Axborotni qidirish fan sifatida
Axborot qidirish – bu kognitiv psixologiya, informatika, axborot dizayni, lingvistika
(tilshunoslik), semiotika va kutubxonashunoslik kabi fanlar kesishmasida turuvchi ilmiy
soha hisoblanadi.
Axborotni qidirish masalalari
AQ ning asosiy masalasi – foyalanuvchiga uning axborotga bo’lgan ehtiyojlarini
qondirishga yordam berishdan iborat. Asosiy masalalar:
o
- Modellashtirish masalasi;
o
- Hujjatlarni klassifikatsiyalash;
o
- Hujjatlarni filtrlash;
o
- Hujjatlarni klasterizatsiyasi;
o
- Qidiruv tizimlari arxitekturasi va foydalanuvchi interfesini loyihalash;
o
-Axborotlarni ajratib olish, xususiy holda hujjat annotatsiyasi va referatini
tayyorlash;
o
- So’rov tillari va boshq.
Samaradorlikni baholash
AQT tomonidan topilgan hujjatlar so’rovga qanchalik mos kelishini baholashning
ko’plab usullari mavjud. Afsuski, so’rovlarning muvofiqlik darajasi, boshqacha aytganda
relevantnosti, sub’ektiv tushuncha hisoblanadi, muvofiqlik darajasi esa so’rov bajarilishi
natijalarini baholovchi aniq insonga bog’liq.
Aniqlik (precision)
Bu AQTlari tomonidan topilgan tegishli hujjatlar sonining topilgan hujjatlarning umumiy
soniga nisbati sifatida aniqlanadi:
To’liqlik (recall)
Topilgan relevant hujjatlar sonining bazadagi umumiy relevant hujjatlar soniga nisbati:
Tushish (qatordan chiqish) (fall-out)
fall-out relevant bo’lmagan manbalarni topish ehtimolini tavsiflaydi va topilgan relevant
bo’lmagan hujjatlar sonining ma’lumotlar bazasidagi relevant bo’lmagan hujjatlarning
umumiy soniga nisbati sifatida aniqlanadi:
Dostları ilə paylaş: