K arim a q osim ova

m atni ustida ishlaganda, „Yurt" so'zin i qaysi so'zlar bilan almashtirish
mum kin?", „M aqolda ona yurt nimaga tenglashtirilayapti?", „Beshik
oltin bo'ladim i?" kabi savollar berish yo'li bilan o'qu vch ilam ing
lug'atini boyitish, bog'lanishli nutqini o'stirish ustida ishlanadi. Bundan
tashqari, „Eling senga ch o'zsa q o'l, Unga d oim sodiq bo'l" m aqolining
m a’nosini tushuntirishda shu bo'lim dagi asarlardan, bolalar uchun
davlatim iz tom onidan yaratib berilgan sharoitlardan m isollar keltirish
lozim . Masalan, „Jar" sport kompleksi sizn ing sog'lom o'sishingiz
uchun yaratildi. Maktabda bepul bilim olyapsiz. Shunga javoban siz
nim a qilishingiz kerak?" kabi. Shu m aqolning badiiy til vositasi ustida
ishlashda „Q o'l cho'zsa" deganda nimani tushundingiz?" kabi savollar
bilan o'quvchilarga murojaat qilish va uning qanday m a’noda kelayot-
ganini aytib o'tish foydadan xoli bo'lm aydi.
2-sinfda „Ish ishtaha ochar" matnidan keyin: „Ish ishtaha ochar,
Dangasa ishdan qochar", „K uch birlikda" m atnidan „Birlashgan o'zar,
birlashmagan to'zar" maqollari keltirilgan. Bu maqollardan matn
o'rganib bo'lingach, asarning g'oyasini ochishda va xulosa chiqarishda
foydalaniladi. Su tarzda m aqol mazmuni ham ochiladi. M aqol tili
ustidagi I-sinfda uyushtirilgan ishlar 2-sinfda ham davom ettiriladi.
M aqol ustida ishlash orqali o'quvchilar uning yaratilishi sababini,
oddiy gapdan farqini bilib oladilar.
1-sinfda maqollarni to'g'ri o'qish va yod olishga e ’tibor ko'proq
qaratiladi, 2-sinfda esa o'quvchilardan matn m azm uniga m os maqollar
aytishni talab qilish m um kin.
3—4-sinflarda m aqollar m axsus darslarda va badiiy asarni o'rganish
jarayonida ham m untazam o'rganib boriladi. Bu sinflarda m aqol­