Muslim Vosidiy turk tilini mustaqil o’rganamiz



Yüklə 0,95 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/61
tarix27.04.2023
ölçüsü0,95 Mb.
#103271
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   61
Turk tilini o‘rganamiz fayl 11-02-2015 kitob turkcha urganamiz

e, i, ö, ü => -de / -te
So’zdagi faqat oxirgi harf jarangli undosh bo’lsa -ta yoki -te qo’shiladi 
f, s, t, k, ç, ş, h, p => -ta / -te 
Misollar 
Agar oxirgidan bitta oldingi harf jarangli unli (a, ı, o, u) bo’lsa, va oxirgi harfi jarangli 
undosh (f, s, t, k, ç, ş, h, p) bo’lsa, u holda –ta qo’shiladi 
Masalan: uçak’ta, taraf’ta 
 
 
Agar oxirgidan bitta oldingi harf jarangsiz unli (e, i, ö, ü) bo’lsa, va oxirgi harfi
jarangli undosh (f, s, t, k, ç, ş, h, p) bo’lsa, u holda –te qo’shiladi 
Masalan: Taşkent’te, Gaziantep’te
Okuyorum (o’qiyapman) 
Yaşıyorum (yashayapman) 
Çalışıyorum (ishlayapman) 
Çalışıyor (ishlayapti) 
Okuyor (o’qiyapti) 
Yaşıyor (yashayapti) 
Okuyorsun (o’qiyapsan) 
Yaşıyorsun (yashayapsan) 
Çalışıyorsun (ishlayapsan) 
Çalışıyorsunuz (ishlayapsiz) 
Okuyorsunuz (o’qiyapsiz) 
Yaşıyorsunuz (yashayapsiz) 


Boshqa hollarda yuqorıda ko’rsatilgan so’z oxiridagi harfga ko’ra –da yoki –de
qo’shimchasi qo’shiladi. 
Masalan: araba’da, yol’da, okul’da,  izmir’de, ev’de, deniz’de 
BUYRUQ FE’L 
Ma’lumki o’zbek tilida “-moq” qo'shimchasidan faqatgina fe'l yasash mumkin. Masalan 
“Bormoq” so’zi bu fe’l (ish-harakat). Buyruq ko’rinishi esa - bor! 
“O’qimoq” so’zi bu fe’l. Buyruq ko’rinishi esa - o’qi. 
Turk qilida esa fe’l yasash qo’shimchasi sifatida “-mak” yoki “-mek” qo’shimchasi 
ishlatiladi. Masalan:
Yapmak – qilmoq, yap – qil. 
Okumak – o’qimoq, oku – o’qi. 
Gelmek – Kelmoq, gel – kel 
Qo’shimchalar fe’ldagi oxirgi unliga ko’ra o’zgaradi. 
Quyida Turk tilida fe'l yasash usuli berilgan. Ular:
Jarangli unlilardan keyin - a,ı,o,u = mak (Bakmak, okumak)
Jarangsiz unlilardan keyin - e,i,ö,ü = mek (Gitmek, gelmek)

Yüklə 0,95 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   61




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin