Vizual matn yoki qisqa syujet rejasini tuzish

VIZUAL MATN YOKI QISQA SYUJET REJASINI TUZISH ( Fotografiya, video, komiks, ertak, kompyuter grafikasi va h.k)

Sujet (fransuzcha: sujet, kelib chiqishi lotincha: subiectum[1] — predmet, buyum, narsa) — badiiy asar mazmunini tashkil etadigan, bir-biri bilan oʻzaro bogʻliqlikda kechadigan, qahramonlar oʻrtasidagi aloqalardan tarkib topgan voqealar tizimi. Barcha epik, dramatik va liroepik turdagi badiiy asarlarda sujet mavjud boʻladi. Har bir adabiy turda sujet oʻziga xos harakterga ega. Koʻpgina lirik asarlarda koʻzga yaqqol tashlanib turadigan sujet tizimi yoʻq. Ulardagi his-tuygʻu, oʻy-kechinmalar rivoji qaysidir maʼnoda lirik asar Syujetini tashkil etadi. Ayrim adabiyotshunoslar Syujetlilik umuman lirik turga xos xususiyat emas, deb hisoblaydi. Chunki, lirik asarda voqealar tizimi boʻlmasligi ham mumkin. Ayni choqda, S faqat voqealar tizimidan ham iborat emas.

• Sujet (fransuzcha: sujet, kelib chiqishi lotincha: subiectum[1] — predmet, buyum, narsa) — badiiy asar mazmunini tashkil etadigan, bir-biri bilan oʻzaro bogʻliqlikda kechadigan, qahramonlar oʻrtasidagi aloqalardan tarkib topgan voqealar tizimi. Barcha epik, dramatik va liroepik turdagi badiiy asarlarda sujet mavjud boʻladi. Har bir adabiy turda sujet oʻziga xos harakterga ega. Koʻpgina lirik asarlarda koʻzga yaqqol tashlanib turadigan sujet tizimi yoʻq. Ulardagi his-tuygʻu, oʻy-kechinmalar rivoji qaysidir maʼnoda lirik asar Syujetini tashkil etadi. Ayrim adabiyotshunoslar Syujetlilik umuman lirik turga xos xususiyat emas, deb hisoblaydi. Chunki, lirik asarda voqealar tizimi boʻlmasligi ham mumkin. Ayni choqda, S faqat voqealar tizimidan ham iborat emas.

Badiiy asarda tasvirlangan voqealar tizimining oʻzaro munosabatiga koʻra S asosan xronikal (voqeaband) va konsentrik (voqeaband boʻlmagan) turlarga boʻlinadi. Xronikal sujet da voqealar orasidagi vaqt munosabati yetakchilik qiladi (mas, D. D. Defont „Robinzon Kruzo“, Servantesning „Don Kixot“, Oybekning „Navoiy“, P. Qodirovning „Yulduzli tunlar“ asarlari). Konsentrik sujetda esa asarda tasvirlangan voqealar orasidagi sabab — natija muhim ahamiyat kasb etadi (mas, Pushkinning „Yevgeniy Onegin“, O. Yoqubovning „Muqaddas“, „Ulugʻbek xazinasi“ asarlari). Ammo badiiy asarlarda yuqoridagi sujetlarning har ikki turi uygʻunligidan tarkib topgan shakli koʻproq uchraydi (mas, Abdulla Qodiriyning „Oʻtgan kunlar“, Choʻlponning „Kecha va kunduz“ asarlari).

• Badiiy asarda tasvirlangan voqealar tizimining oʻzaro munosabatiga koʻra S asosan xronikal (voqeaband) va konsentrik (voqeaband boʻlmagan) turlarga boʻlinadi. Xronikal sujet da voqealar orasidagi vaqt munosabati yetakchilik qiladi (mas, D. D. Defont „Robinzon Kruzo“, Servantesning „Don Kixot“, Oybekning „Navoiy“, P. Qodirovning „Yulduzli tunlar“ asarlari). Konsentrik sujetda esa asarda tasvirlangan voqealar orasidagi sabab — natija muhim ahamiyat kasb etadi (mas, Pushkinning „Yevgeniy Onegin“, O. Yoqubovning „Muqaddas“, „Ulugʻbek xazinasi“ asarlari). Ammo badiiy asarlarda yuqoridagi sujetlarning har ikki turi uygʻunligidan tarkib topgan shakli koʻproq uchraydi (mas, Abdulla Qodiriyning „Oʻtgan kunlar“, Choʻlponning „Kecha va kunduz“ asarlari).