Canlı orqanizmlərin orqanları və orqanlar sistemi
2
2
də yumrularına kartof və topinamburda (yerarmudu) rast gəli-
nir.
4
3
5
2
1
6
6
Soğanaq
Şəklini dəyişmiş gövdələr
Yerkökü
Çuğundur
Kök yumruları
Meyvəköklər
Georgin
Şəklini dəyişmiş köklər
olan quru pulcuqlar (1) soğanağı xaric dən örtərək onu ətraf
mühitin əlverişsiz təsirlərindən qoruyur. Dibcikdən əlavə kök-
lər (4) çıxır. Dibciyin üzərində təpə (5), ətli pulcuqların qoltu-
ğunda isə qoltuq tumurcuqları (6) olur. Soğanaqlı bitkilərə
soğan, sarımsaq, dağ laləsi, nərgiz, hiasint və qazsoğanı kimi
çoxillik bitkilər aiddir.
Köklərin şəkildəyişmələri. Bitkilərin kökləri də ehtiyat qida
maddəsi toplayaraq şəkildəyişmələr əmələ gətirə bilir. Belə kök-
lər tez böyüyərək iriləşir və qeyri-adi xarici görkəm alır. Əgər eh-
22.
Bitki
şəkildəyişmələri
orqanlarının yeraltı
Deyilənə görə, kartof bitkisini İngiltərəyə 1586-cı ildə məşhur ad-
miral Frensis Dreyk gətirmiş və onu öz bağında əkməyi bağbanı-
na tapşırmışdı.
Bitki böyüyəndən sonra bağban onun yaşıl meyvələrini dadıb acı
olduğunu bildirir. Admiral bağbana bitkini kökündən çıxarıb at-
mağı tapşırır. Kolu çıxarmağa çalışan bağban torpağın altında
kartof yumrularını aşkar edir. Onları bişirərək dadına baxır.
Onun qiymətli bitki olduğunu başa düşür. Sonradan kartof çox
mühüm qida bitkisi kimi geniş yayıldı.
1
· Torpaqdan çıxarılan çayırın yeraltı hissəsi – kökümsovunu əvvəl göz-
lə, sonra lupa ilə nəzərdən keçirin.
· Onun yeraltı hissəsinin kökə oxşadığına diqqət yetirin. Bu hissə kök-
dən nə ilə fərqlənir?
· Çayırın yeraltı hissəsinin – kökümsovunun üzərində olan buğumlara
və tumurcuqlara, həmçinin pulcuqşəkilli yarpaqcıqlara diqqət yeti-
rin.
Nəticəni müzakirə edək:
· Nə üçün kökümsov kökə oxşasa da, onu kök adlandırmırlar?
Zoğun şəkildəyişmələri. Bəzən yeraltı zoğların ehtiyat topla-
ması nəticəsində onun şəkildəyişmələri yaranır. Şəklini dəyiş-
miş belə zoğlara kökümsov, gövdə yumruları və soğanaqları aid
etmək olar.
Kökümsov. Yerüstü zoğlarda olduğu kimi, üzərində təpə və
yan tumurcuqları, həmçinin şəklini dəyişmiş pulcuğabənzər yar-
paqcıqlar olur. İnkişaf zamanı bitkilər burada toplanan ehtiyat
qida maddələrindən istifadə edir.
Kökümsov gövdələrə inciçiçəyi, çayır, ayrıqotu, dəvədabanı
və gicitkəndə rast gəlmək olur.
Gövdə yumruları. Yeraltı zoğların uc hissəsinin genişlənmə-
sindən əmələ gəlir. Burada ehtiyat halında nişasta toplanır. Göv-
Müəyyən bitkilərin yeraltı və yerüstü orqanları bəzən mühit şə-
raitinin təsirindən müxtəlif dəyişikliklərə məruz qalır.
· Torpaqda olan hissələri yeyilən daha hansı bitkiləri tanıyırsınız?
2
23.
Bitki orqanlarının yerüstü şəkildəyişmələri
Bitkilər aləminin möcüzələrindən biri həşə-
rattutan bitkilərdir. Onların belə adlandırıl-
masının səbəbi xüsusi orqanları vasitəsilə hə-
şərat tutmağa uyğunlaşmalarıdır. Bunların
nümayəndələrindən biri Azərbaycanda rast
gəlinən qovuqlu bitkisidir. Durğun sularda yaşayan bu bitkinin
kökü yoxdur. Tükşəkilli yarpaqların uc hissəsində qovuqcuqlar
olur. Bu qovuqcuqların köməyi ilə bitki həşəratları tutaraq həzm
edir.
1
Quraqlıq bitkisi olan kaktusa nəzər salın. Quraqlıqda yaşaması ilə əla-
qədar bu bitkidə hansı dəyişkənliklərin yarandığını müəyyən edin.
Xarici mühitin təsirindən bitkinin yerüstü orqanları dəyişikliyə mə-
ruz qalır. Belə təsirlər onlarda müəyyən şəkildəyişmələrin yaranması-
na səbəb olur.
· Bitkinin yerüstü orqanlarında daha hansı dəyişkənliklər ola bilər?
· Yerüstü orqanlarda dəyişkənlik nə ilə əlaqədar meydana gəlmişdir?
Şəkillərdə yar-
pağın hansı şə-
kildəyişmələri
göstərilmişdir?
Milçəktutan
69
68
CANLI ORQANİZMLƏRİN QURULUŞU /
Canlı orqanizmlərin orqanları və orqanlar sistemi
2
2
Noxud
Nəticəni müzakirə edək:
1. Kaktusun başqa bitkilərdən fərqi nədir? 2. Tikanlar
kaktusun hansı orqanıdır? 3. Fotosintez kaktusun
hansı orqanında baş verir? 4. Sizcə, kaktusun
gövdəsinin ətli olmasının hansı əhəmiyyəti var?
Ağbaş
kələm
Ağ
akasiya
Adi
şam
Öyr
Öyr e e ndikl rinizi
ndikl rinizi
edin
edin
e e
t tbiq
t tbiq
e e
Yeraltı zoğların xüsusiyyətlərini
uyğun
xanalarında qeyd edin.
dəftərinizə çəkdiyiniz cədvəlin
Yeraltı zoğlar
Gövdə
Yarpaq
Tumurcuq
Fərqli əlamətlər
Soğanaq
Gövdə yumrusu
Kökümsov
1
2
3
4
5
N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
2. Şəkildə nə göstəril-
mişdir? Rəqəmlərlə
işarələnmiş
hissələrin adını
dəftərinizdə yazın.
O
Oy
yr
r e e n
n d
d ii k
k ll e e r
rii n
n iiz
zi
i y
yo
ox
xll a
ay
y n
n
1. Cədvəli
və tamamlayın:
dəftərinizə çəkin
Kökün
şəkildəyişməsi
Yerinə yetirdiyi
funksiyalar
Bitkinin adı
Müstəqil təcrübə aparın:
1. Soğanı karton halqa içərisinə yerləş-
dirin, sonra su dolu stəkana endirin.
2. Təcrübənin nəticələrini 2 həftə ər-
zində hər 3 gündən bir qeyd edərək
şəklini çəkin.
Açar sözl e r
Zoğun şəkildəyişmələri
Kökün şəkildəyişmələri
Yeraltı zoğların ehtiyat toplaması ilə
əlaqədar __ yaranır. Bitki kökləri şəklini
dəyişərək __ əmələ gətirir.
tiyat qida maddələri əsas kökdə (bəzən həm də gövdənin aşağı his-
səsində) toplanırsa, meyvəkök, əlavə və ya yan köklərində topla-
nırsa, kök yumruları əmələ gəlir. Meyvəköklərə turpu, yerkö-
künü və çuğunduru, kök yumrularına isə georgin və qaymaq-
otunu misal göstərmək olar.
2
23.
Bitki orqanlarının yerüstü şəkildəyişmələri
Bitkilər aləminin möcüzələrindən biri həşə-
rattutan bitkilərdir. Onların belə adlandırıl-
masının səbəbi xüsusi orqanları vasitəsilə hə-
şərat tutmağa uyğunlaşmalarıdır. Bunların
nümayəndələrindən biri Azərbaycanda rast
gəlinən qovuqlu bitkisidir. Durğun sularda yaşayan bu bitkinin
kökü yoxdur. Tükşəkilli yarpaqların uc hissəsində qovuqcuqlar
olur. Bu qovuqcuqların köməyi ilə bitki həşəratları tutaraq həzm
edir.
1
Quraqlıq bitkisi olan kaktusa nəzər salın. Quraqlıqda yaşaması ilə əla-
qədar bu bitkidə hansı dəyişkənliklərin yarandığını müəyyən edin.
Xarici mühitin təsirindən bitkinin yerüstü orqanları dəyişikliyə mə-
ruz qalır. Belə təsirlər onlarda müəyyən şəkildəyişmələrin yaranması-
na səbəb olur.
· Bitkinin yerüstü orqanlarında daha hansı dəyişkənliklər ola bilər?
· Yerüstü orqanlarda dəyişkənlik nə ilə əlaqədar meydana gəlmişdir?
Şəkillərdə yar-
pağın hansı şə-
kildəyişmələri
göstərilmişdir?
Milçəktutan
69
68
CANLI ORQANİZMLƏRİN QURULUŞU /
Canlı orqanizmlərin orqanları və orqanlar sistemi
2
2
Noxud
Nəticəni müzakirə edək:
1. Kaktusun başqa bitkilərdən fərqi nədir? 2. Tikanlar
kaktusun hansı orqanıdır? 3. Fotosintez kaktusun
hansı orqanında baş verir? 4. Sizcə, kaktusun
gövdəsinin ətli olmasının hansı əhəmiyyəti var?
Ağbaş
kələm
Ağ
akasiya
Adi
şam
Öyr
Öyr e e ndikl rinizi
ndikl rinizi
edin
edin
e e
t tbiq
t tbiq
e e
Yeraltı zoğların xüsusiyyətlərini
uyğun
xanalarında qeyd edin.
dəftərinizə çəkdiyiniz cədvəlin
Yeraltı zoğlar
Gövdə
Yarpaq
Tumurcuq
Fərqli əlamətlər
Soğanaq
Gövdə yumrusu
Kökümsov
1
2
3
4
5
N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
2. Şəkildə nə göstəril-
mişdir? Rəqəmlərlə
işarələnmiş
hissələrin adını
dəftərinizdə yazın.
O
Oy
yr
r e e n
n d
d ii k
k ll e e r
rii n
n iiz
zi
i y
yo
ox
xll a
ay
y n
n
1. Cədvəli
və tamamlayın:
dəftərinizə çəkin
Kökün
şəkildəyişməsi
Yerinə yetirdiyi
funksiyalar
Bitkinin adı
Müstəqil təcrübə aparın:
1. Soğanı karton halqa içərisinə yerləş-
dirin, sonra su dolu stəkana endirin.
2. Təcrübənin nəticələrini 2 həftə ər-
zində hər 3 gündən bir qeyd edərək
şəklini çəkin.
Açar sözl e r
Zoğun şəkildəyişmələri
Kökün şəkildəyişmələri
Yeraltı zoğların ehtiyat toplaması ilə
əlaqədar __ yaranır. Bitki kökləri şəklini
dəyişərək __ əmələ gətirir.
tiyat qida maddələri əsas kökdə (bəzən həm də gövdənin aşağı his-
səsində) toplanırsa, meyvəkök, əlavə və ya yan köklərində topla-
nırsa, kök yumruları əmələ gəlir. Meyvəköklərə turpu, yerkö-
künü və çuğunduru, kök yumrularına isə georgin və qaymaq-
otunu misal göstərmək olar.
71
70
CANLI ORQANİZMLƏRİN QURULUŞU /
Canlı orqanizmlərin orqanları və orqanlar sistemi
2
2
N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
O
Oy
yr
r e e n
n d
d ii k
k ll e e r
rii n
n iiz
zi
i y
yo
ox
xll a
ay
y n
n
1. Şəkildə göstərilən bitkilərin hansı orqanlarında şəkildəyişmələr
meydana gəlmişdir? Bu şəkildəyişmələr nə ilə əlaqədardır?
2. Düzgün variantı seçin.
Noxudun/kələmin üst yarpaqları bitkini şaquli vəziyyətdə saxlamaq
üçün bığcıqlara çevrilmişdir.
Üzümün/kaktusun tikanları bitkini artıq su buxarlandırmaqdan qoru-
yur.
Gicitkən/nepentes bitkisi həşəratla qidalana bilir.
Açar sözl e r
Gövdənin şəkildəyişmələri
Yarpağın şəkildəyişmələri
Cır armudda, yemişanda tikanlar __, noxu-
dun bığcığı və kaktusun tikanları isə __
aiddir.
1
2
3
4
5
“Bitkilərdə uyğunlaşmalar” cədvəlini dəftərinizə köçürün və tamamlayın.
Öyr
Öyr e e ndikl rinizi
ndikl rinizi
edin
edin
e e
t tbiq
t tbiq
e e
Bitkinin
adı
Yemişan
Tikana çevrilmiş yarpaq
Şəkildəyişmənin bitki üçün
əhəmiyyəti
Orqanın şəkildəyişməsi
Noxud
Dayağa dırmaşmaq
Heyvanlar tərəfindən yeyilməkdən
qorunmaq
Bığcığa çevrilmiş zoğ
Daşsarmaşığı bitkisi gövdəsində olan əlavə köklərindən
,
istifadə edir.
Tutucu orqan.
ışmayan torpaq
bəzi bitkilərdə
yarpaq tutucu orqana çevrilmişdir. Bu bitkilər azota olan tələbatla-
rını
ödəyir. Tutucu yarpaqlar şehçiçəyi, nepentes (kü-
pəotu), milçəktutan bitkilərində olur.
dırmaşmaq
çiyələk isə gövdə mənşəli bığcığından çoxalmaq üçün
Azot
həşərat tutmaqla
çat
larda bitən
Ehtiyat qida maddəsi toplama.
Gövdə kimi, yarpaqlar da şəklini dəyi-
şərək ehtiyat qida maddəsi toplaya
bilir. Kələmin alt yarpaqları buna mi-
sal ola bilər.
Ehtiyat su toplama. Quru və isti
yerlərdə yaşayan kaktus, Afrika süd-
ləyəni kimi bitkilərin gövdələri, aloe
və aq a va nın yar paqları şək lini
dəyişərək su toplayan orqana çevril-
mişdir.
Tikanlar. Suyu az buxarlandırmaq
üçün kaktus, zirinc, ağ akasiya bitki-
lərində isə yarpaqlar kiçilərək tikan-
lar (şamda – iynələr, sərvdə –
pulcuqlar) əmələ gətirir.
Bilirsinizmi?
Bilirsinizmi?
Şehçiçəyinin (1) yarpaqlarının uzərində yapışqanlı
damcılar olan qırmızımtıl tükcüklər vardır. Həşərat parıldayan damcı
üzərinə qonan zaman yarpağın ucu qatlanaraq həşəratı udur.
Milçəktutanın (2) yarpaqları ucları çıxıntı şəklində olan iki hissədən
təşkil olunmuşdur. Həşərat yarpaqlardan birinə düşən kimi yarpağın diş-
cikli küncləri tədricən bağlanır. Tropik Asiyada bitən nepentes (3)
bitkisinin yarpağının ucu küpəşəkillidir və ətirli nektara malik olur.
Həşərat küpənin kənarına qonarkən sürüşərək küpənin içinə düşür və
burada həzm edilir.
3
1
2
Yemişan
Kaktus
Tikanlar cır armud, murdarça və yemişan bitkilərində də müşahidə
edilir. Lakin bu tikanlar yarpaqlardan deyil, bitkinin qısalmış zoğla-
rından yaranır. Yarpaq və ya gövdələri tikana çevrilən bitkilər suyu az
buxarlandırmaqla bərabər, həm də heyvanlar tərəfindən yeyilməkdən
mühafizə olunur.
Bığcıqlar. Bəzi
gövdəsi zəif olduğu üçün onlar sərbəst su-
rətdə bədənini dik saxlaya bilmir. Gövdəni işığa çıxarmaq üçün on-
ların gövdə və ya yarpaqlarından dayaq ətrafında burula bilən xüsusi
uyğunlaşmalar – bığcıqlar əmələ gəlir. Gövdə mənşəli bığcıqlara
üzüm, qarpız, yemiş, boranı bitkilərində rast gəlinir. Noxud və lərgə-
də uc yarpaqlar dayağa dırmaşmaqla əlaqədar bığcığa çevrilmişdir.
bitkilərin
71
70
CANLI ORQANİZMLƏRİN QURULUŞU /
Canlı orqanizmlərin orqanları və orqanlar sistemi
2
2
N
N e e o
oy
yr
r e e n
nd
d iin
n ii z
z
O
Oy
yr
r e e n
n d
d ii k
k ll e e r
rii n
n iiz
zi
i y
yo
ox
xll a
ay
y n
n
1. Şəkildə göstərilən bitkilərin hansı orqanlarında şəkildəyişmələr
meydana gəlmişdir? Bu şəkildəyişmələr nə ilə əlaqədardır?
2. Düzgün variantı seçin.
Noxudun/kələmin üst yarpaqları bitkini şaquli vəziyyətdə saxlamaq
üçün bığcıqlara çevrilmişdir.
Üzümün/kaktusun tikanları bitkini artıq su buxarlandırmaqdan qoru-
yur.
Gicitkən/nepentes bitkisi həşəratla qidalana bilir.
Açar sözl e r
Gövdənin şəkildəyişmələri
Yarpağın şəkildəyişmələri
Cır armudda, yemişanda tikanlar __, noxu-
dun bığcığı və kaktusun tikanları isə __
aiddir.
1
2
3
4
5
“Bitkilərdə uyğunlaşmalar” cədvəlini dəftərinizə köçürün və tamamlayın.
Öyr
Öyr e e ndikl rinizi
ndikl rinizi
edin
edin
e e
t tbiq
t tbiq
e e
Bitkinin
adı
Yemişan
Tikana çevrilmiş yarpaq
Şəkildəyişmənin bitki üçün
əhəmiyyəti
Orqanın şəkildəyişməsi
Noxud
Dayağa dırmaşmaq
Heyvanlar tərəfindən yeyilməkdən
qorunmaq
Bığcığa çevrilmiş zoğ
Daşsarmaşığı bitkisi gövdəsində olan əlavə köklərindən
,
istifadə edir.
Tutucu orqan.
ışmayan torpaq
bəzi bitkilərdə
yarpaq tutucu orqana çevrilmişdir. Bu bitkilər azota olan tələbatla-
rını
ödəyir. Tutucu yarpaqlar şehçiçəyi, nepentes (kü-
pəotu), milçəktutan bitkilərində olur.
dırmaşmaq
çiyələk isə gövdə mənşəli bığcığından çoxalmaq üçün
Azot
həşərat tutmaqla
çat
larda bitən
Ehtiyat qida maddəsi toplama.
Gövdə kimi, yarpaqlar da şəklini dəyi-
şərək ehtiyat qida maddəsi toplaya
bilir. Kələmin alt yarpaqları buna mi-
sal ola bilər.
Ehtiyat su toplama. Quru və isti
yerlərdə yaşayan kaktus, Afrika süd-
ləyəni kimi bitkilərin gövdələri, aloe
və aq a va nın yar paqları şək lini
dəyişərək su toplayan orqana çevril-
mişdir.
Tikanlar. Suyu az buxarlandırmaq
üçün kaktus, zirinc, ağ akasiya bitki-
lərində isə yarpaqlar kiçilərək tikan-
lar (şamda – iynələr, sərvdə –
pulcuqlar) əmələ gətirir.
Bilirsinizmi?
Bilirsinizmi?
Şehçiçəyinin (1) yarpaqlarının uzərində yapışqanlı
damcılar olan qırmızımtıl tükcüklər vardır. Həşərat parıldayan damcı
üzərinə qonan zaman yarpağın ucu qatlanaraq həşəratı udur.
Milçəktutanın (2) yarpaqları ucları çıxıntı şəklində olan iki hissədən
təşkil olunmuşdur. Həşərat yarpaqlardan birinə düşən kimi yarpağın diş-
cikli küncləri tədricən bağlanır. Tropik Asiyada bitən nepentes (3)
bitkisinin yarpağının ucu küpəşəkillidir və ətirli nektara malik olur.
Həşərat küpənin kənarına qonarkən sürüşərək küpənin içinə düşür və
burada həzm edilir.
3
1
2
Yemişan
Kaktus
Tikanlar cır armud, murdarça və yemişan bitkilərində də müşahidə
edilir. Lakin bu tikanlar yarpaqlardan deyil, bitkinin qısalmış zoğla-
rından yaranır. Yarpaq və ya gövdələri tikana çevrilən bitkilər suyu az
buxarlandırmaqla bərabər, həm də heyvanlar tərəfindən yeyilməkdən
mühafizə olunur.
Bığcıqlar. Bəzi
gövdəsi zəif olduğu üçün onlar sərbəst su-
rətdə bədənini dik saxlaya bilmir. Gövdəni işığa çıxarmaq üçün on-
ların gövdə və ya yarpaqlarından dayaq ətrafında burula bilən xüsusi
uyğunlaşmalar – bığcıqlar əmələ gəlir. Gövdə mənşəli bığcıqlara
üzüm, qarpız, yemiş, boranı bitkilərində rast gəlinir. Noxud və lərgə-
də uc yarpaqlar dayağa dırmaşmaqla əlaqədar bığcığa çevrilmişdir.
bitkilərin
73
72
24.
Çiçək
Çiçəklər həmişə gözəlliyi və ətri ilə insanları
cəlb etmişdir. İnsanlar min illər bundan qabaq
bitkilərdən öz yaşayış məskənlərinin bəzədil-
məsi üçün istifadə etmişlər. Bizim dövrümüzə
qədər çatan məlumatlara görə, ilk dekorativ
bitkilər qızılgül və şanagüllə olmuşdur. Saray
və məbədlərin sütunları şanagüllə şəkli ilə
bəzədilərdi.
Çiçəyin quruluşu
şaf edir. O, çiçək saplağı (1), çiçək yatağı (2), kasa yarpaqları (3),
ləçəklər (4), erkəkcik (5) və dişicikdən (6) təşkil olunmuşdur.
Çiçək saplağı çiçəyi gövdəyə birləşdirir. Çiçək yatağı öz üzərində
çiçəyin bütün elementlərini daşıyır və bəzən onları qoruyur. Çiçək-
də olan yaşıl yarpaqcıqlar kasa yarpaqları adlanır. Kasa yarpaqları
çiçək açılmazdan qabaq onu mühitin xarici təsirlərindən qoruyur.
Çiçəkdə müxtəlifrəngli yarpaqcıqlar olur. Bunlar ləçəklər adlanır.
Çiçəkli bitkilərdə olan bütün kasa yarpaqları kasacığı, ləçəklər isə
çiçək tacını əmələ gətirir. Çiçək tacı həşəratları cəlb etməklə bə-
rabər, həm də erkəkcik və dişiciyi qoruyur. Kasacıq və tac birlikdə
çiçəkyanlığını əmələ gətirir.
.
Bütün zoğlar kimi çiçək də tumurcuqdan inki-
4
-cü
Bitkilərin generativ orqanları
· Çiçək nədir?
· Nə üçün bir çox bitkilərdə çiçək olur?
1
Çiçəyin quruluşu.
Təchizat: çiçəkləyən otaq bitkisi.
İşin gedişi:
1. Çiçəkləyən otaq bitkisinin çiçəklərini nəzərdən keçirin.
2. Çiçəyin ölçülərinə, hissələrinin sayına, rənginə, ətrinə fikir verin.
Bitkinin həyatında çiçəyin rolu barədə mühakimə yürüdün.
Nəticəni müzakirə edək:
· Çiçəyin hansı hissələrini tanıyırsınız?
· Onların quruluşu haqqında hansı fikirləri söyləyə bilərsiniz?
2
2
5. Hansı zoğun şəkildəyişməsidir? İki cavab seçin:
А. Kökümsov В. Soğanaq С. Meyvəkök D. Kök yumruları
6. Yarpağın və zoğun şə-
kildəyişmələrini təyin
edin. Bitkinin adını və
qarşısında şəklini dəyişmiş
orqanın adını qeyd edin.
А
В
С
ÜMUMİLƏŞDİRİCİ TAPŞIRIQLAR
3. Düzgün cavabı seçin:
1. Gövdənin yan tumurcuqları qoltuq/təpə tumurcuqlarıdır.
2. Çiçək rüşeymi olan tumurcuq vegetativ/generativ tumurcuq ad-
lanır.
3. Bitkinin vegetativ orqanı yarpaqdır/meyvədir.
4. Çiçəkdə yumurtacığın yerləşdiyi hissə dişicikdir/erkəkcikdir.
5. Gövdə ilə yarpaq arasında qalan bucaq yarpaq qoltuğu/buğuma-
rası adlanır.
4. Gövdənin mərkəzindən başlamaqla verilmiş hissələrin ardıcıllığını gös-
tərin.
1. Yarpaqları qruplaşdırın:
Sadə yarpaqlar
Mürəkkəb yarpaqlar
2. Aşağıda verilən sözlərdən istifadə edərək cümlələri tamamlayın:
Dəyirmi, qapayıcı, sütunvari, süngərvari, uzunsov.
Yarpağın sütunvari toxumasının bilavasitə altında__toxuma yerləşir.
Yarpağın dəriciyinin altında __toxuma yerləşir.
Ağızcıq iki __ hüceyrədən və yarıqdan ibarətdir.
Sütunvari toxumanın hüceyrələri__ formaya malikdir.
Süngər toxuma __ formalı hüceyrələrdən əmələ gəlib.
A. Oduncaq
B. Özək
C. Mantar
D. Kambi
E. Floema
1
2
3
4
5
73
72
Dostları ilə paylaş: |