Iimövzu. Siyasi fikrin inkişafının əsas mərhələləri

XIX-XX əsrlərdə siyasi təlimlər
Siyasi liberalizmin ideya əsaslan və nəzəri şərhi B.Konstan və H.Spenserin əsərlərində öz əksini tapmışdır.Konstan nəzəriyyəsi “Konstitusiya siyasəti kursu” kitabında ətraflı şərh olunmuşdur.Burjua hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi onun nəzəriyyəsinin başlıca istiqamətini təşkil edirdi. B.Konstanin diqqət mərkəzində duran başlıca problemlərdən biri şəxsiyyət və dövlət arasındakı nisbəti müəyyənləşdirmək olmuşdur. Onun fikrincə, insana azadlıq xasdır, buradan da vətəndaşların əsaslı hüquqları irəli gəlir. O azadlığın iki növünü - siyasi və şəxsi azadlığı fərqləndirirdi. Konstan siyasi fikir tarixində demokrat və möhkəm əqidəyə malik respublikaçı kimi tanınmışdır.
Herbert Spenser “Dövlətin üzvi nəzəriyyəsi” adlı konsepsiyasını işləyib hazırlamışdır. H.Spenser dövlətin bioloji orqanizmlərlə müqayisəsini aparmış və onun yaranması, inkişafı və süqutunu nəzəri cəhətdən əsaslandırmışdır. Onun fikrincə dövlətin yaranma səbəbi başqa cəmiyyətlərlə mübarizə, müharibələr və zülmdür. H.Spenser inkişafın iki mərhələsi və buna uyğun olaraq, dövlətin iki tipini ayırırdı:
1.primitiv, yaxud hərbi, yırtıcı tip (bu tipin əsas vəzifə­ si müharibə, zülmdür);
2.yüksək, yaxud sənaye tipi (bu tipin vəzifəsi isə fərdi rifahdır).
20ci əsrin 40-cı illərində marksizm meydana geldi. Bu cərəyanın ən görkəmli nümayəndələri K.Marks və F.Engels olmuşdur.Marksizmin tərkib hissələrinin sistemli təhlili F.Engelsin “Anti-Dürinq” əsərində verilmişdir.
XX əsrin 50-60-cı illərində siyasi sistem nəzəriyyəsi yaradıldi.