5 mcg 6-12 ay: 10 mcg 1-10 yaş: 10 mcg 11-18 yaş: 10 mcg 9-24 yaş: 10 mcg 25 yaş üstü:5 mcg Hamileler: 10 mcg Emzirenler: 10 mcg



VİTAMİN D KAYNAKLARI

  • En önemli kaynak güneş ışınlarıdır. Ayrıca, karaciğer, balık(konserve balıkta tazesinin yarısı kadardır), yumurta, tereyağı, peynir, mantar, süt ve süt ürünleri.



VİTAMİN E

  • İnsanda ince bağırsağın üst kısmında emilir, karaciğerin yanı sıra yağlı dokularda, böbrekte, kalpte, kaslarda ve böbrek üstü bezi kabuğunda depolanır.

  • Bitkilerde 2 grup E vit bileşiği sentezlenir.

  • Tokoferol

  • Tokotrienol

  • Yağda eriyen vit grubundadır



VİTAMİN E YARARLARI

  • En iyi antioksidandır. Serbest radikallerin oluşmasını engelleyerek kanser gibi dejeneratif hastalıkların oluşmasını engeller.

  • Hücre zarı ve taşıyıcı moleküllerin lipid kısmını stabilize ederek hücreyi serbest radikaller, ağır metaller, zehirli bileşikler, ilaç ve radyasyonun zararlı etkilerinden korur.

  • Bağışıklık sisteminin aktivitesi için gereklidir.

  • Alyuvarları korur.

  • Virütik hastalıklara karşı bağışıklık sistemini geliştirir.

  • Göz sağlığı için hayati önem taşır. Retina gelişimi için gereklidir. Serbest radikallerin katarakt yapıcı etkilerini önler.

  • Yaşlanmaya karşı koruyucudur.Serbest radikallerin dokular, deri ve kan damarlarında oluşturduğu dejenaratif etkiyi önler.

  • Yaşlanmayla ortaya çıkan hafıza kayıplarını da önleyici etkisi vardır.



VİTAMİN E

  • Günlük ihtiyacınız

  • 0-12 ay: 3-4 mg 1-7 yaş: 6-7 mg 11-18 yaş: 8 mg 18 yaş üstü:10 mg Hamileler: 2 mg Emzirenler: 3 mg



E VİTAMİNİ AÇISINDAN ZENGİN BESİNLER

  • Ayçekirdeği, 1/4 fincan, 26,8 mg Badem, 1/4 fincan, 12,7 mg Buğday, 1/4 fincan, 12,8 mg Çiçek yağı, 1 servis kaşığı, 7,9 mg Yer fıstığı, 1/4 fincan, 4,9 mg Mısırözü yağı, 1 sevis kaşığı, 4,8 mg Soya yağı, 1 sevis kaşığı, 3,5 mg Balık yağı, 1 sevis kaşığı, 3 mg Istakoz, 6 gr, 2,3 mg



VİTAMİN E EKSİKLİĞİ

  • E vitamini eksikliği ender görülür.

  • Kansızlığa neden olabilir.

  • E vitamini eksikliğinde kalp hastalıkları ve kanser riski artar.

  • Yetişkinlerde; dengesiz yürüme, konsantrasyon bozukluğu, düşük tiroid hormonu seviyesi, sinir harabiyeti, uyuşukluk, anemi, bağışıklık sisteminde zayıflama görülebilir.

  • Çocuklarda;Metabolik hızın çok arttığı okul ve ergenlik çağında zararlı maddeleri temizleyici etkisi vardır. Eksikliğinde hemolitik anemi, ödemler (vücutta sıvı toplanmasına bağlı şişlikler) görülebilir.



VİTAMİN K

  • Doğal olarak bitkilerden sentezlenen fillokinon K1 ,menakinon K2 gram pozitif bakterilerce sentezlenir.

  • K1 ve K2 ince bağırsaktan enerjiye ihtiyaç duyularak emilir.

  • Emilim için safra tuzlarına gereksinim vardır.

  • Yağda eriyen vit. grubunun üyesidir.



VİTAMİN K YARARLARI

  • Kan pıhtılaşmasında önemli rol oynar

  • Kanda bulunan protrombin Ca+2 iyonları ile trombine dönüşür.K vitamini protrombine Ca+2 bağlanmasını sağlar.

  • Bazı çalışmalar özellikle yaşlılarda kemikleri güçlendirdiğini göstermektedir.

  • Hayvan dokularındaki oksidatif fosforlizasyon için kofaktördür.



K VİTAMİNİ AÇISINDAN ZENGİN BESİNLER

  • Yeşil yapraklı sebzelerde fillokinon bulunurken, hayvan dokularında menakinon bulunur. Düzey hayvanın tükettiği diyete ve bağırsak florasında sentezlenen vitamin miktarına bağlı olarak değişmektedir.

  • Lahana, karnıbahar, ıspanak ve diğer yeşil sebzelerde, soya fasülyesi ve tahıllarda bulunur.



VİTAMİN K

  • Günlük ihtiyacınız

  • Doğumdan sonra 2 mg oral olarak yada IM olarak 1 mg fillokinon verilmelidir.

  • Yeni doğan bağırsak florası steril old. bakteri oluşumu olana kadar.

  • Anneden plasenta bariyerini aşıp fetusa ulaşamaz.

  • Erişkinlerde günlük 60-85 mg alınması yeterlidir.



VİTAMİN K EKSİKLİĞİ

  • Emilim için safraya ihtiyaç duyulduğundan dolayı safra yollarında veya kesesindeki sorunlar vit K eksikliği yapabilir.ameliyatlardan önce 10 mg verilebilir.

  • Akut veya kronik karaciğer hastalıklarında da emilim bozulur. 3 gün boyunca 10 mg K vit verilebilir.

  • Karaciğer hücrelerinde ciddi harabiyet( özellikle alkol kullanımına bağlı) varsa vit yararlı olmaz.

  • Eksikliğinde kanın pıhtılaşma zamanı uzamaktadır.

  • Yeni doğanda GİS kanamaları görülebilir.



VİTAMİN K EKSİKLİĞİ

  • Hastanede yatan hastalarda

  • Antibiyotik kullanma

  • GİS operasyonları

  • TPN alma (haftada 1 gün 1 mg vit K verilmelidir.)

  • gibi sebeplerden dolayı vit K eksikliği görülmektedir.



VİTAMİN K FAZLASI

  • Çeşitli nedenlerle kanının sulandırılması gereken hastalarda fazla dozlar zararlıdır



VİTAMİN C

  • Askorbit asit adıyla anılır.

  • Kristaller halinde bulunur

  • Suda ve etil alkolde çözünür.

  • Emilimi mide ve ince bağırsakta olur.

  • Depo edilmesine karşın bazı dokularda konsantrasyonu yüksek bulunmuştur.



VİTAMİN C YARARLARI

  • C vitamininin başlıca rolü doku bağlarını tutan ana protein maddesi olan kollageni üretmek

  • Bağışıklık sistemi, sinir sistemi, hormonlar ve besinlerin emilimi fonksiyonlarına (E vitamini ve demir gibi) destek olmaktır.

  • Göz merceği ve akciğer gibi yapılarda antioksidan olarak çalışır.

  • C vitamini ayrıca antioksidan yapıda olan E vitaminine dönüşebilir.

  • Soğuk algınlığı gibi hastalıklara karşı da direnci arttırmaktadır.



VİTAMİN C FAZLASI

  • Yüksek dozları sindirim sisteminde tahrişlere neden olabilir.

  • Uzun süre yüksek dozda kullanılmasının, böbrek taşı ihtimalini arttırdığı da bilinmektedir.



C VİTAMİNİ AÇISINDAN ZENGİN BESİNLER

  • Turunçgillerde bol miktarda bulunur. Ayrıca muzda, taze sebzelerde, maydanozda, kabakta, soğanda, domateste, lahana, ıspanak, kıvırcık salata gibi yeşil yapraklı sebzelerde ve biberde bulunur.



VİTAMİN C

  • Günlük ihtiyacınız

  • Kadınlarda ve erkeklerde her gün alınması gereken en az miktarı, 60 miligramdır.

  • Sigara içenlerin en az 100 mg C vitamini almaları gerekir.







Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin