Mühazirə MÖvzu 1 reanimatologiyaya giRİŞ

Təsnifatına görə aşağıdakı qrupları var:  

- hipovolemik  

- kardiogen 

- travmatik  

- infeksion-toksiki  

- anafilaktik  

Bütün şokların əsasında qan dövranının ağır pozğunluğu nəticəsində hemostazın pozulması 

durur.  

Travmatik şok ağır mexaniki travma nəticəsində baş verir. Bu zaman qan dövranının, tənəffüsün, 

maddələr mübadiləsinin, mərkəzi sinir sisteminin ağır pozğunluqları müşahidə edilir.  

Şokun daha sürətli inkişafı və ağır gedişinə qanitirmə, yorğunluq, aclıq, şüa xəstəliyi və digər 

faktorlar təsir göstərir.  

Şoka döş qəfəsinin, döş boşluğu və qarın boşluğu üzvlərinin zədələnmələri, kəllə, onurğa, çanaq 

və bud sümüyünün sınığı, yayılmış yanıqlar zamanı da çox rast gəlinir.  

Travmatik şokun inkişafı haqqında irəli sürülən bir çox nəzəriyyələr içərisində sinir-reflektor 

nəzəriyyə əsas yer tutur. Bu nəzəriyyəyə əsasən zədələnən nahiyədə güclü qıcıq əvvəlcə MSS-də 

qısa müddətli oyanıqlıq yaradır. Bu isə endokrin sistemin funksiyasının artmasına, ürək 

yığılmalarının tezləşməsinə, a/t-in artmasına, periferik damarların spazmına, miokard və beyin 

damarlarının genəlməsinə, hərəki reaksiyaların artması və maddələr mübadiləsinin güclənməsinə 

səbəb olur.  

Sonradan zərbə nahiyəsində qıcığın müddət və intensivliyindən asılı olaraq MSS-də dərin 

tormozlanma gedir.  

Tormozlanma zamanı damar sisteminin terminal şöbəsində tonus aşağı düşür, ürək 

yığılmalarının gücü və sirkulyasiya edən qanın həcmi azalır, arterial və venoz hipotoniya inkişaf 

edir. Qan dövranının pozulması ilə əlaqədar sirkulyar xarakterli hipoksiya başlayır. Mübadilə və 

oksidləşdirici proseslər kəskin surətdə pozulur. Bu zaman qanda şəkərin və qalıq azotun miqdarı 

artır, turşu-qələvi tarazlığı azalır. Turşu-qələvi tarazlığı azaldıqda toxumalarda oksidləşməmiş 

mübadilə məhsulları (asidoz) toplanır. Bütün bu pozulmalar MSS-nin ağır pozğunluqlarına səbəb 

olur.