Şakir Musayev

Cinayət mühakimə icraatının  

məhkəmə-tibbi təminatı  

 

209

ekspert rəyinin versiyalarının və müddəalarının iş üzrə digər 

sübutlarla nə dərəcədə uyğunlaşması qiymətləndirilir. 

İstintaq eksperimentinin mövcud ziddiyyətləri nəzərə alınmaqla 

sübutların yoxlanılması üsulu kimi, əldə edilən eksperimental 

məlumatların müəyyənləşdirilməsində  və qiymətləndirilməsində 

subyektiv halların  şişirdilməsi riski həmişə özünü büruzə verir. Bu 

hal istintaq hərəkətinin özünün müəyyən dərəcədə qeyri-dəqiqliyi ilə 

xarakterizə olunur.  

Mütəxəssisin istənilən istintaq eksperimentində  iş metodu kimi 

şərait təhlilini üç mərhələyə bölmək olar:  

1)   mövcud istintaq-ekspert şəraitinin ilkin öyrənilməsi;  

2)   eksperimental modelləşdirmə;  

3) eksperiment nəticələrinin qiymətləndirilməsi,  şərait məsələ-

lərinin həlli və ya şəraitin proqnozlaşdırılması (istintaq variantlarının 

və ya ekspert fərziyyələrinin formalaşması). 

Birinci mərhələ araşdırılan  şərait haqqında düzgün və hipotezli 

məlumatların nizamla, onun tərkibi olan elementlərə ayrılmasından 

və ayrı-ayrı faktlar, epizodlar, hərəkətlər və  məlumatların hissəvi 

öyrənilməsi, sonradan onların ümumiləşdirilməsi versiyalarından 

ibarətdir.   

Növbəti mərhələdə artıq məlum olan və  şübhə doğurmayan 

halların yenidən qurulması həyata keçirilir və tədqiqat obyektində (və 

ya analoquna) məqsədyönlü təcrübələr aparılır. Eksperimentdə 

obyektin süni təcrid olunması, xarakteristikasının, onun mövcud olma 

şərtlərinin və digər obyektlərlə  əlaqəsinin birləşdirilməsi həyata 

keçirilir. Cinayət hadisəsinin baş vermə  şəraitinin təhlilinin ikinci 

(eksperimental) mərhələsinin mahiyyəti bundan ibarətdir. 

Məsələn, istintaq eksperimenti şəraitində müəyyən məsafədən və 

güman edilən  şəraitdən açılan atəşlə odlu silah yarasının yetirilməsi 

imkanını yoxladıqda müstəntiq və (ya) ekspert tədqiq olunmuş silah 

və  mərmilərin xarakteristikasını, atəşin açıldığı yeri, atəş açanla 

zərərçəkənin qarşılıqlı  vəziyyətini və pozasını, aşkar olunmuş 

xəsarətlərin xüsusiyyətini, konkret hadisə yeri mühitini, güllənin uçuş 

yolunda maneənin olub-olmamasını, xarici rikoşetin və  mərminin 

parçalanmasının mümkünlüyünü və digər amilləri nəzərə almalıdır. 

---