Backup of Uz Qabigi

Х FƏSİL
GÖY CİSİMLƏRİNİN ÖLÇÜLƏRİNİN VƏ MƏSÄFƏLƏRİNİN TƏYİNİ
Göy cisimlərinin əsas xarakteristi-kalarından biri onların ölçüləri və mə-safələridir. Göy cisimlərinin geosentrik və heliosentrik məsafələri onların gün-lük və illik parallaksına görə təyin oluna bilər. Bu fəsil göy cisimlərinin (yal-nız klassik astronomiya çərçivəsində) geosentrik məsafələrinin və onların bu-caq ölçülərinə görə xətti ölçülərinin tə-yininə həsr olunmuşdur. Demək lazım-dır ki, göy cisimlərinin geosentrik və heliosentrik məsafələri astrofıiziki üsullarla daha dəqiq təyin oluna bilər.
§10.1. Günlük parallaksa görə Günəş sistemi cisimlərinin geosentrik məsafələrinin təyini
Günəş sisteminə daxil olan göy cisimlərinin geosentrik məsafələrini onların günlük üfüqi parallakslarına görə təyin etmək olar. Məsələn şəkil 10.1-də göstərilən М göy cisminin üfüqi günlük parallaksına görə geosentrik məsafəsini təyin edək.

о

Şəhil 10.1. Günlüh parallaksa görə geosentrik məsafənin təyini

Şəkil 10.1-də R® - Yerin ekvatoria1 radiusu, p_o -M göy cisminin günlük üfüqi ekvatorial parallaksı, Т -Yerin mərkəzi

M

və О -müşahidə nöqtəsi olsa, ТМО düzbucaqlı üçbucağından yaza bilərik:

Göy cisimlərinin günlük parallaksı çox kiçik bucaq oldu-ğundan yaza bilərik ki,

sın p_o

Ona görə (10.1)-i aşağıdakı kimi yaza bilərik:

sin p_o = p_o" sin 1"

Məsələn, Ayın geosentrik məsafəsini tapaq. Yerin ekvatorial radiusu

R_@ =6378 km,

Ayın üfüqi ekvatorial günlük parallaksı

p>=57'

olduğundan Ayın geosentrik məsafəsi üçün (10.2)-dən alarıq ki,

r,=384 660 km.