Şakir Musayev

Cinayət mühakimə icraatının  

məhkəmə-tibbi təminatı  

 

243

Eksperimentdə statist cəlb olunmaqla əsl nəqliyyat vasitəsindən 

və ya eyni markalı avtomaşından istifadə olunur. Nəqliyyat 

travmasının növündən asılı olaraq statist hadisə  şahidlərinin 

ifadələrinə uyğun maşına yerləşdirilir ya da onunla yanaşı durur. 

Əsas xəsarətlərin yerləşdiyi nahiyələr statistin paltarında işarələrlə 

qeyd edilir. Zərərçəkənin bədənindəki xəsarətlərin lokalizasiyasını, 

qüvvənin tətbiq nöqtələri, nəqliyyat vasitəsinin zədələri və 

konstruktiv xüsusiyyətləri ilə tutuşdurub, eksperimentdə bu və ya 

digər variantın ehtimalı müəyyən edilir. Nəticələrin 

qiymətləndirilməsi çox vaxt kompleks məhkəmə-tibbi və avtotexniki 

ekspertizanın keçirilməsini tələb edir.  

Piyadanın bədənində  hərəkətdə olan avtomaşınla toqquşma 

nəticəsində törənmiş  xəsarətlərə aid eksperiment metodikası 

L.M.Fridman (1970) tərəfindən hazırlanmışdır. Maneken və 

statistlərdən istifadə etməklə müxtəlif avtomobil növləri və traktor 

travmalarında yol-nəqliyyat hadisələrinin  şəraitlərini dəqiqləşdirmək 

üçün istintaq eksperimentinin müvəffəqiyyətlə keçirilməsinə dair 

nümunələr və tövsiyələr M.İ.Avdeyev (1976), A.A.Soloxin (1983), 

V.L.Popov (1991), Ş.A.Səlimxanov (1992), Ş.M.Musayev (1999, 

2000) və başqa alimlərin işlərində göstərilmişdir.  

Çoxsaylı, uyğunlaşdırılmış  və kombinə edilmiş  xəsarətlər olan 

bütün hallarda ayrı-ayrı  təsirlərin ardıcıllığı  və ölümün baş 

verməsində onların rolu məsələsini həll etmək üçün, eksperiment 

gedişində onun iştirakçılarından həyatın davam etməsini göstərən hər 

bir tibbi məlumat, əsas həyatı funksiyaların sönmə ardıcıllığı və sürəti 

- zərərçəkənin müstəqil hərəkətlər etməsi və  hərəkətlərin həcmi, 

tənəffüsün xarici əlamətlərinin, yerişin, hərəkət aktivliyinin və 

reaksiya tezliyinin dəyişilməsi, qıcolma tutmalarının, qeyri-iradi sidik 

və defekasiyanın, qusmanın, dərinin rəngində dəyişiklik  baş verməsi, 

qanaxmanın xarakteri və mənbəyi soruşulub dəqiqləşdirilir.  

Hadisə yerinə baxış keçirilərkən və onu yenidən qurarkən, 

hadisənin öz prosesində və ya ondan sonra (meyitə baxarkən, yerini 

dəyişdirərkən)  ətraf mühit əşyaları  təsirindən təsadüfi,  əlavə 

xəsarətlərin yaranması mümkünlüyünə diqqət yetirilməlidir.  

---