K arim a q osim ova

nima uchun shunday?
so 'ro g 'ig a
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

javob topa oladilar. M asalan, „N im a uchun 
daftar
so ‘zi kelishik va 
egalik qo'shim chalari bilan turlanadi, 
o'qidik
so'zi esa shaxs-son 
qo'shim chalari bilan tuslanadi?“ .
O na tili darslarining foydali bo'lishiga darsda og'zaki va yozm a 
ishlarni maqsadga muvofiq o'tkazish, o'quvchilam ing o'quv ishlarini 
tekshirib, nazorat qilib borish, o 'z vaqtida xatolarning oldini olish va 
to 'g 'rilash, texnika vositalaridan foydalanish kabi om illar katta t a ’sir 
ko'rsatadi.
Ona tili darslarining turlari va qurilishi. 
D ars turlari uning didaktik 
maqsadiga k o 'ra belgilanadi, chunonchi: 
yangi materialni o'rganish
darsi, 
bilimni mustahkamlash darsi, 
umumlashtiruvchi-takrorlash
darsi, bilimlarning qanchalik о ‘zlashtirilganini hisobga olish (tekshiruv)
darsi
va boshq. H ar bir dars turi m uayyan qurilishi bilan boshqasidan 
farqlanadi. D arsning didaktik m aqsadi, turi va qurilishi o 'rtasida 
m a ’lum bog'lanish mavjud. M uayyan bir darsning didaktik m aqsadi 
o'rganiladigan mavzuga va bu darsning darslar tizim ida tutgan o'rniga 
qarab belgilanadi. O 'qituvchi dasturda mavzuga ajratilgan soatlar 
sonini va o'rganiladigan m aterialning xususisiyatlarini hisobga olgan 
holda, dars turini tanlab, qurilishini belgilaydi.
Dars qurilishida q a t’iy andaza bo'lishi m um kin emas. Biroq darsda 
uy vazifasini tekshirish, takrorlash, yangi m aterialni tushuntirish, 
m ustahkam lash, uyga vazifa berish bosqichlariga rioya qilish tajribada 
o 'zin i oqlayapti. Shunga qaram ay, bularga ijodiy yondashish, darsning 
m aqsadi va foydalaniladigan m etodik usullariga asoslangan holda, 
darsni qaysi bosqich (yangi m aterialni tushuntirish, m ustaqil ishni 
bajartirish yoki uy vazifasini tekshirish) dan boshlashni o'qituvchining 
o 'zi hal qilib, bosqichlar orasidagi ichki bog'lanish, har bir bosqichdagi 
ishlam ing m azm unini aniq belgilab olish katta aham iyatga ega ekanini 
unutm asligi kerak. Darsning barcha bosqichlarini bir jarayonga bir­
lashtirish o'qituvchidan yuksak m ahorat talab etadi.
Birinchi sinfdan boshlab o'quvchilar modul usulida mustaqil ish- 
lashga o'rgatib borilsa, keyingi sinflarda ham shu kabi darslami tashkil 
etish osonlashadi, chunki o'quvchilarda bu haqda ko'nikm alar hosil 
bo'la boradi. O'qituvchi dars davomida dam olish daqiqalarini ham 
uyushtirishi kerak.
Quyida yangi pedagogik texnologiya usullaridan biri - modul 
asosidagi 1 soatlik ona tili darsi nam unasini keltiramiz:
Darsning mavzusi. 
Shaxs va narsani bildirgan so'zlar.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Darsning maqsadi. 
0 ‘quvchilarga shaxs va narsa bildirgan so‘zlar 
haqida bilim berish, o ‘z fikrlarini aniq, to‘g ‘ri va ifodali bayon etishga 
o 'rg atish , husnixat asosida yozish k o 'n ik m alarin i shakllantirish.
Dars turi. 
Yangi bilim beruvchi dars 
Dars jihozi. 
K artochkalar, test topshiriqlari, rangli rasmlar. 
Modulning didaktik maqsadi. 
O 'q u vch ilam ing kichik guruhlarida 
ham korlikda mustaqil ishlash, so'zlarni m a ’nosiga ko 'ra farqlash va 
guruhlash ko'nikm alarini shakllantirish, shaxs va narsani bildirgan 
so 'zlam in g to 'g 'ri talaffuzi va im losini o'zlashtirishlari ni t a ’m inlash.