Oʻrinlarini almashtirish shifrlash usuli boʻyicha boshlang’ich matn belgilarining matnning ma‘lum bir qismi doirasida maxsus qoidalar yordamida oʻrinlari almashtiriladi.
Almashtirish shifrlash usuli boʻyicha boshlangich matn belgilari foydalanilayotgan yoki boshqa bir alifbo belgilariga almashtirilali.
Gammalashtirishusuli boʻyicha boshlangich matn belgilari shifrlash gammasi belgilari, ya‘ni tasodifiy belgilar ketma-ketligi bilan birlashtiriladi.
Tahliliy oʻzgartirish usuli boʻyicha boshlang’ich matn belgilari analitik formulalar yordamida oʻzgartiriladi, masalan, vektorni matritsaga koʻpaytirish yordamida. Bu yerda vektor matndagi belgilar ketma-ketligi boʻlsa, matritsa esa kalit sifatida xizmat qiladi.
Oʻrinlarni almashtirish usullari orqali matnlarni shifrlash Ushbu usul eng oddiy va eng qadimiy usuldir. Oʻrinlarni almashtirish usullariga misol sifatida quyidagilarni keltirish mumkin:
shifrlovchi jadval; - sexrli kvadrat.
Shifrlovchi jadval usulida kalit sifatida quyidagilar qoʻllaniladi:
Sezar usulida almashtiruvchi xarflar va siljish bilan aniqlanadi. Yuliy Sezar bevosita k = 3 boʻlganda ushbu usuldan foylalangan.
k = 3 boʻlganda va alifbodagi harflar m = 26 ta boʻlganda quyidagi jalval hosil qilinadi:
