Она тили 5 синф indd

mobil aloqa 
apparatlari
, maishiy texnika asboblari, hatto kosmik kemalar ham 
algoritm asosida ishlaydi. Ha, bu hisoblash tizimini buyuk bobomiz –
“algoritm otasi” al-Xorazmiy kashf etganlar. 
(“Arboblar” kitobidan)
 

Topshiriq. 
Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy haqida berilgan matn 
bilan tani shing, matn ichidagi ajratilgan so‘zlarga diqqat qiling. Boshqa 
tillardan so‘z o‘zlashishining sabablari to‘g‘risida fi kri ngizni ayting.
 
Til doimiy ravishda boyib boradi. Uning boyishi ikki usul 
orqali amalga oshiriladi. 
1. Ichki imkoniyat asosida.
Bunda 
she valardan so‘z olinadi, yangi so‘zlar yasaladi yoki so‘z ma’no-
si o‘zgaradi. Masalan: 
mengzamoq
(
o‘xshatmoq
), 
raqamlash-
tirish, dasturchi, sichqoncha 
kabi 
2. Tashqi imkoniyat aso 
-
sida. 
Chet tillаrdan so‘zlar oli nadi. Bunday so‘zlar 
olinma so‘zlar
deyiladi: Masalan:
 fayl, market, metro 
kabi.
http://eduportal.uz

---

123
ONA TILI 5-sinf
 
 
290-mashq.
 
Matnni o‘qing. 
Nilometr
so‘ziga izoh be ring. Yana shu 
kabi o‘zlashgan so‘zlarga misollar keltiring. Buyuk ajdodlarimiz iqtidoriga 
baho bering.
Buyuk vatandoshimiz Ahmad al-Farg‘oniy 861-yili arab xalifa-
sining topshirig‘iga ko‘ra Nil daryosi suvini o‘lchaydigan nilometr 
deb atalgan qurilma yasagan. Mazkur qurilma hozirga qadar 
Nil daryosi yoqasida saqlanib qolgan. 
(A.Muhammadjonov)
291-mashq.